«Εξυπνη πόλη»: από σενάριο φαντασίας νεά πολεοδομική πραγματικότητα

O όρος έξυπνη πόλη, δεν αποτελεί πια φουτουριστισικό σενάριο. Αντιθέτως, εξελίσσεται σε μία μία από τις βασικές έννοιες της σύγγχρονης πολεοδομίας. Το  αστικό περιβάλλον του σήμερα, υπηρετείται από τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών. Ψηφιακές εφαρμογές διατρέχουν τα δίκτυα ενέργειας, μεταφορών και υποδομών.

Ηλεκτρονικές υπηρεσίες και διαδραστικά αυτοματοποιημένα συστήματα, δημιουργούν αστικά περιβάλλοντα φιλικά προς τους πολίτες, με καθαρές μεταφορές, κτίρια υψηλής ενεργειακής απόδοσης και αναβαθμισμένα συστήματα διαχείρισης ενέργειας και απορριμμάτων.

  5G:  Ο εγκέφαλος των έξυπνων πόλεων

«Θεμέλια» των δικτυωμένων πόλεων είναι τα δίκτυα τελευταίας γενιάς, όπως το 5G  το οποίο θα αντικαταστήσει σταδιακά  τη σύνδεση 4G LTE παγκόσμια κλίμακα.  Στη χώρα μας εφαρμοζόταν πιλοτικά στην Καλαμάτα, μέχρι και την περασμένη εβδομάδα που το δηματικό συμβούλιο της πόλης αποφάσισε  τη διακοπή των πιλοτικών δοκιμών, επικαλούμενο λόγους δημοσίας υγείας. Ακολούθησε επίσημο ανακοινωθέν από το Υπουργείο Ψηφιακής πολιτικής παρουσιάζοντας συγκεκριμένα δεδομένα για την έκλυση ηλεκρομαγνητικής ακτινοβολίας και επικαλούμενο επιστημονικά στοιχεία και μετρήσεις υπογράμμισε, ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις υπέρβασης των ανώτατων επιτρεπτών ορίων της σχετικής  κλίμακας επικινδυνότητας.

Ράλι επενδύσεων στο 5G παγκοσμίως

Και ενώ η συζήτηση για τυχόν επιπτώσεις  στην υγεία διχάζει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό τις κοινωνίες, οι τεχνολογικές εξελίξεις στο συγκεκριμένο τομέα τρέχουν με ιλιγγιώδεις ταχύτητες και  τα κεφάλαια που επενδύονται είναι θηριώδη: Εχουν περάσει λίγα μόνο 24ώρα, μετά την ανακοίνωση του προέδρου της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών των ΗΠΑ (Federal Communications Commission), για σχέδιο χρηματοδότησης ύψους 9 δισσεκατομμυρίων δολαρίων σε φορείς που αναπτύπουν δίκτυα 5G σε αγροτικές -γεωργικές περιοχές της Αμερικής  και το οποίο θα αντικαταστήσει το υπάρχον  4G LTE.  Είναι φανερό λοιπόν, ότι 5G αναμένεται να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας.

Σε πλήρη ανάπτυξη τα δίκτυα τελευταίας, γενιάς θα αλλάξουν τις μέχρι τώρα γνωστές σταθερές, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί, βάσει των τελευταίων τεχνολογικών εξελίξεων.  Η ταχύτητα της διαδικτυακής σύνδεσης κατά δέκα φορές σε σχέση με το 4G! Το γεγονός αυτός υπόσχεται επαναστικές στην κυριολεξία αλλαγές, από την Ιατρική μέχρι τη βιομηχανία, τη Γεωργία, την Επαίδευση και όλες γενικά τις εκφάνσεις της επιστήμης, των μεταφορών και του επιχειρείν. Ένα από τα πλέον επανααστικά χαρακτηριστικά του 5G, είναι, ότι θα μηδενίσει τη χρονοκαθυστέρηση μεταξύ των συσκευών και του διακομιστή που επικοινωνεί.  Πρόκεται για ένα επίτευγμα, που αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρους μοχλούς ανάπτυξης των «έξυπνων πόλεων», καθώς το τεχνολογικό της υπόβαθρο είναι η τεχνητή νοημοσύνη.  Κατά συνέπειεα τα αυτοκίνητα που οδηγούνται από τεχνητή νοημοσύνη, θα έχουν  συνεχή επικοινωνία μεταξύ του οχήματος, των άλλων οχημάτων, των κέντρων δεδομένων και των εξωτερικών αισθητήρων.

