«Εξοικονομώ»: παρουσίαση σε 12+1 βήματα, ενόψει της υποβολής αιτήσεων

Σε 12+ 1 βήματα παρουσιάζονται όλες οι σημαντικές πληροφορίες, που πρέπει να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι για τη συμμετοχή τους στο νέο «Εξοικονομώ», προϋπολογισμού 632 εκατ. ευρώ, για την ενεργειακή αναβάθμιση 50.000 ιδιωτικών κατοικιών, ενόψει της έναρξης υποβολής αιτήσεων συμμετοχής.

Στην τελική ευθεία μπαίνει η προετοιμασία για το νέο «Εξοικονομώ», καθώς την Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 2021, λήγει η δημόσια διαβούλευση επί του προδημοσιευμένου  σχεδίου Οδηγού του προγράμματος  και προγραμματίζεται από το ΥΠΕΝ  μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου 2021 να δημοσιοποιηθεί ο Οδηγός του προγράμματος, με τις αναγκαίες διορθώσεις και συμπληρώσεις και τις τελικές ρυθμίσεις και από 15 Οκτωβρίου 2021 να ανοίξει η πλατφόρμα για την υποβολή αιτήσεων.

Σκοπός του προγράμματος είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών, ιδιοκατοικούμενων ή εκμισθωμένων,  μέσω επιχορηγήσης μέρους του απαιτούμενου κόστους υλικών και εργασιών.

1) Ποιές κατοικίες θεωρούνται επιλέξιμες και μπορούν να υπαχθούν στο πρόγραμμα

Για να υπάρξει δικαίωμα υπαγωγής μιας κατοικίας στο πρόγραμμα θα πρέπει:

Α) Να υφίσταται νόμιμα, δηλαδή με νόμιμη άδεια ή τακτοποίηση

Β) Να μην έχει κριθεί κατεδαφιστέα

Γ) Να χρησιμοποιείται πράγματι ως κύρια κατοικία, είτε από τον ιδιοκτήτη, είτε από τον ενοικιαστή της, είτε με δωρεάν παραχώρηση. Το έτος αναφοράς για την προϋπόθεση αυτή είναι το έτος 2020 και μετά το 2019 και 2018.

Δ) Βάσει του Α΄ΠΕΑ (πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης) να βρίσκεται σε ενεργειακή Κατηγορία Γ και κάτω.

2) Τρόποι αιτήσεων στο πρόγραμμα

Οι τρόποι που μπορεί να γίνει η αίτηση στο πρόγραμμα είναι δυο και είναι οι παρακάτω:

Α) Σαν μεμονωμένο διαμέρισμα/μονοκατοικία ( περιλαμβάνονται παρεμβάσεις  στο διαμέρισμα/μονοκατοικία)

Β) Σαν διαμέρισμα πολυκατοικίας ( περιλαμβάνονται παρεμβάσεις στα διαμερίσματα και κοινόχρηστες παρεμβάσεις).

Επιπλέον, καταργείται η αίτηση σαν Πολυκατοικία τύπου Β που περιλάμβανε μόνο κοινόχρηστες παρεμβάσεις.

3)Εισοδηματικά κριτήρια

Τα εισοδηματικά κριτήρια που θα πρέπει να πληροί ο ενδιαφερόμενος (δυνητικά ωφελούμενος) για το έτος 2020  αναφέρονται στον πίνακα 1 σελ.7 του Προδημοσιευμένου Οδηγού ως εξής:

Πίνακας 1 Εισοδηματικές κατηγορίες

Ως εισόδημα λαμβάνεται το «εισόδημα επιβολής εισφοράς» του τμήματος Γ2 «Εκκ. Ειδ. Εισφοράς Αλληλ.» του εκκαθαριστικού σημειώματος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του έτους αναφοράς (φορολογικό έτος 2020). Ειδικά στην περίπτωση που δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και αυτή τεκμηριώνεται με αντίγραφο της σχετικής υπεύθυνης δήλωσης που έχει κατατεθεί στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική υπηρεσία, το εισόδημα θεωρείται μηδέν (κατηγορία 1).

