Η Ελλάδα στο «σκαμνί» του ευρωδικαστηρίου για το νέφος της Αθήνας

Η Ελλάδα παραπέμπεται να δικαστεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για το νέφος της Αθήνας, με συγκεκριμένες κατηγορίες, ότι περισσότερα από 11 χρόνια, από το 2010 σημειώνονται αλλεπάλληλες υπερβάσεις πάνω από τα ανώτατα επιτρεπόμενα όρια των εκπομπών διοξειδίου του αζώτου στην πρωτεύουσα, χωρίς να έχει λάβει τα κατάλληλα μέτρα, περιορισμού των sygkekrim;envn εκπομπών, κυρίως από την οδική κυκλοφορία και τη βιομηχανία,  ώστε η περίοδος υπέρβασης να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη.

Η παραπομπή της Ελλάδας στο ευρωδικαστήριο είναι οριστική και η δίκη θα γίνει εντός του 2022, σε ημερομηνία δικασίμου που θα προσδιοριστεί. Έχει προηγηθεί μακρά περίοδος στην διάρκεια της οποίας η Ελλάδα δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς στην υποχρέωση εφαρμογής της Οδηγίας 2008/50  για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, η οποία καθορίζει στόχους και μέτρα  για την ποιότητα του αέρα, για τη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας και την ποιότητα του περιβάλλοντος και προβλέπει την υποχρέωση των  κρατών μελών  να περιορίζουν την έκθεση των πολιτών στην ατμοσφαιρική ρύπανση και  μεταξύ άλλων, στο διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ₂).

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσε την εισαγωγή της υπόθεσης (C633/21), σημειώνοντας ότι «η Ελλάδα καταγράφει συνεχώς και σταθερά υπέρβαση της ετήσιας οριακής τιμής NO2 στην Αθήνα. Επίσης, δεν έλαβε τα κατάλληλα μέτρα ώστε η περίοδος υπέρβασης να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι προσπάθειες που έχουν καταβάλει μέχρι σήμερα οι ελληνικές αρχές δεν ήταν ικανοποιητικές και επαρκείς».

«Δεν εκπονήθηκε ένα αποτελεσματικό σχέδιο»

Βασιζόμενη στις ετήσιες εκθέσεις της Ελλάδας, σχετικά µε την ποιότητα του αέρα για την περίοδο 2010-2020, η Επιτροπή κατέληξε ότι δεν εκπονήθηκε ένα αποτελεσματικό σχέδιο για την ποιότητα του αέρα στην Αθήνα.

-Τον Ιανουάριο του 2019 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απηύθυνε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα.

-Τον Φεβρουάριο του 2020 και, κατόπιν της μη ικανοποιητικής απαντήσεως της Ελλάδας η Επιτροπή  αποφάσισε να της αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη. Ειδικότερα, οι εκθέσεις για την ποιότητα του αέρα που διαβίβασαν οι ελληνικές αρχές για τα έτη 2017 -2018 επιβεβαίωσαν ότι εξακολουθούσε η σχετική παραβίαση.

-Τον Ιούνιο του 2020, η Ελλάδα, αφού απάντησε με επιστολή της στην αιτιολογημένη γνώμη της Επιτροπής, κοινοποίησε τις ετήσιες εκθέσεις για τα έτη 2015-2016 στις 18 Μαρτίου 2021, δηλαδή με καθυστέρηση τεσσάρων και τριών ετών, αντίστοιχα, καθώς και την έκθεση για το 2019.

-Τον Σεπτέμβριο του 2021 η Ελλάδα κοινοποίησε τα στοιχεία για την ποιότητα του αέρα για το έτος 2020. Η Επιτροπή, όμως, διαπίστωσε εκ νέου τις ως άνω παραβάσεις.

-Τον Οκτώβριο του 2021, η Επιτροπή άσκησε ενώπιον του ΔΕΕ προσφυγή λόγω παραβάσεως προκειμένου να διαπιστωθεί ότι η Ελλάδα παρέβη:

-τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία, αφενός, έχοντας υπερβεί κατά τρόπο συστηματικό και διαρκή τις ετήσιες οριακές τιμές για το ΝΟ2, όσον αφορά τον οικισμό Αθηνών (EL0003) από το 2010, και, αφετέρου, παραλείποντας να θεσπίσει, από τις 11 Ιουνίου 2010, κατάλληλα μέτρα για την διασφάλιση της συμμορφώσεως προς την ετήσια οριακή τιμή για το ΝΟ2 στον ίδιο οικισμό.

-την υποχρέωσή της να λάβει να απαραίτητα μέτρα ώστε η περίοδος υπερβάσεως οριακών τιμών να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη.

-Τον Ιανουάριο του 2022 το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσε την εισαγωγή της υπόθεσης (C633/21) για εκδίκαση.

Παραπομπή και για Θεσσαλονίκη

Είναι η δεύτερη παραπομπή της χώρας μέσα σε λίγους μήνες για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα. Τον Απρίλιο του 2021 η Επιτροπή παρέπεμψε την Ελλάδα στο Ευρωδικαστήριο γιατί απέτυχε να αντιμετωπίσει τη σημαντική ρύπανση από αιωρούμενα μικροσωματίδια στη Θεσσαλονίκη το 2005-2019 (µε την εξαίρεση ενός έτους), παραβιάζοντας έτσι την οδηγία για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα.

400.000 θάνατοι στην Ε.Ε

Το διοξείδιο του αζώτου εκπέμπεται κυρίως από δραστηριότητες όπως η οδική κυκλοφορία, ιδίως των πετρελαιοκίνητων οχημάτων και η βιομηχανία. Η συγκεκριμένη μορφή ρύπανσης προκαλεί σοβαρές ασθένειες, όπως άσθμα, καρδιαγγειακά προβλήματα και καρκίνο των πνευμόνων.

Η κοινοτική νομοθεσία θέτει συγκεκριμένα όρια για την ποιότητα του αέρα αλλά και την υποχρέωση εφαρμογής σχεδίων για τη διασφάλισή της, καθώς 400.000 θάνατοι στην Ε.Ε. ετησίως αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση.