Αλλάζουν ΚΕΝΑΚ και κτιριοδομικός κανονισμός για υποχρεωτικές ΑΠΕ στα κτίρια

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Αλλαγές στον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ) και στον Κτιριοδομικό Κανονισμό για τη διασφάλιση συμμετοχής ΑΠΕ στην κά­λυψη θερμικών, ψυκτικών και γενικότερα  ενεργειακών αναγκών στον κτιριακό τομέα προβλέπει το  αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), που το ΥΠΕΝ έθεσε σε δημόσια διαβούλευση.

Το ΥΠΕΝ ανακοίνωσε ότι οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και οι φορείς της χώρας καλούνται να συμμετέχουν στη δημόσια, ηλεκτρονική διαβούλευση (opengov.gr), καταθέτοντας τις προτάσεις τους μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου του 2024.

Κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης

Στο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ προβλέπονται μέτρα και πολιτικές για τη διασφάλιση συμμετοχής ΑΠΕ στην κά­λυψη ενεργειακών αναγκών στον κτιριακό τομέα – προσαρμογές στον κτιριοδομικό κανονισμό – προώθηση του διαμοιρασμού ενέργειας.

Ειδικότερα σημειώνεται ότι το δυναμικό περαιτέρω διείσδυσης ΑΠΕ στα κτίρια παραμένει υψηλό με αποτέλεσμα να απαιτείται η υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων πολιτικής για την αποδοτική αξιοποίηση του. Βασικό εργαλείο θα αποτελέσει η εφαρμογή κανονιστικού πλαισίου για την υποχρέ­ωση συμμετοχής ΑΠΕ στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του κτηριακού τομέα (καθο­ρισμός ελάχιστου ποσοστού συμμετοχής).

Στο πλαίσιο αυτό, οι σχετικές προβλέψεις για τα κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης θα συμβάλλουν στην περαιτέρω διείσδυση εφαρμογών ΑΠΕ στον κτιριακό τομέα λαμβάνοντας υπόψη τεχνοοικονομικά κριτήρια βιωσιμότητας συνεισφέροντας στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης του κτηριακού τομέα.

ΥΠΕΝ: το σχέδιο νέων Εξοικονομώ για 400.000 κατοικίες από το 2025 έως το 2030

Αναθεωρημένη ευρωπαϊκή οδηγία

Επιπλέον κομβικής σημασίας εργαλείο θα είναι και η απλοποιημένη και σε σύντομο χρονικό διάστημα διαδικασία εγκατάστασης σταθμών ΑΠΕ επί κτιρίων όπως προβλέπεται από την αναθεωρημένη ευρωπαϊκή οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 και η οποία αναμένεται να ενσωματωθεί άμεσα στην εθνική μας νομοθεσία.

Στοχευμένες λύσεις και κανονιστικές ρυθμίσεις για την προώθηση της συλλογικής αυτοκατανάλωσης «πράσινης» ενέργειας σε συγκροτήματα κατοικιών και τον διαμοιρασμό αυτής στους ενοίκους είναι μέτρα πρώτης σημασίας, καθώς σε συγκροτήματα κατοικιών κατοικεί σχεδόν το 60% του πληθυσμού της χώρας.

Αλλάζουν ΚΕΝΑΚ και κτιριοδομικός κανονισμός

Οι παραπάνω προβλέψεις του κανονιστικού πλαισίου θα ενσωματωθούν στον Αναθεωρη­μένο Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων, ενώ ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον υποδειγματικό ρόλο που πρέπει να αναλάβουν τα δημόσια κτίρια που χρησιμοποιούνται από το δημόσιο με τον καθορισμό ορίων ελάχιστης συμμετοχής ΑΠΕ λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια οικονομικής βιωσιμότητας και ενεργειακού οφέλους. Ιδιαίτερη επίσης έμφαση θα δοθεί στην άρση των εμποδίων εγκατάστασης συστημάτων ΑΠΕ και αποθήκευσης στα κτί­ρια μέσω στοχευμένων προσαρμογών του Κτιριοδομικού Κανονισμού.

Στο πλαίσιο αυτό, θα επιδιωχτεί η μεγιστοποίηση των συνεργειών τόσο με το μέτρο πολιτι­κής για τη εφαρμογή και προώθηση των σχημάτων αυτοκατανάλωσης, όσο και με τα λοιπά μέτρα πολιτικής που αφορούν δημόσια και ιδιωτικά κτίρια στον τομέα της ενεργειακής α­πόδοσης.