Εάν ο ενδιαφερόμενος είναι έγγαμος ή αν πρόκειται για μονογονεϊκή οικογένεια, η κατάταξη στις κατηγορίες του πίνακα 1 γίνεται βάσει της στήλης «οικογενειακό εισόδημα». Για τον υπολογισμό του οικογενειακού εισοδήματος χρησιμοποιούνται τα στοιχεία του συστήματος TAXIS και αθροίζονται τα εισοδήματα του υπόχρεου υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, της συζύγου και των τέκνων που έχουν δηλωθεί ως εξαρτώμενα μέλη στην εν λόγω δήλωση και τυχόν υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση. Εάν στα πλαίσια έγγαμης σχέσης ή ύπαρξης συμφώνου συμβίωσης, το οποίο δηλώνεται στο φορολογικό Μητρώο του TAXIS, υποβάλλονται χωριστές δηλώσεις φορολογίας, γίνεται η άθροιση των επιμέρους εισοδημάτων και η αναγωγή τους σε «οικογενειακό εισόδημα». Αν η αίτηση υποβάλλεται από πρόσωπο που έχει δηλωθεί ως εξαρτώμενο τέκνο σε «οικογενειακή» φορολογική δήλωση και δηλώνει και το ίδιο εισοδήματα, η κατάταξη στις κατηγορίες του πίνακα 1 γίνεται συνυπολογίζοντας το συνολικό εισόδημα της οικογένειας στην οποία ανήκει, ως ανωτέρω.

Εάν ο αιτών (στην περίπτωση οικογένειας/ΜΣΣ, ή/και η σύζυγος/ΜΣΣ) είναι φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, το εισόδημα του θα προκύπτει από την άθροιση του «εισοδήματος επιβολής εισφοράς» του εκκαθαριστικού σημειώματος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος που έχει υποβληθεί στην Ελλάδα και του συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος που έχει αποκτηθεί στη χώρα Φορολογικής Κατοικίας του (για τα ανωτέρω βλ. & Ειδικές Περιπτώσεις αιτήσεων), για το έτος αναφοράς (2020).

Επισημαίνεται ότι, λόγω των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων των στοιχείων κατοικίας που καταχωρούνται στην αίτηση με τα αντίστοιχα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στην φορολογική αρχή, είναι απαραίτητο στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του ενοίκου (Ε1) ή, εάν υπάρχει μίσθωση/δωρεάν παραχώρηση της κύριας κατοικίας, στην αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (Ε2), και στη δήλωση στοιχείων ακινήτων (Ε9) να εμπεριέχεται ο αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος του ακινήτου.

4) Ποσοστό επιχορήγησης

Για ιδιοκατοικούμενες κατοικίες: Το ποσοστό της επιχορήγησης εξαρτάται από τα εισοδηματικά κριτήρια του ωφελουμένου για το έτος 2020 και αναφέρεται στο Πίνακα  2 σελ.8-9 του Προδημοσιευμένου Οδηγού. Το ποσοστό επιχορήγησης κυμαίνεται από 40% -75%.

Πίνακας 2 Επιχορήγηση μεμονωμένου διαμερίσματος/μονοκατοικίας/Διαμερίσματος ως μέρος αίτησης σε Πολυκατοικία

-Σε περίπτωση όπου η χρήση κατοικίας γίνεται από τον αιτούντα (ιδιοκατοίκηση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι κλιμακωτό ανά εισοδηματική κατηγορία.

-Σε περίπτωση όπου η χρήση κατοικίας γίνεται από πρόσωπο διαφορετικό από τον αιτούντα (δωρεάν παραχώρηση/ενοικίαση), το ποσοστό επιχορήγησης είναι σταθερό και ανεξάρτητο εισοδηματικής κατηγορίας.

Για αιτήσεις πολυκατοικίας, όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της Πολυκατοικίας, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος.

