ΕΤΕΚ: «Ο σεισμός έχει ταξική συνείδηση»! – Το παράδειγμα της Κύπρου

Του Αργύρη Δεμερτζή/

«Η διακινδύνευση σε σεισμό, που είναι το ρίσκο που λέμε, δηλαδή οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες από την εκδήλωση του κινδύνου, είναι μεγάλες ή μικρές, ανάλογα με τη θέση, με τον πλούτο, με το σπίτι όπου μένεις».

Τη χαρακτηριστική αυτή αναφορά έκανε ο Στέλιος Αχνιώτης Πρόεδρος του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (ΕΤΕΚ) κατά τον χαιρετισμό του στο 4^ο Συνέδριο Αντισεισμικής Μηχανικής και Τεχνικής Σεισμολογίας και συμπλήρωσε:

Και εδώ θα δανειστώ τα λόγια του εκλεκτού Ομότιμου Καθ. Τάσιου, ο οποίος πρόσφατα δήλωσε δημόσια: «o σεισμός έχει ταξική συνείδηση», «διότι διεθνώς, ποια σπίτια είναι εκείνα τα οποία θα γκρεμίσει; Τα σπίτια των φτωχών. Γιατί τα σπίτια των φτωχών; Διότι αυτά είτε είναι αυθαίρετα, είτε δεν έγιναν με μελέτες, είτε είναι τα παλαιότερα από όλα».

Το παράδειγμα της Κύπρου

Επί του πιο πάνω θέματος, είπε ο Στέλιος Αχνιώτης, το ΕΤΕΚ έχει κάνει σειρά παρεμβάσεων τα τελευταία χρόνια για να ξεκινήσει τουλάχιστον μια δημόσια συζήτηση, η οποία να στοχεύσει, πρώτον, στην αναγνώριση αυτού του προβλήματος και, δεύτερον, στον καθορισμό μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την ολιστική αντιμετώπιση του.

Σχετικές με το θέμα είναι η πρόσφατη θεσμοθέτηση της τακτικής επιθεώρησης, περιλαμβανομένων και δομοστατικών στοιχείων των σταδίων, όπου διεξάγονται ποδοσφαιρικοί αγώνες αλλά και κτιριακών υποδομών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στο ίδιο πλαίσιο και οι προσπάθειες του ΕΤΕΚ για ρύθμιση της τακτικής επιθεώρησης όλων των κτιρίων τα οποία είναι μεγαλύτερα από μια διπλοκατοικία, αλλά  και του καθορισμού ενός αυστηρότερου πλαισίου για κατακόρυφες επεκτάσεις σε υφιστάμενες οικοδομές.

Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ σημείωσε  ιδιαίτερα την πετυχημένη προσπάθεια και το πρόγραμμα για επιθεώρηση και εν τέλει αντισεισμική αναβάθμιση των δημόσιων σχολείων δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης,  όπως και των προσφυγικών οικισμών που κατασκευάστηκαν αμέσως μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Το πρόγραμμα με τα σχολικά κτίρια άρχισε προ 15-ετίας περίπου με πρωτοβουλία του ΕΤΕΚ και έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.

Το πρόγραμμα που αφορά τους προσφυγικούς οικισμούς άρχισε και πάλι με πρωτοβουλία του ΕΤΕΚ πριν από 12 χρόνια, περίπου, και είναι υπό εξέλιξη.  Σημαντική ήταν, επίσης, και η προσπάθεια για ρύθμιση της υποχρέωσης δομοστατικής επιθεώρησης παλαιών οικοδομών πριν την πραγματοποίηση ενεργειακής αναβάθμισης τους.

Στην Κύπρο συνέχισε ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, έχουμε υιοθετήσει από το 2012 τους ευρωκώδικες, δηλαδή όλη τη σειρά των ευρωπαϊκών προτύπων 1990 ως υποχρεωτικούς για το σχεδιασμό κτιρίων και κατασκευών. Είναι γεγονός επίσης πως τις τελευταίες δεκαετίες αναπτύχθηκαν περαιτέρω οι μέθοδοι αποτίμησης της σεισμικής επικινδυνότητας και της συμπεριφοράς των κατασκευών, είχαμε νέα καινοτόμα υλικά ενώ ουσιαστική ήταν και η αύξηση της υπολογιστικής ικανότητας των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

«Βίοι παράλληλοι»

-«Χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχει ανάγκη για έρευνα και ανάπτυξη και συνεχή εξέλιξη στους προαναφερόμενους τομείς, κορυφαίο ζήτημα και στην Κύπρο, όπως και στην Ελλάδα εξ όσων αντιλαμβάνομαι, είναι το υφιστάμενο εν πολλοίς γηρασμένο κτιριακό απόθεμα το οποίο κατασκευάστηκε προ του 1994 όπου για πρώτη φορά εισήχθησαν αντισεισμικές πρόνοιες στον οικοδομικό μας κώδικα.  Το θέμα της βέλτιστης διαχείρισης του κτιριακού αποθέματος αλλά και των υποδομών που κατασκευάστηκαν με χαλαρές ή και ελάχιστες απαιτήσεις ως προς το σεισμό έχει την επιστημονική /τεχνική του πτυχή, αλλά, ταυτόχρονα, είναι ένα θέμα κοινωνικό – οικονομικό»,  είπε ο κ Αχνιώτης και σημείωσε ότι:

-«Σε σχέση με το θέμα των σεισμών και των επιπτώσεων τους στις κατασκευές αλλά και στην κοινωνία γενικότερα Ελλάδα και Κύπρος έχουν πολύ παρόμοιες διαδρομές αλλά και χαρακτηριστικά. Βίοι παράλληλοι».

Ευρωπαϊκή στρατηγική

Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, συνέδεσε τις εξελίξεις σε Ελλάδα και Κύπρο με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τον κτιριακό τομέα και αναλυτικά ανέφερε ότι:

-«Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον εάν παρατηρήσει κάποιος την εξέλιξη της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων θα προσέξει ότι από το 1993 όταν ψηφίστηκε η πρώτη οδηγία, η λεγόμενη SAVE, για το θέμα μέχρι και σήμερα, αυτή η στρατηγική, εξελίσσεται σταδιακά και σταθερά κατά την τελευταία 20-ετία. Στόχος είναι όπως το 2050 καταστούν σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης. Μέρη της στρατηγικής είναι οι νομοθετικές ρυθμίσεις, η αξιοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων, μέτρα ευαισθητοποίησης του κοινού και χρηματοδοτικά εργαλεία…  Εάν εμείς κατά παρόμοιο τρόπο αποφασίσουμε ότι όλα τα κτίρια και κρίσιμες υποδομές μέχρι το 2050 συμμορφώνονται κατ’ ελάχιστον με τις απαιτήσεις των ευρωκωδίκων του 2020 οφείλουμε να πράξουμε κάτι ανάλογο  και να ξεκινήσουμε το συντομότερο δυνατό».

Ο ίδιος τόνισε ιδιαίτερα τη σημασία της εφαρμογής πολιτικών και προγραμμάτων ώστε η ενίσχυση των δομοστατικών κατασκευών να προηγείται των έργων ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, λέγοντας ότι «η ασφάλεια των πολιτών είναι μεγαλύτερης σημασίας από τις ενεργειακές δαπάνες» και συνέχισε λέγοντας:

-«Σημαντικό είναι να αντιληφθούμε ότι κατά την εκκίνηση μας δεν θα έχουμε την τέλεια στρατηγική, ούτε όλα τα εργαλεία, ούτε θα τα έχουμε όλα λυμένα. Αυτό που προέχει είναι να θέσουμε τον κορυφαίο και αμετάκλητο στόχο και να ξεκινήσουμε το συντομότερο δυνατό μια πορεία με μικρά, εφικτά και σταθερά βήματα προς αυτόν. Σημαντικότερο είναι σε αυτή τη προσπάθεια να μην έχουμε πισωγυρίσματα και όλες μας οι ενέργειες να είναι στοχοπροσηλωμένες.

Παράλληλα θα πρέπει να συνεχίσουμε τις προσπάθειες για μερική χρηματοδότηση ενός τέτοιου εγχειρήματος, δηλαδή της αποτίμησης και αντισεισμικής ενίσχυσης παλαιών οικοδομών και υποδομών και από κοινοτικούς πόρους»