«Φυσικοί Κίνδυνοι και η στρατηγική αντιμετώπισής τους»

Αυτοδιοίκηση Επωνύμως Περιβάλλον 24 Ιουνίου 2018 Αργύρης

Του Τάσου Ευσταθίου* Εισαγωγή Οι πρόσφατες καταστροφικές πλημύρες στην Μάντρα, οι μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές στην Β.Εύβοια, στην Χίο & Θάσο το 2016 αλλά...

«Φυσικοί Κίνδυνοι και η στρατηγική αντιμετώπισής τους»

Του Τάσου Ευσταθίου*

Εισαγωγή

Οι πρόσφατες καταστροφικές πλημύρες στην Μάντρα, οι μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές στην Β.Εύβοια, στην Χίο & Θάσο το 2016 αλλά και οι διάφορες πυρκαγιές που συμβαίνουν τους θερινούς μήνες στα άλλα μέρη της Ελλάδας ανέδειξαν τις αδυναμίες του συστήματος πρόληψης & αντιμετώπισης των κινδύνων από φυσικά φαινόμενα, πλημμύρες, ανεμοθύελλες, χιονοπτώσεις, καύσωνες, σεισμοί, κατολισθήσεις, ηφαίστεια κλπ.

Επικίνδυνα φυσικά φαινόμενα είναι μέρος του περιβάλλοντος μας. Η εμφάνιση τους δεν αποτρέπεται. Η καταστροφή που δημιουργούν είναι συχνά τρομακτική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η φύση δεν έχει η ίδια πολύ ισχυρούς μηχανισμούς αναγέννησης.

Η σφοδρότητα και το μεγάλο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές και υλικά αγαθά όμως των πρόσφατων πλημυρών ξανάφερε στην προσοχή των πολιτών αλλά και των διοικήσεων τις ευθύνες όλων αυτών που αποτελούν το σύστημα προστασίας του πολίτη από φυσικές καταστροφές, οι οποίοι καλούνται να προχωρήσουν να αξιοποιήσουν θετικά την ανάγκη αποκατάστασης που προέκυψε. Στο πλαίσιο αυτό ο ρόλος των ΟΤΑ, Α’ κυρίως βαθμού που είναι σε καθημερινή και περισσότερο άμεση επαφή με τον πολίτη, αναγκαστικά χρειάζεται συνεχώς επικαιροποίηση & η ολοκληρωτική εφαρμογή της υπάρχουσας Νομοθεσίας έτσι ώστε να βελτιωθεί κατά το δυνατόν η προστασία και η στήριξη όλων αυτών που κινδυνεύουν από τα φυσικά φαινόμενα.

Η αντιμετώπιση των κινδύνων από φυσικές καταστροφές δεν περιορίζεται μόνο στην μικρή σχετικά περίοδο της εκδήλωσης των φαινομένων. Περιλαμβάνει στην ουσία τα εξής 5 στάδια:

Διάγνωση κινδύνων
Προληπτικές δράσεις
Άμεση αντίδραση-αντιμετώπιση κινδύνων
Δράσεις κάλυψης άμεσων και μακροχρόνιων επιπτώσεων, και αποκατάστασης
Βελτιώσεις σχεδίων αντιμετώπισης

Βάσει της κείμενης νομοθεσίας οι δήμοι καλούνται να παίξουν ένα ρόλο συνεργατικό & συμπληρωματικό με αυτό της περιφέρειας.

Μέρος Α: Υφιστάμενο Νομικό Πλαίσιο, Σημερινή Δομή και Ανάπτυξη Υποδομών

1.1 Η Νομοθεσία

Η βασική σχεδίαση Πολιτικής Προστασίας στην χώρα μας βασίζεται στον Ν. 3013/2002 όπως αυτός συμπληρώθηκε με τις διατάξεις του Ν. 3536/2007, τον Ν.3852/2010 (νόμος Καλλικράτης) και τον Ν.3013/2002 (σχέδιο Ξενοκράτης).

Τέλος η Νομοθεσία συμπληρώθηκε ή και τροποποιήθηκε με τον νέο Ν.4249/2014.

Οι Αρμοδιότητες των Δημάρχων που προβλέπονται από τον Ν3013/2002 είναι:

Ο συντονισμός και επίβλεψη του έργου της ΠΠ για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση της καταστροφής, εφόσον συμβαίνει εντός των διοικητικών ορίων των αντίστοιχων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
η υποβολή εισήγησης στον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας,
η διάθεση και συντονισμός της δράσης του απαραίτητου δυναμικού & μέσων εντός των ορίων του συγκεκριμένου ΟΤΑ

Επιπλέον σύμφωνα με τον Ν3013/2002 (άρθρο 13) ορίζεται ότι σε όλους τους Δήμους λειτουργεί Γραφείο Πολιτικής Προστασίας και Συντονιστικό Τοπικό Όργανο.

