«Εξοικονομώ-Αυτονομώ»: τα «ψιλά γράμματα» του νέου προγράμματος

Του Νικόλαου Κορακιανίτη

Πολιτικός Μηχανικός laisergo

Η ώρα του νέου προγράμματος «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» ήρθε και όλοι πλέον διαβάζουμε τις αρχικές ανακοινώσεις αναμένοντας τον τελικό οδηγό με τον οποίο σίγουρα θα έχουμε μια καλύτερη εικόνα.

Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι με τα μέχρις στιγμής δεδομένα μιλάμε για ένα σημαντικό πρόγραμμα αφενός για τους πολίτες με ανακαινίσεις και συντηρήσεις των ακινήτων τους αφετέρου και για εμάς για τον κλάδο μας όπου ελπίζουμε σε μία αύξηση της κινητικότητας μετά την κρίση που έφερε η πανδημία και την «αδιαφορία» ουσιαστικά που έδειξε το αρμόδιο Υπουργείο για εμάς…

Τα συν του νέου προγράμματος

Όπως προανέφερα με βάση τα όσα έχουμε δει έως τώρα υπάρχουν βασικές θετικές διαφορές με τα παλιά «Εξοικονομώ» όπως:

• -Υψηλότερη χρηματοδότηση.
• -Μεγαλύτερο ποσοστό επιδοτήσεων που φτάνει ακόμα και το 85% (95% στις λιγνιτικές περιοχές – ρήτρα δίκαιης μετάβασης), και συνδέεται για πρώτη φορά με την εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση  πρωτογενούς ενέργειας.
• -Η παράμετρος της ενεργειακής αυτονομίας, με εγκατάσταση «έξυπνων» συστημάτων και παρεμβάσεις για παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας.
• Και τέλος η δέσμευση της Κυβέρνησης και ας ελπίσουμε έτσι να είναι ότι θα ακολουθήσουν ακόμα μεγαλύτερα προγράμματα εξοικονόμησης άρα όσοι δεν υπαχθούν στο τρέχον πρόγραμμα θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στους επόμενους κύκλους.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν θετικές εξελίξεις με δεδομένο και τα στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, η ενεργειακή κατανάλωση που σχετίζεται με τα κτίρια στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 42% της συνολικής τελικής κατανάλωσης ενέργειας στην Ελλάδα, ενώ οι κατοικίες αποτελούν έναν από τους πλέον σημαντικούς καταναλωτές ενέργειας στη χώρα καθώς αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του κτιριακού αποθέματος (79,1%). Το 83,82% των κτιρίων που έχουν κατασκευαστεί πριν το έτος 1980 έχουν πολύ χαμηλή ενεργειακή αποδοτικότητα (κτίρια κατηγορίας Η), με τα πιο ενεργοβόρα κτίρια κατοικιών να είναι οι μονοκατοικίες.

Αναφορικά με την ενεργειακή κατηγορία των κατοικιών, το μεγαλύτερο ποσοστό (66,83%) κατατάσσεται στις κατηγορίες Ε-Η, το 26,81% στις κατηγορίες Γ-Δ και μόλις το 6,36% στις κατηγορίες Α-Β. Είναι επομένως σαφές ότι υπάρχουν τεράστια περιθώρια βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού αποθέματος στη χώρα μας. Στο πλαίσιο αυτό, το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» (και τα προγράμματα που θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια) αποτελούν κεντρικό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για ενεργειακή αναβάθμιση τουλάχιστον 60.000 κατοικιών τον χρόνο για την επόμενη δεκαετία.

Τα «ψιλά γράμματα» του προγράμματος.

Και μέχρι εδώ καλά… πάμε όμως και στα πλην του προγράμματος…

Ένα από τα ποιο σημαντικά προβλήματα που εμείς τουλάχιστον τα έχουμε ζήσει σε όλα τα προγράμματα και δεν βελτιώθηκε είναι ο τρόπος ένταξης των αιτήσεων στο σύστημα.

Μιλάμε για μία κατάσταση που ζήσαμε και στο προηγούμενο πρόγραμμα. Η διαδικασία αυτή «οποίος προλάβει πρόλαβε», ταλαιπώρησε αρκετά την περασμένη χρονιά τους μηχανικούς και τους επαγγελματίες του τεχνικού κλάδου, όπως και τους ενδιαφερομένους ιδιοκτήτες ακινήτων που έτρεχαν στην κυριολεξία για να κάνουν την αίτηση και να εξασφαλίσουν την χρηματοδότηση.

Συμφωνώ με την πρόταση του ΤΕΕ/ΤΔΕ, αν και δεν έγινε δεκτή για προτιμητέα επιλογή για τη διαδικασία ένταξης είναι η ανταγωνιστική αξιολόγηση μεταξύ των αιτηθέντων σχεδίων μέσω αυτοματοποιημένων συστημάτων.

Με εφαρμογή αδιάβλητων κριτηρίων τα οποία θα προκρίνουν τις εφαρμογές των καλύτερων παρεμβάσεων και της μέγιστης εξοικονόμησης ανά κατοικία. Και επειδή ξέρουμε (βλ. αυθαίρετα) ότι τα συστήματα πέφτουν συνέχεια θα πρέπει να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ικανοποιητική αντιμετώπιση του υπολογιστικού φόρτου στα ηλεκτρονικά συστήματα του Υπουργείου, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν απρόσκοπτα στην ζήτηση των Πολιτών στις περιόδους αιχμής.

Πέρα από αυτή την διαδικασία να σταθούμε λίγο και στα τεχνικά ζητήματα για τα οποία δεν γνωρίζω αν το Υπουργείο προχώρησε σε κάποια διαβούλευση που θα έπρεπε έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν όλα τα θέματα κυρίως για εμάς τους μηχανικούς.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΤΕΕ/ΤΔΕ, ένα από αυτά είναι η υποχρεωτική επιλογή εσωτερικής θερμομόνωσης όπου υπάρχουν χωνευτά συρόμενα κουφώματα. Μία υποχρέωση που είναι κατ’ αρχάς σωστή τεχνικά αλλά δημιουργεί αρκετά προβλήματα μιας και η εξωτερική τοποθέτηση παντζουριών ή επικαθήμενων ρολών αλλάζει την όψη της πολυκατοικίας με πιθανή εφαρμογή της σε ένα μοναδικό διαμέρισμα με αποτέλεσμα να απαιτούνται επιπλέον ενέργειες προς τις αντίστοιχες υπηρεσίες δόμησης.

Απαραίτητη επίσης κρίνεται η ανάγκη τροποποίησης της διάταξης (ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/43266/1174-ΦΕΚ1843/Β/ 13.05.20) από την οποία προκύπτει ότι για την υλοποίηση εφαρμογής εξωτερικής θερμομόνωσης -όπου δεν υπάρχει πρόβλεψη στον κανονισμό πολυκατοικίας ή ύπαρξη αυτού- επιβάλλεται σύμφωνη γνώμη του 100% των ιδιοκτητών της πολυκατοικίας κάτι το οποίο σπάνια θα επιτευχθεί.

Νομίζω ότι αυτά είναι ελάχιστα ζητήματα, ενώ αναμένονται και άλλα όταν έλθει ο τελικός οδηγός.

Επειδή όλα αυτά τα προγράμματα προφανώς ενισχύουν την οικονομική δραστηριότητα να μην ξεχάσει το Υπουργείο τον βασικό τους ρόλο που είναι η βελτίωση των κτιριακών υποδομών και βέβαια αυτό θα πρέπει να είναι προς το συμφέρον του συνόλου των εμπλεκομένων στην δράση αυτή.