ESG και Greenwashing: προκλήσεις και παγίδες

Των Κωνσταντίνου Καρατσώλη/ Δικηγόρος PhD.C Δίκαιο Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος

Ευαγγελίας Κολοβέντζου/ Δικηγόρος, LL.M. Law and Sustainability

Ο νόμος προβλέπει την έκδοση ΚΥΑ με την οποία θα καθορίζονται οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή από τον επενδυτή σχεδίου αρχών  βιώσιμης ανάπτυξης. Ωστόσο, δεν έχει εκδοθεί μέχρι σήμερα το εν λόγω σχέδιο αρχών βιώσιμης ανάπτυξης, ώστε να αναλύονται με περισσότερες λεπτομέρειες η εξέταση και η εφαρμογή των ESG και Sustainability κριτηρίων, στα πλαίσια επιλογής ενός πολεοδομικού εργαλείου για την ανάπτυξη μιας έκτασης.

Τα κριτήρια ESG (Environmental, Social, Governance) και οι προκλήσεις στην εφαρμογή τους. Τι είναι το «Greenwashing», ο όρος του «πράσινου ξεπλύματος». Τα σημαντικά κενά και οι προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν για την, εν τοις πράγμασι, βιώσιμη και υπεύθυνη επιχειρηματική πρακτική, ελαχιστοποιώντας τον «φόβο» για την υιοθέτηση greenwashing πρακτικών.

ESG: Προκλήσεις στην εφαρμογή τους

Η Νομοθεσία για τα κριτήρια ESG (Environmental, Social, Governance) έχει αναδειχθεί ως κρίσιμος παράγοντας για τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων, την προώθηση υπεύθυνων πρακτικών και την προτεραιοποίηση στη χρηματοδότηση επενδύσεων. Σημαντικός κρίνεται ο εντοπισμός των προκλήσεων και των κενών που εμφανίζονται κατά την εφαρμογή των ΕSG, ώστε με τα κατάλληλα εργαλεία αυτά  να αντιμετωπίζονται και να ελαχιστοποιούνται.

Greenwashing και ESG

Υπό αυτό το πρίσμα, και με δεδομένο ότι τα κριτήρια ESG και οι εκθέσεις βιωσιμότητας συνεχίζουν να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τις επενδυτικές ευκαιρίες, το greenwashing φαίνεται να παρουσιάζεται ως ένα μεγάλο πρόβλημα παγκοσμίως, αποτελώντας σημαντικό εμπόδιο για τις εταιρείες επενδύσεων, που στοχεύουν να εφαρμόσουν τη βιωσιμότητα στην επενδυτική τους στρατηγική.

Τι είναι όμως το “Greenwashing” – Ο όρος του «πράσινου ξεπλύματος»;

“Παραπληροφόρηση που διαδίδεται από έναν οργανισμό ώστε να παρουσιάζεται μια δημόσια εικόνα περιβαλλοντικής ευθύνης που δημοσιεύεται από ή για έναν οργανισμό, αλλά θεωρείται ως αβάσιμη ή σκόπιμα παραπλανητική” , ή “πρακτική της προώθησης φιλικών προς το περιβάλλον προγραμμάτων για την εκτροπή της προσοχής από τις μη, ή λιγότερο, φιλικές προς το περιβάλλον δραστηριότητες ενός οργανισμού” .^[1]

Οι εν λόγω πολιτικές “greenwashing” θεωρούνται ότι αποτελούν μια νέα τάξη πραγμάτων στις δικαστικές διαφορές για το κλίμα (climate litigation) [βλ. την ολλανδική υπόθεση «FossielVrij NL v. KLM» σχετικά με τις διαφημίσεις «greenwashing»].

Έλλειψη Καταρτισμένου Προσωπικού

 Η έλλειψη κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού με γνώση και εμπειρία στον τομέα ESG και βιωσιμότητας μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στην αποτελεσματική υλοποίηση των πολιτικών συμμόρφωσης και πρακτικών. Πλέον καθίσταται απαραίτητο εταιρίες που ασχολούνται ειδικά με την ανάπτυξη ακινήτων και την αδειοδότηση επενδύσεων να διαθέτουν καταρτισμένη νομική και τεχνική ομάδα στο δίκαιο της βιωσιμότητας,του περιβάλλοντος, στις πρακτικές και στα ESG κριτήρια. Είναι σαφές πιά, πως η διαμόρφωση μιας νέας κουλτούρας και αντίληψης εντός των εταιριών για το πως πρέπει να αντιμετωπίζονται πλέον οι επενδύσεις και οι κάθε είδους αναπτύξεις είναι αναγκαία.

 Ελλείψεις στα υπάρχοντα πολεοδομικά εργαλεία

Αναφορές των κριτηρίων ESG στην ελληνική νομοθεσία, αναφορικά με τον πολεοδομικό σχεδιασμό εμφανίζονται στον Ν. 4864/2021 (ΦΕΚ 237/Α/2.12.2021) περί Στρατηγικών Επενδύσεων, όπου στην περίπτωση έγκρισηςτου ειδικού πολεοδομικού εργαλείου του Ε.Σ.Χ.Α.Σ.Ε. ορίζεται ότι «Επενδυτικά σχέδια για τα οποία εγκρίνεται Ε.Σ.Χ.Α.Σ.Ε., οφείλουν από την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας τους να εφαρμόζουν σχέδιο αρχών βιώσιμης ανάπτυξης στη βάση των κριτηρίων ESG και να καταρτίζουν ετήσιο απολογισμό Βιωσιμότητας («sustainability reporting») για την παράθεση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών στο πλαίσιο των ESG, σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα.» Παράλληλα ο νόμος προβλέπει την έκδοση ΚΥΑ με την οποία θα καθορίζονταιοι λεπτομέρειες για την εφαρμογή από τον επενδυτή σχεδίου αρχών  βιώσιμης ανάπτυξης.

Ωστόσο, δεν έχει εκδοθεί μέχρι σήμερα το εν λόγω σχέδιο αρχών βιώσιμης ανάπτυξης, ώστε να αναλύονται με περισσότερες λεπτομέρειες η εξέταση και η εφαρμογή των ESG και Sustainability κριτηρίων, στα πλαίσια επιλογής ενός πολεοδομικού εργαλείου για την ανάπτυξη μιας έκτασης. Παρόλο που στο νομοθετικό πλαίσιο υπάρχουν αναφορές και κατευθύνσεις στρατηγικού χαρακτήρα προς την επιτακτική ανάγκη αξιολόγησης των επενδύσεων υπό το νέο πρίσμα της βιωσιμότητας, η εξειδίκευση αυτού του πλαισίου, δεν έχει πλήρως θεσπιστεί δημιουργώντας σημαντικά κενά και προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν  για την, εν τοις πράγμασι, βιώσιμη και υπεύθυνη επιχειρηματική πρακτική, ελαχιστοποιώνταςτον «φόβο» για την υιοθέτηση greenwashing πρακτικών.

[1]ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ, Γλωσσάριο ορισμών και εννοιών, Νομική Βιβλιοθήκη, Καρατσώλης, Τσακαλογιάννη, Βασιλοπούλου Ι., Βολάκη E., Κολοβέντζου Ε., Μιχαλακέα Α., Χατζηδάκης Μ., 2023.

Πηγή: LAWYER