Συστήματα θέρμανσης, ψύξης και αναβάθ­μιση του κτηριακού κελύφους

Στα μέτρα και πολιτικές για την προώθηση της χρήσης συστημάτων ΑΠΕ για κάλυψη θερμικών και ψυκτικών αναγκών στο αναθεωρημένο ΕΣΕΚ που τέθηκε σε διαβούλευση σημειώνεται ότι:

Η προώθηση αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης και ψύξης αποτελεί βασική πολιτική προτεραιότητα για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου σε συνδυασμό με την αναβάθ­μιση του κτηριακού κελύφους.

Επιπρόσθετα, θα υποστηριχθεί η συντεταγμένη προώθηση συστημάτων ΑΠΕ, όπως είναι ενδεικτικά τα θερμικά ηλιακά συστήματα, συμβάλλοντας τόσο στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, όσο και στην περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ για θέρμανση και ψύξη. Επίσης προβλέπεται, έστω και με μικρό μερίδιο, συνεισφορά από δίκτυα τηλεθέρμανσης από ΑΠΕ αξιοποιώντας κυρίως γεωθερμική ενέργεια, βιομάζα και ανανεώσιμα αέρια. Σημαντική θα είναι η συνεισφορά του άρθρου 17 του Κλιματικού Νόμου (ν. 4936/2022, Α’ 105), το οποίο περιλαμβάνει μέτρα για τη μείωση των εκπομπών στα κτή­ρια, όπως είναι η απαγόρευση της πώλησης και εγκατάστασης καυστήρων πετρελαίου θέρ­μανσης.

Προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταΐκών

Υπό το αυτό πρίσμα, θα ενισχυθούν προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταΐκών συστη­μάτων με σύστημα αποθήκευσης για αυτοπαραγωγή με σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για την κάλυψη των θερμικών – ψυκτικών αναγκών μέσω αντλιών θερμότητας και την μείωση του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές.

Χρήση βιοενέργειας

Η προώθηση της χρήσης βιοενέργειας για την κάλυψη των θερμικών και ψυκτικών αναγκών νοικοκυριών και βιομηχανιών αποτελεί σημαντικό βήμα προς τη μείωση της εξάρτησης από τις συμβατικές ενεργειακές πηγές και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η Ελλάδα διαθέτει ένα μεγάλο δυναμικό για την ανάπτυξη της βιοενέργειας, καθώς διαθέ­τει πλούσιους φυσικούς πόρους και εναλλακτικές πηγές ενέργειας που μπορούν να αξιο- ποιηθούν.

Δίκτυα τηλεθέρμανσης

Μέτρα για τη χρήση τοπικών δικτύων τηλεθέρμανσης εντός βιομηχανικών περιοχών, τα ο­ποία να αξιοποιούν απορριπτόμενη θερμότητα διεργασιών συγκεκριμένων βιομηχανιών και βιοτεχνιών προς κάλυψη θερμικών αναγκών παραπλήσιων άλλων θα προωθηθούν.

Δασική βιομάζα

Τέλος, εξειδικευμένα προγράμματα υποστήριξης θα αναπτυχθούν τόσο για την ανάπτυξη αποδοτικών εφοδιαστικών αλυσίδων υπολειμματικής βιομάζας και βιοαποδομήσιμης ύλης, όσο και για την υποστήριξη και εφαρμογή βέλτιστων περιβαλλοντικών και ενεργειακά απο­δοτικών εφαρμογών βιοενέργειας. Προς αυτή την κατεύθυνση αναπτύσσεται σχέδιο για την κινητροδότηση της συλλογής και αξιοποίησης της δασικής βιομάζας βάσει διαχειριστικών μελετών. Η δασική βιομάζα, μετά την απαραίτητη επεξεργασία, θα διατίθεται σε πιστοποι­ημένους φορείς με σκοπό την αξιοποίηση της για παραγωγή ενέργειας ή άλλων προϊόντων του κλάδου της βιοενέργειας.

Ελαχιστοποίηση του κόστους της ενεργειακής μετάβασης

Το ΥΠΕΝ σημειώνει σε ανακοίνωση του ότι το αναθεωρημένο Σχέδιο έχει καταρτιστεί, με γνώμονα την ελαχιστοποίηση του κόστους της ενεργειακής μετάβασης, προτάσσοντας τις παρεμβάσεις που είναι οι ωριμότερες και φθηνότερες και θα έχουν το μεγαλύτερο όφελος για την εθνική οικονομία. Ως αποτέλεσμα αυτού, θα επιτευχθούν οι στόχοι που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση, και ταυτόχρονα θα μειωθεί το ενεργειακό κόστος για τους Έλληνες πολίτες. Έχοντας υπερκαλύψει τους στόχους που είχαν τεθεί στο πρώτο ΕΣΕΚ το 2019, για τη διείσδυση των ΑΠΕ και τη μείωση των εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου, η χώρα μας θέτει, πλέον, πιο φιλόδοξους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους.

Μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά 58,6% έως το 2030

Μεταξύ άλλων, το αναθεωρημένο σχέδιο του ΕΣΕΚ θέτει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά 58,6% έως το 2030, έχοντας ως κεντρική επιδίωξη για την περίοδο αυτή το περαιτέρω «πρασίνισμα» της ηλεκτροπαραγωγής, με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας να καλύπτουν σχεδόν το 77% των αναγκών για ηλεκτρική ενέργεια στο τέλος της δεκαετίας και την ταυτόχρονη ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας.

Εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ

Συγκεκριμένα, η εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκώνπροβλέπεται να φτάσει στα 13,5 GW, από 5,430 GW το 2022 και των χερσαίων αιολικών στα 8,9 GW, από 4,7 GW. Πρόσθετη αιολική ισχύ 1,9 GW θα προέλθει από τη νέα τεχνολογία των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, ενώ το Σχέδιο προβλέπει ταχεία ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας στην εξαετία, με εγκατάσταση μπαταριών και υλοποίηση έργων αντλησιοταμίευσης.

Ηλεκτροκίνηση 

Παράλληλα, επιδιώκεται η επέκταση του εξηλεκτρισμού στους τομείς, όπου αυτό είναι εφικτό, όπως οι ελαφρές μεταφορές, με στόχο ένα στα δύο νέα επιβατικά οχήματα να είναι ηλεκτρικά σε βάθος εξαετίας, ενώ έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών φόρτισης, καθώς και σε κάποιους κλάδους της βιομηχανίας. Τέλος, θα συνεχιστεί η αναβάθμιση του κτιριακού μας αποθέματος, με στόχο για αναβάθμιση περίπου 400.000 κατοικιών έως το 2030.

Μετασχηματισμός του ενεργειακού μας συστήματος έως το 2050

Καθώς πλησιάζουμε, πλέον, στο τέλος της δεκαετίας, ο επικαιροποιημένος σχεδιασμός εστιάζει ακόμα πιο μακριά στο μέλλον, προβλέποντας ριζικό μετασχηματισμό του ενεργειακού μας συστήματος έως το 2050. Νέες τεχνολογίες, όπως το πράσινο υδρογόνο, το βιομεθάνιο, η δέσμευση και αποθήκευση CO2 και τα συνθετικά καύσιμα, αναμένεται να συντελέσουν, σημαντικά, στην αποανθρακοποίηση κλάδων που χαρακτηρίζεται δύσκολη η απανθρακοποίησή τους (hardtoabate), ενώ ο εξηλεκτρισμός, σε συνδυασμό με την πλήρη κάλυψη των αναγκών για ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, θα βοηθήσει στη ραγδαία μείωση των εκπομπών στις μεταφορές και τη θέρμανση-ψύξη.

Δηλώσεις

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε: «Το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), που θέτουμε σε δημόσια διαβούλευση, αποτελεί έναν αναλυτικό, οδικό χάρτη με συγκεκριμένους ενεργειακούς και κλιματικούς στόχους για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας το 2050, με αρχικό ορόσημο το 2030. Οι  φιλόδοξοι στόχοι που συμπεριλαμβάνει το Σχέδιο θέτουν στο επίκεντρο την προστασία του περιβάλλοντος και το όφελος των καταναλωτών, μέσα από την υλοποίηση πρωτοβουλιών για τη μείωση των εκπομπών ρύπων, καθώς και για τη μείωση του ενεργειακού κόστους. Αναμένουμε τα σχόλια των πολιτών και των φορέων για την οριστικοποίηση του ΕΣΕΚ, ώστε να πάρει σειρά η εντατική προσπάθεια για τη σταδιακή επίτευξη των στόχων».

Η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου, τόνισε: «Το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, λαμβάνοντας υπόψη του τα άλματα που έχουμε κάνει τα τελευταία 5 χρόνια στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας μας, αποτυπώνει το σχεδιασμό μας που κινείται σε τρεις άξονες: μείωση των εκπομπών ρύπων, ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και ταυτόχρονα μόνιμη μείωση του κόστους ενέργειας για τους καταναλωτές. Στο πλαίσιο αυτό, το αναθεωρημένο Σχέδιο καταρτίστηκε με γνώμονα το ελάχιστο κόστος για το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Μέσω της διαβούλευσης το λόγο αποκτούν πλέον οι πολίτες, οι φορείς και οι επιχειρήσεις που θα έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις δικές τους απόψεις, τις οποίες ενθαρρύνουμε και αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον».