«Εξοικονομώ»: αλλαγές για επιδοτήσεις, υπερτιμολογήσεις και μαύρο χρήμα

Του Αργύρη Δεμερτζή/

 Χαμηλές επιδοτήσεις, που δεν εξυπηρετούν την υλοποίηση ενεργειακά αποδοτικών παρεμβάσεων και κινδύνους για φαινόμενα υποτιμολόγησης, όπως επίσης αποπληρωμής των προμηθευτών με τη χρήση μαύρου χρήματος διαπιστώνει στο σχέδιο Οδηγού του νέου «Εξοικονομώ» το ΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας, ζητώντας λύσεις με συγκεκριμένες αλλαγές και βελτιώσεις στον τελικό Οδηγό, όπως επίσης οι αιτήσεις για το νέο πρόγραμμα να ανοίξουν από το νέο χρόνο.

Σημειώνεται ότι το ΥΠΕΝ έθεσε από την Πέμπτη 26 Αυγούστου 2021 έθεσε στη δημόσια διαβούλευση το σχέδιο Οδηγού του νέου προγράμματος και ετοιμάζεται τις επόμενες ημέρες να ανακοινώσει τον τελικό  Οδηγό του προγράμματος,  ενσωματώνοντας παρατηρήσεις από τη διαβούλευση, προκειμένου, όπως δηλώνει ο υπουργός ΠΕΝ Κώστας Σκρέκας, εντός του Οκτωβρίου 2021 να ανοίξει η διαδικασία των αιτήσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση περισσότερων από 50.000 κατοικιών.

Στο μεταξύ εκδηλώνεται παρέμβαση ιδιαίτερης βαρύτητας από τη διοίκηση, με βάση τις προτάσεις ομάδας εργασίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΤΕΕ/ΤΚΜ), που στέλνει ηχηρά μηνύματα προς την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και την κυβέρνηση, προτείνοντας συγκεκριμένα μέτρα και αλλαγές στην προκήρυξη του προγράμματος, διαπιστώνοντας ότι με βάση τις προβλέψεις του σχεδίου Οδηγού το νέο «Εξοικονομώ» οδηγείται σε νέες περιπέτειες και αποτυχίες.

Τι πρέπει να αλλάξει

Το ΤΕΕ/ΤΚΜ τονίζει ότι από την δημοσίευση του επίσημου Οδηγού και μέχρις την έναρξη υποβολής των αιτήσεων είναι απαραίτητο να μεσολαβήσει ικανό χρονικό διάστημα για την ετοιμασία των ενδιαφερομένων, σημειώνοντας ότι «κρίνεται ότι οι εξήντα ημερολογιακές ημέρες είναι αρκετές για την ορθή προετοιμασία» προτείνοντας το νέο πρόγραμμα ουσιαστικά να αρχίσει από τη νέα χρονιά.

Για το νέο «Εξοικονομώ» στις προτάσεις – παρατηρήσεις της Ομάδας Εργασίας ειδικών, που έχει συγκροτήσει για το νέο πρόγραμμα,  το ΤΕΕ/ΤΚΜ απευθυνόμενο προς το ΥΠΕΝ σημειώνει ότι αυτές θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην βελτίωση του νέου κύκλου του προγράμματος και  έχουν ως εξής :

• Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση ωφελούμενου της προδημοσίευσης θεωρούμε ότι δεν εξυπηρετεί την υλοποίηση ενεργειακά αποδοτικών παρεμβάσεων. Προτείνεται οι τιμές 0,9€/KWh ετήσιας εκτιμώμενης εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας και 180€/m2 επιφάνειας κύριου χώρου, να αυξηθούν σε 1,2€/KWh και 250€/m2 αντίστοιχα.
• Λόγω της αύξησης των τιμών των βασικών οικοδομικών υλικών τα οποία χρησιμοποιούνται σε επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων προτείνεται η αναθεώρηση κατά 30% προς τα άνω των ανώτατων επιλέξιμων δαπανών.
• Η ενεργειακή επιθεώρηση (Α & Β) ΠΕΑ θα πρέπει να δύναται να εκτελείται από τον ίδιο μηχανικό και να πραγματοποιείται δειγματοληπτικός έλεγχος στο 20% των ΠΕΑ και των έργων από το Υπουργείο. Υποχρεωτικές οι φωτογραφίες πριν και μετά το έργο και ότι ίσχυε με τα λοιπά ασυμβίβαστα.
• Στον υπολογισμό του συντελεστή Κ1 («ανοιγμένο κόστος εξοικονόμησης ενέργειας») να ληφθεί υπόψη το κόστος όπως διαμορφώνεται με βάση τις πλαφόν τιμές του προγράμματος. Η διαμόρφωση του κόστους με βάση τις προσφορές θα δημιουργήσει φαινόμενα υποτιμολόγησης, με μοναδικό σκοπό την αυξημένη μοριοδότηση και, παράλληλα, θα ενθαρρύνει την αποπληρωμή των προμηθευτών με την χρήση μαύρου χρήματος.
• Αναφορικά με την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου (ΗΤΚ) προτείνεται κατά την αίτηση υποβολής να καταχωρείται ο κωδικός ιδιοκτησίας και το αντίστοιχο πιστοποιητικό να καταχωρείται στο τέλος, με την ολοκλήρωση της αίτησης υποβολής προς εκταμίευση.
• Αναφορικά με το ποσοστό επιδότησης των αμοιβών λοιπών δαπανών/μελετών προτείνεται να ανέλθει στο 100%, αντί του 80%, ώστε να στηριχθούν τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα των ενδιαφερόμενων πολιτών.
• Προτείνεται να καλύπτεται το κόστος κάθε ΠΕΑ το οποίο εκδόθηκε από 27.11.2017 και να δοθεί δυνατότητα ακύρωσης παλιού εκδοθέντος ΠΕΑ για την κατάθεση αίτησης στο νέο πρόγραμμα

Θετικά βήματα

Από το ΤΕΕ/ΤΚΜ ως θετικά βήματα στο νέο «Εξοικονομώ» χαρακτηρίζονται τα  «εξής:

• Η κατάργηση της χρονικής σειράς προτεραιότητας (first-in first-served) για την έγκριση της αίτησης
• Η εισαγωγή ενός δικαιότερου συστήματος μοριοδότησης με βάσει ενεργειακά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια
• Η εκταμίευση του 50% της επιχορήγησης με την απόφαση υπαγωγής διευκολύνοντας την υλοποίηση της κατασκευής των εργασιών.

Διευκρινίσεις στον Οδηγό

Παράλληλα η Ομάδα Εργασίας του ΤΕΕ/ΤΚΜ σημειώνει στο πόρισμα που κατέθεσε για το νέο «Εξοικονομώ» ότι «θεωρεί ότι ορισμένα σημεία της προδημοσίευσης του οδηγού χρίζουν  περεταίρω διευκρινήσεων κατά την φάση οριστικοποίησης του», και σημειώνει συγκεκριμένα:

• Να διευκρινιστεί η έκφραση «……καθώς και τυχόν επιπλέον παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, που δεν συμπεριλαμβάνονται στις προτάσεις εξοικονόμησης ενέργειας του Α’ ΠΕΑ…..». Δηλαδή οι εν λόγω παρεμβάσεις θα συνεισφέρουν στην υπολογιζόμενη εξοικονόμηση ενέργειας που θα μοριοδοτείται αλλά δεν θα συμπεριλαμβάνονται στον προϋπολογισμό;
• Να διευκρινιστεί ο τρόπος και η διαδικασία αποπληρωμής των προμηθευτών, καθόσον η προκαταβολή και η εξόφληση της εκταμίευσης θα αποδίδεται στον ωφελούμενο
• Ποιο θα είναι το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό απόκλισης μεταξύ του σεναρίου του Α’ ΠΕΑ και του Β’ ΠΕΑ;
• Πώς θα βεβαιώνεται η κατά 30% υλοποίηση του έργου εντός των έξι (6) μηνών;
• Να διευκρινιστεί η έννοια της ενεργής αίτησης.
• Ο ψιλός κύριος μιας κατοικίας στον οποίο έχει γίνει δωρεάν παραχώρηση από τον επικαρπωτή εμπίπτει στο 40% επιδότησης;
• Να διευκρινιστεί ποια θα είναι τα όρια των αμοιβών ανά υπηρεσία ώστε να εκδίδονται τα αντίστοιχα παραστατικά

Νέες προτάσεις

Η Ομάδα Εργασίας του ΤΕΕ/ΤΚΜ  σημειώνει  επίσης στο πόρισμα που κατέθεσε, ότι όλα τα μέλη της Ο.Ε. τοποθετήθηκαν επί των θέσεων και προτάσεων που έχει εκφράσει το ΤΕΕ/ΤΚΜ για το “Εξοικονομώ”, οι οποίες πρέπει να σημειώθεί ότι σε μεγάλο βαθμό έχουν ληφθεί υπόψη στο νέο πρόγραμμα. Σημειώνεται ακόμη ότι “από την συζήτηση των μελών της Ομάδας Εργασίας  διαπιστώθηκε ότι υπήρξε απόλυτη ταύτιση όλων των μελών της Ομάδας Εργασίας και προέκυψαν επιπλέον προτάσεις ως προς τις ήδη κατατεθειμένες θέσεις του ΤΕΕ/ΤΚΜ”, οι οποίες είναι οι ακόλουθες :

• Ο οδηγός του προγράμματος να ανακοινώνεται σε ικανό χρονικό διάστημα πριν της έναρξης καταχώρησης των αιτήσεων ώστε, να υπάρχει αρκετός χρόνος προετοιμασίας από την πλευρά όλων των ενδιαφερόμενων.
• Να ενσωματωθούν στην αξιολόγηση των προτάσεων ενεργειακά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια.
• Να ληφθεί υπόψη η παλαιότητα των κατασκευών.
• Στην κατανομή των διαθέσιμων πόρων επί της Επικράτειας να ληφθούν υπόψη οι κλιματολογικές συνθήκες κάθε περιοχής.
• Να επαναξιολογηθεί ο ενεργειακός στόχος των τριών (3) κατηγοριών αναβάθμισης ως κριτήριο ένταξης της πρότασης.
• Να αυξηθούν οι αμοιβές των μηχανικών και να αναβαθμιστεί ο ρόλος στην υλοποίηση του προγράμματος από την αρχή έως το τέλος της διαδικασίας.
• Να επαναξιολογηθούν τα ποσοστά επιδότησης και ο μέγιστος προϋπολογισμός κάθε έργου για την πιο αποτελεσματική πρόοδο υλοποίησης του προγράμματος.
• Οι έλεγχοι εκταμίευσης από την πλευρά του προγράμματος να γίνονται σε σύντομους χρόνους καθόσον καθυστερούν τις αντίστοιχες καταβολές προς τους προμηθευτές.
• Να αρθεί το ασυμβίβαστο μεταξύ του Α’ και Β’ ΠΕΑ ώστε να μπορεί να γίνεται από τον ίδιο μηχανικό εφόσον δεν υπάρχουν άλλα ασυμβίβαστα.
• Για την έκδοση ΕΕΜΚ να απαιτείται η συναίνεση στις πολυκατοικίες σε ποσοστό 51% αντί της πλήρους συναίνεσης του 100%.
• Να δοθούν οδηγίες σε κεντρικό επίπεδο για την υλοποίηση των εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης σε διατηρητέα κτίρια.
• Να εξεταστεί ως οδηγία προς τις τράπεζες να ανεβάζουν οι ίδιοι την δανειακή σύμβαση των ωφελούμενων στο πληροφοριακό σύστημα.
• Nα υπάρχει συγκεκριμένη λίστα δικαιολογητικών, την οποία να γνωρίζουν όλοι από πριν, ώστε να γίνουν πιο απλοί και γρήγοροι οι έλεγχοι ολοκλήρωσης των έργων.

Η ταυτότητα της Ομάδας Εργασίας

Η Ομάδα Εργασίας συγκροτήθηκε με την Α6/Σ4/21 απόφαση της Δ.Ε. του ΤΕΕ/ΤΚΜ. Αντικείμενο της Ο.Ε. είναι η κατάθεση τεκμηριωμένων προτάσεων για την ορθολογική και σύμφωνη με τις ανάγκες της κοινωνίας υλοποίηση των επόμενων φάσεων του «Εξοικονομώ». Μέλη της Ο.Ε. είναι οι: Κουσκουρίδης Δημήτριος (Π.Μ. & Η.Μ., Πρόεδρος Μ.Ε. ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΕΕ/ΤΚΜ), Νάνος Ιωάννης (Π.Μ.), Δόγας Αστέριος (Μ.Μ.)                        Πετρίδης Χρήστος (Π.Μ.), Καβαλλάρης Γεώργιος (Π.Μ.), Καφεστίδης Αναγνώστης (Π.Μ., μέλος Δ.Ε. ΤΕΕ/ΤΚΜ).