Του Μιχάλη Δρίτσα*
Η ενίσχυση της Έρευνας και της Καινοτομίας στη χώρα είναι μια εκ των βασικότερων προτεραιοτήτων μίας Κυβέρνησης για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της εθνικής οικονομίας.
Ας δούμε κάποιες εθνικές επιδόσεις:
Το παράδοξο: ικανοποιητικές επιδόσεις στην Έρευνα αλλά πολύ χαμηλές στην καινοτομία όπως αποτυπώνεται στο ακόλουθο διάγραμμα με βάση στοιχεία του European Innovation Scoreboard:
Κύρια επιδίωξή μας στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων είναι να συνδέσουμε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο την πολύ σπουδαία, παραγόμενη στην χώρα, Έρευνα-από ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα- με την Καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, προς όφελος της εθνικής οικονομίας. Η σύνδεση του ερευνητικού ιστού με την αγορά θα συντελέσει αφενός στην βελτίωση των δεικτών Καινοτομίας της χώρας, οι οποίοι μέχρι σήμερα παρουσιάζουν χαμηλές επιδόσεις σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε., αλλά αφετέρου θα συνεισφέρει στην γενικότερη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τηςοικονομίας.
Στόχος μας είναι ναδημιουργηθούν νέες, ποιοτικές καικαλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, να αντιστρέψουμε το φαινόμενο του «braindrain», προσελκύοντας τους χιλιάδες νέους επιστήμονες που έφυγαν στα χρόνια της κρίσης να γυρίσουν και να εργαστούν στην πατρίδα τους.Επίσης, η ουσιαστική στήριξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας αλλά και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της χώρας και των δημόσιων υπηρεσιών.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο φιλοδοξούμε η Ελλάδα να αποκτήσει ηγετικό ρόλο στον τομέα της Έρευνας & Καινοτομίας στα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη, βελτιώνοντας αισθητά τις επιδόσεις μας στους διεθνείς δείκτες Καινοτομίας.
Σήμερα, έχουμε ήδη υλοποιήσει τα πρώτα μας βήματα και θα ήθελα σε αυτό το σημείο να σας περιγράψω συνοπτικά τις 11 παρεμβάσεις οποία έχουμε εστιάσει στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων με σκοπό την ενίσχυση της Έρευνας & Καινοτομίας στη χώρα.
- Τη μεταστέγαση της Γεν. Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας σε νέο, ιδιόκτητο κτίριο, που να αρμόζει στην αποστολή της, δίχως την επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Συγκεκριμένα, αξιοποιούμε το πρώην «Ολυμπιακό Κέντρο Ιππασίας» στο μητροπολιτικό πάρκο στο Γουδί. Επίσης εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση για τις εργασίες διαμόρφωσης του ακινήτου μέσω δωρεάς του Ιδρύματος Ωνάση για τη μεταστέγαση της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας.
- Αναθεωρήθηκε η προσέγγιση για το ανώτατο γνωμοδοτικό όργανο της Πολιτείας σε ό,τι αφορά τη χάραξη εθνικής στρατηγικής για την Έρευνα, την Τεχνολογία:το πρώην ΕΣΕΤ, μετονομάστηκε σε ΕΣΕΤΕΚ δηλ. Εθνικό Συμβούλιο για την Έρευνα, την Τεχνολογία και την Καινοτομία. Είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι, που διακεκριμένοι Έλληνες δέχθηκαν να συμμετέχουν σε αυτή την εθνική προσπάθεια. Στη σύνθεση του ΕΣΕΤΕΚ, για πρώτη φορά δεν συμμετέχουν μόνο ακαδημαϊκοί, αλλά και άνθρωποι από την αγορά που στη επαγγελματική τους διαδρομή τους έχουν πετύχει αξιόλογα επιτεύγματα.
- Προωθήθηκε η μείωση της γραφειοκρατίας στην Έρευνα. Σε συνεργασία με τα Υπουργεία Παιδείας και Οικονομικών, προχωρήσαμε άμεσα στη μείωση της γραφειοκρατίας στην Έρευνα, ειδικότερα στο καθεστώς λειτουργίας των ΕΛΚΕ, με τις αλλαγές να έχουν ήδη νομοθετηθεί.
- Προκηρύξαμε τη δράση του ΕΣΠΑ για τη χρηματοδότηση της δημιουργίας Συνεργατικών Σχηματισμών Καινοτομίας (InnovationClusters καινοτομίας) στην οποία εκδηλώθηκε μεγάλο ενδιαφέρον και βρίσκεται σε στάδιο αξιολόγησης, ενώ παράλληλα δρομολογήθηκε η δράση για δημιουργία Κέντρων Ικανοτήτων(Competencecenters) σε τομείς με εθνικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
- Προχωρήσαμε σε ένα εμβληματικό για την Καινοτομία έργο: στη μετατροπή ενός αναξιοποίητου δημόσιου ακινήτου σε Πολιτεία Καινοτομίας μέσω της Σύμπραξης Δημόσιου & Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Το -για δεκαετίες αναξιοποίητο- κτίριοτης ΧΡΩΠΕΙ, φιλοδοξούμε να μετασχηματιστεί σε κυψέλη εξέλιξης ανατρεπτικών ιδεών, προς όφελος της κοινωνίας. Αντίστοιχη προσπάθεια, έχει δρομολογηθεί και στη Θεσσαλονίκη. Η Πολιτεία Καινοτομίας στην ουσία αποτελεί έναν φυσικό χώρο όπου ερευνητές, πανεπιστημιακοί, εταιρίες και startuppers θα συνεργάζονται προκαλώντας συνέργειεςΚαινοτομίας, παράγοντας καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες που διακρίνονται διεθνώς.
- Διευρύνουμε και ενδυναμώνουμε επιστημονικές συνεργασίες με χώρες όπως η Γερμανία, η Ρωσία, το Ισραήλ και ηΚίνα αλλά και με χώρες της γειτονιάς μας όπως πρόσφατα με το Μαυροβούνιο, ενώ βρισκόμαστε πολύ κοντά στην υπογραφή Νέας διμερούς συμφωνίαςγια επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία με τις ΗΠΑ, που στόχο έχει να διευρύνει τις διατλαντικές συνεργασίες σε έργα κοινού ενδιαφέροντος στα οποία θα συμμετέχουν τα Ερευνητικά Κέντρα της χώρας υπό την εποπτεία της ΓΓΕΤ.
Επιπλέον σχεδιάζουμε:
- Τη δημιουργία «Ψηφιακού μητρώου νεοφυών επιχειρήσεων», προκειμένου να έχουμε αποτύπωση των μεγεθών του οικοσυστήματος κάθε στιγμή και να μπορούμε να προσφέρουμε εξειδικευμένα κίνητρα. Τα προηγούμενα χρόνια το πρόβλημα που υπήρχε ήταν η αδυναμία καταγραφής του οικοσυστήματος των Με τη δημιουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας πετυχαίνουμε την χαρτογράφηση, την παρακολούθηση, και την στήριξη στην πράξη όλων των νεοφυών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Η πλατφόρμα είναι σε στάδιο της υλοποίησης. Οι επιχειρήσεις θα «εντάσσονται» στον κατάλογο, με αξιολόγηση από έμπειρους κριτές βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων καινοτομίας και εφόσον συμπεριληφθούν, θα δύνανται να υποστηριχθούν με φορολογικά και εργασιακά κίνητρα ή ακόμη και με βραβεία από τον ιδιωτικό τομέα.
Ταυτόχρονα θα αποτελεί ένα εργαλείο εξωστρέφειας και διεθνούς προβολής για τα μέλη του.
- Νέο, ξεκάθαρο νομοθετικό πλαίσιο για σύσταση και λειτουργία spin-off εταιρειών, ώστε τα μέλη ΔΕΠ των Πανεπιστημίων και οι Ερευνητές να μπορούν πολύ πιο εύκολα να εξελίσσουν την ερευνητική δραστηριότητα τους σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες μέσα από τη σύσταση επιχειρήσεων – τεχνοβλαστών, όπως αποκαλούνται.Υπάρχει στενή συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας επί του θέματος.
- Επίσης σε στενή συνεργασία με το Υπ. Παιδείας σχεδιάζουμε νέο πλαίσιο για τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας (TTOs) και αναζητούμε τρόπους στοχευμένης χρηματοδότησης με πόρους του ΕΣΠΑ. Μόλις ολοκληρωθεί η πλήρης χαρτογράφηση της υφιστάμενης κατάστασης θα διαμορφώσουμε μία εθνική πολιτική.
- Υφηλότερακίνητρα στήριξης των επενδύσεων σε Έρευνα και Καινοτομία,παρέχοντας μεγαλύτερη έκπτωση φορολογίας για επιχειρήσεις που θα επενδύσουν σε δαπάνες Έρευνας & Ανάπτυξης οι οποίες πιστοποιούνται από τη ΓΓΕΤ, σχεδιάζοντας παράλληλα ένα πιο λειτουργικό πλαίσιο υποβολής και ελέγχου δαπανών.
- Τη θεσμική εκπροσώπηση στο εξωτερικό του ερευνητικού ιστού και του οικοσυστήματος καινοτομίας. Εκκινούμε από τις ΗΠΑ, την προσπάθεια λειτουργίας δομών ερευνητικής διπλωματίας στο πρότυπο προηγμένων χωρών, ώστε να παρακολουθούμε από κοντά τις διεθνείς εξελίξεις και να έχουμε παρουσία και λόγο στα διεθνή κέντρα αποφάσεων. Επίσης σε συνεργασία με το ΥΠΕΞ ετοιμάζουμε ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε θέματα Καινοτομίας για Πρέσβεις, ΟΕΥ και Ακόλουθους Τύπου.
- Σχεδιασμός του νέου ΕΣΠΑ της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027 που προβλέπει υψηλότερα ποσά χρηματοδότησης για την Έρευνα και την Καινοτομία σε συνδυασμό με την παραγωγή, ακόμα πιο στοχευμένα με έμφαση στην υψηλή προστιθέμενη αξία και εξωστρέφεια.
Τέλος, θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω πως δεν μένουμε εκεί. Μέσα σε ένα περιβάλλον που εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και γίνεται διαρκώς ανταγωνιστικότερο, η επένδυση στην Έρευνα και την Καινοτομία είναι μονόδρομος για εμάς και αποτελεί το όχημα για να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις της νέας εποχής, μέσα από τις Εμβληματικές Πρωτοβουλίεςόπως είναι η κλιματική αλλαγή, η αγροδιατροφή και η ιατρική ακριβείας, συμβάλλοντας παράλληλα στην ανάσχεση του «braindrain» καιτην δημιουργία διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών που τόσο έχει ανάγκη η χώρα.
*Μιχάλης Δρίτσας:
Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ με εξειδίκευση στη Βιομηχανική Διοίκηση και Επιχειρησιακή Έρευνα (1984-1989) και μεταπτυχιακότίτλο στηΔιοίκησηΕπιχειρήσεων(MBA) με“Διάκριση” από το Πανεπιστήμιο Lancaster της Μεγάλης Βρετανίας (1993-1994).
Ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία το 1991 από τον ιδιωτικό τομέα ως μηχανικός και συνέχισε σε σημαντικές διοικητικές θέσεις στον τομέα της στρατηγικής επικοινωνίας και της συμβουλευτικής επιχειρήσεων μέχρι το 2007. Συνιδρυτής γνωστής εταιρείας Συμβούλων εξειδικευμένης στο θεσμό της Δικαιόχρησης (Franchising) από την οποία αποχώρησε.
Το 2007 συνέχισε την καριέρα του στη ΜΟΔ ΑΕ., εταιρεία του ΥπουργείουΑνάπτυξης και Επενδύσεων, ασχολούμενος με τα Ευρωπαϊκά Αναπτυξιακά Προγράμματα (ΕΣΠΑ).
Από το 2009, ως στέλεχος της ΜΟΔ ΑΕ, εργάσθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ «ΕΠΑνΕΚ»και ασχολήθηκε με θέματα στρατηγικού σχεδιασμού, παρακολούθησης και διαχείρισης Κοινοτικών Προγραμμάτων στους τομείς Καινοτομίας, Έρευνας-Τεχνολογίας, Επιχειρηματικότητας και Εξωστρέφειας, Χρηματοοικονομικών Εργαλείων, κ.ά. (www.antagonistikotita.gr) καιως αξιολογητής επενδυτικών προτάσεων Αναπτυξιακού Νόμου.
Συνεργάστηκε επί διετία με τη Θερμοκοιτίδα του ΕΒΕΑ, «ΘΕΑ» υποστηρίζοντας 9 καινοτόμες επιχειρηματικές ομάδες.
Ήταν επί δεκαετία τακτικός Εισηγητής στην ΕΕΔΕσε θέματα StrategicManagement,
Business Planning, Επιχειρηματικότητας & Καινοτομίας, e-Commerce, Marketing & Πωλήσεων.
Μέλος Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Πανελλήνιου Συλλόγου Διπλ. Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων, Ελληνικής Εταιρείας Διοικήσεως Επιχειρήσεων κ.ά.
Διετέλεσε Επιστημονικός Σύμβουλος 2 Υπουργών Ανάπτυξης και 1 Υφυπουργού σε θέματα αναπτυξιακού σχεδιασμού.
Σήμερα είναι Διευθυντής Γραφείου του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Δρ Χρίστου Δήμα, αρμόδιου για το χαρτοφυλάκιο Έρευνας – Τεχνολογίας – Καινοτομίας.
Το κείμενο αποτελεί εισήγηση του Μ. Δρίτσα στην ημερίδα με θέμα: «Ανάπτυξη και Μηχανικοί», που διοργάνωσε η ΔΚΜ την Τετάρτη 04 Μαρτίου 2020 στις 17:30 στο ΤΕΕ.