Παράδειγμα 1: Κατοικία με πολλούς συγκύριους, εκ των οποίων ο ένας την ιδιοκατοικεί και την δηλώνει ως κύρια κατοικία. Δικαίωμα αίτησης έχει υόνον ο συγκύριος ο οποίος ιδιοκατοικεί. Ανάλογα με τα εισοδήματά του κατατάσσεται στην αντίστοιχη εισοδηματική κατηγορία και προκύπτει το ποσοστό επιχορήγησης.

Παράδειγμα 2: Κατοικία με πολλούς συγκύριους η οποία παραχωρείται (ή ενοικιάζεται) σε τρίτο πρόσωπο, που την δηλώνει ως κύρια κατοικία. Δικαίωμα αίτησης έχει οποιοσδήποτε εκ των συγκυριών και το ποσοστό επιχορήγησης είναι σταθερό και ανεξάρτητο από τα εισοδήματα.

Παράδειγμα 3: Πολυκατοικία, στην οποία συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών συνιδιοκτησίας (1000 χιλιοστά) ως συμμετέχοντα διαμερίσματα. Στην αίτηση του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος θα προστεθεί +10% στην αντίστοιχη επιχορήγησή του.

Το ποσοστό επιχορήγησης αφορά στον επιλέξιμο προϋπολογισμό παρεμβάσεων. Για το υπόλοιπο ποσοστό έως το 100% του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων υφίσταται η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου, στη βάση σχετικού αιτήματος του Ωφελούμενου.

Για εκμισθωμένες ή δωρεάν παραχωρούμενες κύριες κατοικίες: Το ποσοστό επιδότησης του ιδιοκτήτη-εκμισθωτή είναι σταθερό, ανεξάρτητο από τα εισοδηματικά κριτήρια και ανέρχεται στο κατώτατο όριο του 40%, γεγονός που, παρά τις εκκλήσεις της ΠΟΜΙΔΑ,  δεν βοηθά στην ενεργειακή αναβάθμιση των παλαιών και χαμηλής ενεργειακής κλάσης κατοικιών που κατοικούνται από εκείνους τους ενοικιαστές που είναι τα μεγάλα θύματα της «ενεργειακής φτώχειας»…

Για αιτήσεις πολυκατοικίας: Όταν συμμετέχει το σύνολο των χιλιοστών της Πολυκατοικίας, προβλέπεται πρόσθετη επιχορήγηση (bonus) +10% στο προβλεπόμενο ποσοστό επιχορήγησης του κάθε συμμετέχοντος διαμερίσματος.

Τα υπόλοιπα χρήματα που δεν καλύπτονται από την επιχορήγηση μπορεί να προέρχονται από ίδια κεφάλαια ή από τραπεζικό δάνειο. Σε περίπτωση αίτησης Πολυκατοικίας όλοι οι αιτούντες θα πρέπει να συνεργαστούν με τον ίδιο χρηματοπιστωτικό οργανισμό.

5) Σχετικά με την αίτηση Πολυκατοικίας

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω περιλαμβάνει κοινόχρηστες και μη επεμβάσεις και:

Α) Η πολυκατοικία πρέπει να έχει σε ισχύ αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) «διαχείρισης πολυκατοικίας».

Β) Μετά από απόφαση γενικής συνέλευσης,  ορίζεται ο υπεύθυνος εκπρόσωπος των ιδιοκτητών της πολυκατοικίας ο οποίος θα υποβάλλει την αίτηση Πολυκατοικίας, όμως θα υποβληθούν και επιμέρους αιτήσεις από καθένα από τους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που επιθυμούν να ενταχθούν στο Πρόγραμμα.

-Υποβάλλεται Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία, συνοδευόμενο από έντυπο Πρότασης Παρεμβάσεων.

– Πραγματοποιούνται παρεμβάσεις στους κοινόχρηστους χώρους και εγκαταστάσεις του κτιρίου.

– Οι ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που δεν εντάσσονται ή δεν θέλουν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα, συμμετέχουν στην υλοποίηση των παρεμβάσεων που έχουν δηλωθεί στην Απόφαση Γενικής Συνέλευσης Πολυκατοικίας με ίδια κεφάλαια.

6)Ενεργειακές απαιτήσεις του προγράμματος

Ύστερα από την έκδοση του ΠΕΑ που θα συνοδεύεται από έντυπο πρότασης παρεμβάσεων θα πρέπει να επιτευχθεί:

Α) Άνοδος 3 ενεργειακών κατηγοριών για αιτήσεις μεμονωμένων διαμερίσματα/μονοκατοικιών

Β) Άνοδος 3 ενεργειακών κατηγοριών για αίτηση πολυκατοικίας.

7) Επιλέξιμες παρεμβάσεις

Α) Είναι οι παρεμβάσεις σε κουφώματα/συστήματα σκίασης/αερισμού, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης/ψύξης, συστήματα ΖΝΧ και λοιπές παρεμβάσεις και περιγράφονται στον Πίνακα 4 σελ.14-15-16 του Προδημοσιευμένου Οδηγού.

Β) Αξίζει να αναφερθεί ότι πλέον στις επιλέξιμες παρεμβάσεις δεν περιλαμβάνεται η αναβάθμιση του ανελκυστήρα και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών για τα οποία θα υπάρχουν ξεχωριστά προγράμματα

8)Επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων ανά αίτηση Ωφελούμενου (για μονοκατοικία/μεμονωμένο διαμέρισμα/διαμέρισμα ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία), δεν μπορεί να υπερβαίνει:

Α) το γινόμενο του 0,9€ επί το σύνολο της εκτιμώμενης ετήσιας εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας (kWh) όπως προκύπτει από το Α΄ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (ο εν λόγω περιορισμός θα ελεγχθεί εκ νέου κατά την υποβολή του Β΄ Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης, με βάση την επιτευχθείσα ετήσια εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας kWh),

Β) Το γινόμενο του 180€ επί την επιφάνεια κυρίων χώρων (όπως αυτή προκύπτει από το έντυπο Ε9).

Γ) τα 28.000€ για μονοκατοικία/μεμονωμένο διαμέρισμα/διαμέρισμα ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία.

Δ) Στις παραπάνω τιμές συμπεριλαμβάνεται και ο ΦΠΑ υλικών και εργασιών (24%).

9) Επιλέξιμος Προϋπολογισμός λοιπών δαπανών

Στον παραπάνω προϋπολογισμό περιλαμβάνονται  οι αμοιβές των Μηχανικών για την έκδοση των δυο Ενεργειακών Πιστοποιητικών, για την πιθανή έκδοση αδειών για την υλοποίηση των παρεμβάσεων, για την σύνταξη της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου/ αυτοτελούς διηρημένης ιδιοκτησίας που είναι υποχρεωτική για την ένταξη στο πρόγραμμα και η αμοιβή του Συμβούλου του έργου αν επιλεχθεί.

Το πρόγραμμα επιδοτεί το 80% της δαπάνης με μέγιστο επιλέξιμο προϋπολογισμό λοιπών δαπανών τα 2.000€ για αίτηση μεμονωμένου διαμερίσματος/μονοκατοικίας και τα 5.000€ για αίτηση πολυκατοικίας. Στα παραπάνω ποσά συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ.

10) Ηλεκτρονική υποβολή αίτησης-Προθεσμίες

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης υποβάλλονται μόνον ηλεκτρονικά από τους υποψηφίους και υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος της επίσημης διαδικτυακής πύλης του Προγράμματος. Η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων θα παρέχεται για χρονικό διάστημα τριάντα (30) ημερών.  Η ημερομηνία έναρξης υποβολής αιτήσεων θα καθοριστεί στην επίσημη έκδοση του Οδηγού Εφαρμογής του Προγράμματος.

11)Κριτήρια και ποσόστωση για την προτεραιοποίηση και διαμόρφωση της σειράς κατάταξης των αιτήσεων.

Καταργείται ως κριτήριο ένταξης στο πρόγραμμα η ταχύτητα καταχώρησης (!) και θα λαμβάνονται υπόψη με συντελεστές βαρύτητας διάφορα κριτήρια αξιολόγησης όπως το ανοιγμένο κόστος εξοικονόμησης ενέργειας (συντελεστής βαρύτητας 50%), οι βαθμοημέρες θερμοκρασίας (συντελεστής βαρύτητας 7%) η υφιστάμενη ενεργειακή κατηγορία (συντελεστής βαρύτητας 5%),  η παλαιότητα της κατοικίας (συντελεστής βαρύτητας 3%), το εισόδημα (συντελεστής βαρύτητας 14%) και διάφορα κοινωνικά κριτήρια όπως ΑΜΕΑ, πολύτεκνοι, μονογονεϊκές οικογένειες με συντελεστή βαρύτητας 7% έκαστο.

Τα κριτήρια περιγράφονται στον πίνακα 6 στην σελίδα 33 του Προδημοσιευμένου Οδηγού.

Πίνακας 6 Κριτήρια και βαρύτητα ως προς την προτεραιοποίηση των αιτήσεων

*Το ανηγμένο κόστος εξοικονόμησης ενέργειας θα προκύπτει από τη διαφορά στην κατανάλωση βάσει Α ΠΕΑ και σεναρίου προς το προτεινόμενο κόστος παρεμβάσεων.

** Ως Α.Μ.Ε.Α. στο πρόγραμμα λαμβάνονται υπ’ όψιν ο αιτών, ή ο/η σύζυγος (σε περίπτωση οικ. εισοδήματος)

***Αναγκαίο πρόσφατο (εντός εξαμήνου) Πιστοποιητικό Πολυτεκνικής Ιδιότητας της ΑΣΠΕ και πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.

Η εξίσωση υπολογισμού βαθμολογίας από τον οποίο θα προκύπτει η Σειρά Κατάταξης βάσει και των ανωτέρω κριτηρίων είναι ο εξής:

Βαθμολογία = Κ± · 50% + Κ2 · 7% + Κ3 · 5% + Κ4 · 3% + Κ5 · 14% + Κ6 · 7% + Κ7 · 7% + Κ8 · 7% Αμέσως μετά την υποβολή της αίτησης θα γνωστοποιείται στον Αιτούντα η βαθμολογία που συγκέντρωσε βάσει του ανωτέρω αλγορίθμου. Η βαθμολογία γίνεται επί απόλυτων τιμών. Από αυτή θα προκύψει και η σειρά της αίτησης στην Κατάταξη (κατά φθίνουσα σειρά). Η σειρά κατάταξης κάθε αίτησης θα γνωστοποιηθεί αφού κλείσει η περίοδος υποβολής των αιτήσεων και ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των αιτήσεων

12)Προθεσμία υλοποίησης έργου

Α) Δώδεκα μήνες από την απόφαση υπαγωγής με δικαίωμα παράτασης ύστερα από εξέταση αιτιολογημένου αιτήματος και

Β) Εντός των έξι (6) μηνών από την απόφαση υπαγωγής, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τουλάχιστον το τριάντα τοις εκατό (30%) των επιλέξιμων εργασιών βάσει του επιλέξιμου προϋπολογισμού.

13)Γενικές παρατηρήσεις

1) Ο δεύτερος Ενεργειακός Επιθεωρητής που θα υλοποιήσει το Β’ ΠΕΑ θα επιλέγεται με ηλεκτρονική κλήρωση από μητρώο που θα συντάξει και θα διατηρεί το Τ.Ε.Ε.

2)Στα Ε1, Ε2 και Ε9 των δυνητικά ωφελούμενων ιδιοκτητών θα πρέπει να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας.

Με πληροφορίες από παρουσίαση του Κώστα Καράμπαμπα πολιτικού μηχανικού, τεχνικού συμβούλου ΠΟΜΙΔΑ