Την Πέμπτη 25 Ιανουαρίου 2017 τα κράτη μέλη της ΕΕ ενέκριναν την πρόταση της Επιτροπής για επενδύσεις ύψους 873 εκατ. ευρώ σε σημαντικά ευρωπαϊκά έργα ενεργειακών υποδομών. Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΕΕ μεταξύ των έργων που επιλέχτηκαν συγκαταλέγεται η μελέτη για τον αγωγό EastMed από θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Κύπρου προς την ηπειρωτική Ελλάδα δια μέσου της Κρήτης. Η μελέτη θα χρηματοδοτηθεί με 34.500.000 ευρώ.
Η μετάβαση της ΕΕ σε μια καθαρή και σύγχρονη οικονομία είναι στόχος της Ενεργειακής Ένωσης, η οποία αποτελεί προτεραιότητα για την Επιτροπή Γιούνκερ. Πρόκειται πλέον για τη νέα επικρατούσα πραγματικότητα, και ένα σημαντικό στοιχείο για την υλοποίησή της είναι η προσαρμογή των ευρωπαϊκών υποδομών στις μελλοντικές ενεργειακές ανάγκες. Η κατάλληλη διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και των αγωγών φυσικού αερίου αποτελεί το θεμέλιο μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς που στηρίζεται στην αρχή της αλληλεγγύης. Ως εκ τούτου, η στήριξη αυτών των 17 επιλεγέντων έργων στους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου, σηματοδοτεί την επιθυμία της Ευρώπης να αναβαθμίσει το ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα και να το κάνει πιο ανταγωνιστικό, με τελικό αποτέλεσμα την παροχή φθηνότερης και ασφαλούς ενέργειας σε όλους τους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Η χρηματοδότηση που διαθέτει η ΕΕ για τα επιλεγέντα έργα προέρχεται από τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΔΣΕ), η οποία αποτελεί το ευρωπαϊκό πρόγραμμα στήριξης των διευρωπαϊκών υποδομών.
Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος Ενεργειακής Ένωσης Μάρος Σέφτσοβιτς δήλωσε: «Για μια ακόμη φορά αποδεικνύουμε ότι η συνεργασία και η αλληλεγγύη φέρνουν αποτελέσματα και ότι η Ενεργειακή Ένωση γίνεται πλέον πραγματικότητα με απτά αποτελέσματα. Τα έργα αυτά είναι σημαντικά, έχουν διασυνοριακά οφέλη, και με την υλοποίησή τους ενισχύουμε την ενεργειακή επάρκεια στα κράτη μέλη της ΕΕ. Η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» προσέδωσε τεράστια προστιθέμενη αξία στον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας.»
Ο αρμόδιος για την Ενέργεια και τη Δράση για το Κλίμα επίτροπος Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε δήλωσε: « Η κατασκευή της διασύνδεσης Γαλλίας – Ισπανίας στον Βισκαϊκό Κόλπο σηματοδοτεί τον τερματισμό της απομόνωσης της Ιβηρικής χερσονήσου από την υπόλοιπη ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά. Μόνο μια πλήρως διασυνδεδεμένη αγορά θα βελτιώσει την ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης, μειώνοντας την εξάρτηση από έναν μοναδικό προμηθευτή και παρέχοντας στους καταναλωτές περισσότερες δυνατότητες επιλογής. Μια ενεργειακή υποδομή που ανταποκρίνεται στους σκοπούς της είναι επίσης αναγκαία για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την τήρηση της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.»
Από τα 17 έργα που επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση:
- 8 ανήκουν στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας (χρηματοδότηση ΕΕ 680 εκατ. ευρώ) και 9 στον τομέα του φυσικού αερίου(χρηματοδότηση ΕΕ 193 εκατ. ευρώ).
- 4 αφορούν δομικά έργα (χρηματοδότηση ΕΕ 723 εκατ. ευρώ) και 13 μελέτες (χρηματοδότηση ΕΕ 150 εκατ. ευρώ).
Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, επιχορήγηση 578 εκατ. ευρώ, η μεγαλύτερη επιχορήγηση που διέθεσε ποτέ η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» – Ενέργεια, θα έχει καθοριστική σημασία για την κατασκευή της διασύνδεσης Γαλλίας-Ισπανίας στον Βισκαϊκό Κόλπο. Με τη νέα σύνδεση θα ενσωματωθεί καλύτερα η Ιβηρική χερσόνησος στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Στο συγκεκριμένο έργο, που περιλαμβάνει ένα υπεράκτιο τμήμα 280 χλμ, εφαρμόζονται τεχνολογικά καινοτόμες λύσεις όσον αφορά τον σχεδιασμό του τμήματος του δικτύου πάνω από το φαράγγι Capbreton και μέχρι το γαλλικό έδαφος, το οποίο είναι στο σύνολό του υπόγειο. Η νέα αυτή σύνδεση θα διπλασιάσει σχεδόν την ικανότητα διασύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών, από 2.800 MW σε 5.000 MW, και θα φέρει την Ισπανία εγγύτερα στον στόχο του 10% της διασύνδεσης, από το επίπεδο του 6% που βρίσκεται σήμερα. Ένα τέτοιο άλμα θα δώσει τη δυνατότητα αυξημένης ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό καθοριστικά στη μετάβαση σε καθαρή ενέργεια και στην πολιτική μετάβασης της ΕΕ σε καθαρή ενέργεια.
Το SuedOstLink, ένα από τα μεγαλύτερα έργα ενεργειακών υποδομών της Γερμανίας, θα χρηματοδοτηθεί με 70 εκατ. ευρώ για δραστηριότητες που θα συμβάλουν στην έναρξη των εργασιών. Το έργο συνίσταται στην τοποθέτηση 580 χλμ υπόγειων καλωδίων υψηλής τάσης. Με το δίκτυο αυτό θα δημιουργηθεί η επειγόντως αναγκαία σύνδεση της αιολικής ενέργειας που παράγεται στο βόρειο τμήμα της Γερμανίας με τα κέντρα κατανάλωσης της ενέργειας στο νότιο τμήμα της χώρας. Έτσι θα διασφαλιστεί η καλύτερη ενσωμάτωση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και θα δοθεί ώθηση στη διασυνοριακή ανταλλαγή ενέργειας με τα γειτονικά κράτη μέλη της ΕΕ.
Επίσης, θα διατεθούν 27 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της κατασκευής μιας νέας εσωτερικής γραμμής ηλεκτροδότησης, ισχύος400 kV, μεταξύ Cernavoda και Stalpu (RO), η οποία θα συμβάλει στην αύξηση της ικανότητας διασύνδεσης μεταξύ Ρουμανίας και Βουλγαρίας και στη μεγαλύτερη ενσωμάτωση της αιολικής ενέργειας που παράγεται στην ακτή του Ευξείνου Πόντου.
Στον τομέα του φυσικού αερίου, η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα χρηματοδοτήσει έργα υποδομών σημαντικά για δύο νησιωτικά κράτη μέλη. Πρώτον, η εισαγωγή του φυσικού αερίου στην Κύπρο μέσω του έργου CyprusGas2EU (χρηματοδότηση ΕΕ 101 εκατ. ευρώ) θα θέσει τέρμα στη σημερινή ενεργειακή απομόνωση του νησιού, θα φέρει διαφοροποίηση σε μια περιοχή όπου κυριαρχεί μια μόνο πηγή εφοδιασμού και θα συμβάλει στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων θα αντικατασταθεί από την κατανάλωση αερίου. Επίσης, θα βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα των τιμών. Δεύτερον, θα χρηματοδοτηθεί με 3,7 εκατ. ευρώ η εκπόνηση μελέτης σχετικά με τη διασύνδεση φυσικού αερίου Μάλτας-Ιταλίας, η οποία θα τερματίσει τον αποκλεισμό της Μάλτας από το ευρωπαϊκό δίκτυο φυσικού αερίου. Η διασύνδεση αυτή θα συνδέσει τη Μάλτα με την ιταλική αγορά, ενισχύοντας την ασφάλεια εφοδιασμού του νησιού σε αέριο, όπως είχε γίνει παλαιότερα με το υποθαλάσσιο δίκτυο παροχής ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο είχε επίσης χρηματοδοτήσει η ΕΕ.
Θα χρηματοδοτηθεί επίσης μια μελέτη σχετικά με τη διαδικασία χορήγησης άδειας του έργου STEP (1,7 εκατ. ευρώ), το οποίο στοχεύει στη δημιουργία ενός νέου σημείου διασύνδεσης φυσικού αερίου μεταξύ της Γαλλίας και της Ισπανίας ώστε να αυξηθούν οι αμφίδρομες ροές μεταξύ της Ιβηρικής χερσονήσου και της Γαλλίας και να βελτιωθεί η διασύνδεση με την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου μέσω της ανάπτυξης του ανατολικού άξονα φυσικού αερίου.
Επίσης, η Επιτροπή θα επενδύσει σε εκπόνηση μελετών σχετικά με τη στήριξη του συγχρονισμού των χωρών της Βαλτικής με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Κεντρικής Ευρώπης. Η σημερινή απόφαση έχει μεγάλη σημασία προκειμένου η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, και η Πολωνία να συμφωνήσουν στην εξεύρεση, μέχρι το τέλος του Μαΐου 2018 το αργότερο, του καλύτερου τρόπου συγχρονισμού του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας των χωρών της Βαλτικής με το σύστημα της ηπειρωτικής Ευρώπης, σύμφωνα πάντα με τα αποτελέσματα της υπουργικής συνόδου του Δεκεμβρίου του 1017 (βλέπε ΔΗΛΩΣΗ/17/5271).
Ιστορικό
Στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη», διατέθηκαν κονδύλια ύψους 5,85 δισ. ευρώ για διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές την περίοδο 2014-2020. Για να μπορέσει να λάβει χρηματοδότηση μια πρόταση πρέπει να αφορά «έργο κοινού ενδιαφέροντος». Με την ολοκλήρωσή του, το έργο που χρηματοδοτείται πρέπει να δημιουργεί σημαντικά οφέλη για τουλάχιστον δύο κράτη μέλη, να προωθεί την ασφάλεια εφοδιασμού, να συμβάλλει στην ολοκλήρωση της αγοράς, να ενισχύει τον ανταγωνισμό και να μειώνει τις εκπομπές CO2. Ο κατάλογος επικαιροποιείται κάθε δύο χρόνια. Ο πλέον πρόσφατος κατάλογος ΕΚΕ δημοσιεύτηκε από την Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2017. Ο χρηματοδοτικός μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» – Ενέργεια χορήγησε ήδη 647 εκατ. ευρώ σε 34 έργα το 2014, 366 εκατ. ευρώ σε 35 έργα το 2015 και 707 εκατ. ευρώ σε 27 έργα το 2016.