Επενδύσεις πολλών δις σε εξυπνα έργα παγκοσμίως

Υπό αυτό το πρίσμα, δεν είναι τυχαίο, ότι κατασκευαστικό κολοσσοί της Αμερικής, της Ασίας και βεβαίως της Ευρώπης,  ήδη σχεδιάζουν και υλοποιούν πρότζεκτ έξυπνων πόλεων. Μάλιστα, σύμφωνα με τα οικονομικά δεδομένα έκθεσης της  γνωστής Αμερικάνικης εταιρείας συμβούλων για θέματα τεχνολογίας και πληροφοριών, IDC, το 2023 η αγορά των smart cities θα ανέρχεται σα  189,5 δισ. δολάρια.

Στην κορυφή των σχετικών έργων θα βρίσκονται η ενέργεια και οι υποδομές, η ασφάλεια και οι ευφυείς μεταφορές.  Σημειώνεται μάλιστα, ότι οι προαναφερθέντες τομείς,  κατά το IDC, αναμένεται να αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ των δαπανών σε έργα έξυπνων πόλεων στο διάστημα 2019-2023.  Στα στοιχεία αναφέρεται επίσης, ότι πρώτη στις επενδύσεις σε έργα έξυπνων πόλεων αναδεικνύεται η Σιγκαπούρη. Ως εκ τούτου, δεν είναι καθόλου τυχαίο, που η  Σιγκαπούρη είναι η πιο «έξυπνη» πόλη στον κόσμο για το 2019, σύμφωνα με τον δείκτη του Διεθνούς Ινστιτούτου Ανάπτυξης Διαχείρισης (IMD) που εδρεύει στη Λωζάνη της Ελβετίας.

Σε επίπεδο επενδύσεων, ακολουθεί η Νέα Υόρκη που βρίσκεται στη δεύτερη θέση για φέτος , και έπονται Τόκιο και Λονδίνο. Το Πεκίνο και η Σαγκάη βρίσκονταν στην πέμπτη θέση, στην πρωτοπορία των έξυπνων πόλεων στην Κίνα, έχουν μπει και οι πόλεις  Hong Kong.Shenhzhen , Guanghou  και  Macau

Αξίζει να σημειωθεί, ότι  συνολικές δαπάνες για έξυπνα έργα  σε αυτές τις πόλεις αναμένεται να ξεπεράσουν το ένα δισεκατομμύρια δολάρια μόνο για το το 2020. Ειδικότερα, σε περιφερειακή βάση, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Δυτική Ευρώπη και η Κίνα θα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 70% όλων των δαπανών σε έργα smart cities καθ ‘όλη τη διάρκεια της πρόβλεψης (2019-2023). Η Ιαπωνία και η Μέση Ανατολή και η Αφρική θα βιώσουν την ταχύτερη αύξηση των δαπανών με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης περίπου 21%.

Η καθημερινότητα στην έξυπνη πόλη

Στον πυρήνα της έξυπνης πόλης, είναι η αξιοποίηση  της τεχνολογίας για να βελτιώσει την καθημερινότητα κατοίκων και επισκεπτών. Αφορά επίσης στην πρωπορία συμμετοχής  στις τεχνολογικές εξελίξεις,  την άμεση ανταπόκριση των αιτημάτων  και των προτάσεις των κατοίκων της, να εφαρμόζει δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Από τις  σημαντικότερες υπηρεσίες μιας έξυπνης πόλης, είναι η προσβασιμότητα των ΑμΕΑ και του εμποδιζόμενου πληθυσμού, η ανακύκλωση, οι υποδομές φωτισμού, οι ελεύθεροι χώροι πρασίνου, το δωρεάν wi-fi παντού, οι δημόσιες υπηρεσίες με ηλεκτρονικές πλατφόρμες. Στο Ντουίσμπουργκ της Γερμανίας για παράδειγμα, ο δήμος συνεργάζεται με μεγάλη εταιρεία πληροφορικής, με στόχο την κατασκευή Έξυπνων Σπιτιών για ηλικιωμένους. Οι πληροφορίες που θα συλλέγονται θα δείχνουν εάν έχει συμβεί κάποιο ατύχημα μέσα στο σπίτι,όπως για παράδειγμα, ένα ανοιχτό μάτι στην κουζίνα, η  μία βρύση που ξεχάστηκε ανοιχτή.

 Το μέλλον είναι εδώ

Το σενάριο του μέλλοντος είναι εδώ και προβλέπει ακόμη και την εκβάθρων δημιουργία   υπερσύγχρονων έξυπνων  πόλεων, ακόμη και σε μέρη, που οι κλιματολογικές συνθήκες, δημιουργούσαν κάποτε δυσχερείς έως και ακατόρθωτες συνθήκες διαβίωσης.   Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίφημη πόλη Μάζνταρ στα  Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα όπου έχει δημιουργηθεί στην καρδιά της ερήμου.  Μία πράσινη πόλη  σε μια επιφάνεια 6 τετραγωνικών χιλιομέτρων, με κόστος που ξεπέρασε τα 20 δισ ευρώ.  17 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Άμπου Ντάμπ, η Μάσνταρ είναι η πρώτη πόλη χωρίς αυτοκίνητο, χωρίς εκπομπές διοξειδίου του άνθρανα και ασφυκτική ζέστη! Μία προχωρημένη έξυπνη πόλη, που τα αυτοκίνητα θα μένουν στην περιφέρεια και ειδικά οχήματα σε μαγνητικές ράγες θα εξυπηρετούν τον κόσμο έπειτα από ηλεκτρονική κλήση.  Πολύ κοντά στη Σεούλ, λειτουργεί η απόλυτα απόλυτα δικτυωμένη πόλη. Εδώ, ο διαχωρισμός σκουπιδιών γίνεται με αισθητήρες ενώ οι κάτοικοι μπορούν να επικοινωνούν με τις υπηρεσίες του δήμου μέσω της τηλεόρασής τους.

Η προσέγγιση των έξυπνων πόλεων με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ορίζει μια πόλη έξυπνη ως έναν τόπο όπου τα παραδοσιακά δίκτυα και υπηρεσίες γίνονται πιο αποδοτικά με τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών και τεχνολογιών τηλεπικοινωνιών προς όφελος των κατοίκων και των επιχειρήσεων. Παγκοσμίως είναι ανοιχτή η συζήτηση για το πως τα έξυπνα συστήματα των πόλεων του μέλλοντος, έχουν αρνητική επίδραση στην ιδιωτικότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα της ελευθερίας της έκρασης και της γνώμης. Για τους ειδικούς επιστήμονες που μελετούν το φαινόμενο αλλα και τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων,  τα ψηφιακά πλήρως αυτοματοποιημένα  συστήματα που προσαρμόζονται στις πόλεις του μέλλοντος, είναι δύσκολο να ελεχθούν από τους πολίτες λόγω και της εγγενούς φύσης της τεχνολογίας. Σε κάθε περίπτωση,  για το πόσο και αν η συγκέντρωση δεδομένων που  θα συλλέγονται από τα  πάσης φύσως έξυπνα συστηματα που θα κάνουν τη ζωή μας ευκολότερη, θα περιορίσουν την ελευθερία της έκφρασης και της κίνησης, ή θα τροφοδοτήσουν διακρίσεις και δόλια μεταχείριση προσωπικών δεδομένων από πάσης φύσεως ενδιφερομένους, είναι ένας προβληματισμός και μία συζήτηση που έχει ανοίξει παγκοσμίως…