EXTREMA: Η εφαρμογή που προτείνει λύσεις ενάντια στους καύσωνες και τις ακραίες θερμοκρασίες
Αστικό περιβάλλονΑυτοδιοίκησηΕπωνύμωςΠεριβάλλονΦυσικοί πόροι 6 Αυγούστου 2018 Αργύρης
Των Δρος Ιφιγένειας Κεραμιτσόγλου* και Καθ. Ελένης Μυριβήλη**
Η εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα«EXTREMAAthens»παρέχει σε πραγματικό χρόνο εξατομικευμένη πληροφόρηση για το ρίσκο που έχει κάποιος όταν βρίσκεται σε εξωτερικό χώρο και η θερμοκρασία του αέρα είναι υψηλή ή πολύ υψηλή, όπως παραδείγματος χάριν κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα.
Η συγκεκριμένη εφαρμογή, που είναι διαθέσιμη για κινητά Androidκαι iOS, αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΑΑΔΕΤ/EAA) σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων και απευθύνεται τόσο στους κατοίκους της πόλης όσο και στους επισκέπτες της.
Χρησιμοποιώντας την εφαρμογή, ο κάθε χρήστης μπορεί να ενημερωθεί εύκολα για το ρίσκο που έχει στη θέση που βρίσκεται αλλά και να πληροφορηθεί για το πως πρέπει να αντιδράσει ώστε να προστατέψει τον εαυτό του. Στην περίπτωση που το ρίσκο που έχει κάποιος είναι υψηλό, ή νιώθει έντονη δυσφορία, η εφαρμογή μπορεί να τον κατευθύνει άμεσα σε μια από τις πλησιέστερες κλιματιζόμενες αίθουσες που λειτουργεί κάθε χρόνο ο Δήμος Αθηναίων για τις ευπαθείς ομάδες των συμπολιτών μας.Επιπλέον η εφαρμογή «EXTREMA Athens» είναι έτσι σχεδιασμένη ώστε κάποιος να μπορεί να τη χρησιμοποιήσει για να παρακολουθήσει το ρίσκο και τρίτων προσώπων, όπωςείναι παιδιά και ηλικιωμένοι συγγενείς, οι οποίοι ανήκουν στις πληθυσμιακές ομάδες που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις υψηλές θερμοκρασίες.
Για να πετύχει τα παραπάνω η εφαρμογή «EXTREMA Athens» βασίζεται σε δορυφορικά θερμικά δεδομένα σε συνδυασμό με ατμοσφαιρικά μοντέλα και καινοτόμες τεχνολογίες γεωπληροφορικής. Τα τελευταία χρόνια το ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ έχει αποκτήσει σημαντικές υποδομές και τεχνογνωσία ώστε να λαμβάνει και να επεξεργάζεται δορυφορικές εικόνες σε πραγματικό χρόνο με αυτοματοποιημένες διαδικασίες.
Το«EXTREMA Athens» βασίζεται σε θερμικές απεικονίσεις από τον ευρωπαϊκό δορυφόρο γεωστατικής τροχιάς MSG-SEVIRI ο οποίος λαμβάνει δεδομένα για την Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική κάθε 5 λεπτά της ώρας. Βάσει αυτών των απεικονίσεων γίνεται εκτίμηση της επιφανειακής θερμοκρασίας, της θερμοκρασίας αέρα σε ύψος 2 μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους και της σχετικής υγρασίας για κάθε 1 χλμ. της πόλης. Τα προιόντα αυτά, υπολογίζονται βάσει μιας σειράς αλγορίθμων που ανέπτυξε η ομάδα θερμικής αστικής τηλεπισκόπησης του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ και αποτελούν τη βάση για τον υπολογισμό του εξατομικευμένου ρίσκου στην εφαρμογή «EXTREMA Athens».
Ο υπολογισμός του εξατομικευμένου θερμικού κινδύνου είναι απαραίτητος προκειμένου ο χρήστης της εφαρμογής ΕXTREMA Athens να λαμβάνει κατάλληλες προειδοποιήσεις όταν εκτίθεται σε θερμοκρασίες οι οποίες υπερβαίνουν ένα ορισμένο επιτρεπτό επίπεδο, για τη δεδομένη χρονική στιγμή και τοποθεσία στην οποία βρίσκεται. Όπως είναι λογικό, το επίπεδο αυτό διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και την αντιμετώπιση ή μη προβλημάτων υγείας.
Η βασική ιδέα πίσω από την εφαρμογή είναι ο εντοπισμός της ακριβούς θέσης του κάθε ατόμου με χρήση του δεκτη GPS του κινητού, ο υπολογισμός της θερμοκρασίας αέρα στη θέση αυτή από τα δορυφορικά δεδομένα και το ατμοσφαιρικό μοντέλο, ο υπολογισμός του εξατομικευμένου ρίσκου βάσει αυτής της εξωτερικής θερμοκρασίας και η παροχή προειδοποιήσεων και οδηγιών όταν το ρίσκο ξεπερνά τα επιτρεπόμενα όρια.
Τόσο ο υπολογισμός του εξατομικευμένου θερμικού ρίσκου όσο και οι οδηγίες προστασίας παρέχονται από το Εργαστήριο Στατιστικής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και βασίζονται στα Σχέδια Δράσης για την Προστασία της Υγεία σε ακραίες θερμοκρασίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Στην Αθήνα ζει σήμερα σχεδόν το 1/3 του πληθυσμού της Ελλάδας ενώ τα τελευταία χρόνια πάνω από 4.5 εκατομμύρια τουρίστες επισκέπτονται την πόλη κάθε χρόνο για να απολαύσουν τα αξιοθέατα της. Εξαιτίας της πυκνής δόμησης, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της έλλειψης αστικού πρασίνου το θερμικό περιβάλλον της πόλης είναι αρκετά επιβαρυμένο. Αυτό επηρεάζει άμεσα την υγεία του πληθυσμού και αυξάνει τη θερμική δυσφορία κατά τους θερινούς μήνες. Τα ίδια προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις, γι’ αυτό παράλληλα με την Αθήνα, το Παρίσι και το Ρότερνταμ ανέπτυξαν και παρέχουν φέτος την ίδια εφαρμογή (Εxtrema Paris και Εxtrema Rotterdam αντίστοιχα) στους πολίτες και επισκέπτες τους, ενώ πρόκεται να ακολουθήσουν και άλλες.
Στην Αθήνα το πρόγραμμα υλοποιείται από το Γραφείο Ανθεκτικότητας και Βιωσιμότητας του δήμου Αθηναίων και την εταιρία πληροφορικής του δήμου Αθηναίων Δ.Α.Ε.Μ. Α.Ε.. Ο δήμος Αθηναίων έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο τη μείωση των υψηλών θερμοκρασιών και τη διαρκή ενημέρωση των πολιτών με σκοπό την προστασία τους. Για τον λόγο αυτό προγράμματα όπως το EXTREMA εντάσσονται στο πλαίσιο της Στρατηγικής Ανθεκτικότητας και του Σχεδίου για το Κλίμα και αποτελούν μέρος των ολοκληρωμένων λύσεων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Αθήνας
Την επιτυχημένη συνεργασία ανάμεσα στον δήμο Αθηναίων και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, ακολούθησε η ένταξη του EXTREMA στις υπηρεσίες διεθνών δικτύων πόλεων όπως το “100 Resilient Cities – Pioneered by The Rockefeller Foundation” και το “C40 Cities”. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το EXTREMA πρόκειται να διευρύνει το αντικείμενό του και στο φαινόμενο των ακραίων χαμηλών θερμοκρασιών κατά τη χειμερινή περίοδο.