Με τον Ν.3852/2010 (νόμος Καλλικράτης) επανακαθορίζονται και οι αρμοδιότητες των υπηρεσιών του Δημοσίου, που έχουν τον έλεγχο και την ευθύνη των θεμάτων Πολιτικής Προστασίας, (Ν.3013/2002, δηλ. σχεδίου Ξενοκράτης κλπ.)

Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση χειρίζεται θέματα εθνικού συμφέροντος

– περιβάλλοντος

– νερού

– δασικών εκτάσεων

1.2 Γενικό Σχέδιο Πολ.Προστασίας – Σχέδιο «Ξενοκράτης»

Με την Υ.Α. 1299/2003 εγκρίθηκε το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ» όπως αυτό συμπληρώθηκε με την Υ.Α. 3384/2006 έγκρισης του Ειδικού Σχεδίου για την «Διαχείριση Ανθρώπινων Απωλειών».

Σκοπός του Γενικού Σχεδίου, με την συνθηματική λέξη «Ξενοκράτης», είναι η διαμόρφωση ενός συστήματος αποτελεσματικής αντιμετώπισης καταστροφικών φαινομένων για την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Ειδικότερα οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης καλούνται να:

Μεριμνούν για την εξασφάλιση της αναγκαίας οργάνωσης και υποδομής των υπηρεσιών τους, προκειμένου να είναι ικανές για τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων πολιτικής προστασίας και συντάσσουν προς τούτο σχετικά μνημόνια ενεργειών.
Συντονίζουν και επιβλέπουν τα μέτρα για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση των καταστροφών.
Διαθέτουν το απαραίτητο δυναμικό και μέσα για την αντιμετώπιση των καταστροφικών φαινομένων και συντονίζουν τη δράση αυτών.
Συνιστούν συντονιστικό τοπικό όργανο στην έδρα τους.
Καθορίζουν χώρους υποδοχής πληγέντων και μεριμνούν για την ανάπτυξη υποδομών στους χώρους αυτούς ικανών για τη διαβίωση των εκεί διαμενόντων.
Ενεργούν στα πλαίσια της δικαιοδοσίας τους ο,τιδήποτε συμβάλλει στο έργο της πολιτικής προστασίας και προκύπτει από όλο το πλέγμα της αποστολής τους.

1.3 Κεντρικά και Αποκεντρωμένα Όργανα

Η νομοθεσία που αφορά ολόκληρο το Θεσμικό Πλαίσιο της Πολιτικής Προστασίας εξακολουθεί να εφαρμόζεται & να ισχύει όπως έχει τροποποιηθεί με τον νέο Ν.4249/2014 και που αφορά την Αναβάθμιση & τον Εκσυγχρονισμό της ΠΠ της Χώρας.

Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει ως αποστολή τη μελέτη, το σχεδιασμό, την οργάνωση και το συντονισμό της δράσης για την εκτίμηση του κινδύνου, την πρόληψη, ετοιμότητα, ενημέρωση και αντιμετώπιση των φυσικών, τεχνολογικών και λοιπών καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, το συντονισμό των δράσεων αποκατάστασης, τον έλεγχο της εφαρμογής των ανωτέρω, καθώς και την ενημέρωση του κοινού για τα ζητήματα αυτά.

Επίσης, οργανώνει και εποπτεύει το Σύστημα Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας.

Στο πλαίσιο της ανωτέρω αποστολής στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας υπάγεται το Πυροσβεστικό Σώμα, το οποίο συνιστά τον επιχειρησιακό της βραχίονα.

Λειτουργεί δε η Γ.Γ.Π.Π. το Κέντρο Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας, σε μόνιμη βάση και για όλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου.

Σε αυτό απασχολούνται ειδικευμένα στελέχη Πολιτικής Προστασίας και το αναγκαίο προσωπικό, στο οποίο περιλαμβάνονται και επιτελικά στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, της Ελληνικής Αστυνομίας, καθώς και του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής και του Πυροσβεστικού Σώματος.

Με βάση λοιπόν την ισχύουσα Νομοθεσία η Γ.Γ.Π.Π διαρθρώνεται κυρίως από την Συντονιστική Αρχή Πολιτικής Προστασίας (ΣΑΠΠ).

Αυτή έχει ως αποστολή το συντονισμό των δράσεων για την κατάρτιση και την εφαρμογή του σχεδιασμού πολιτικής προστασίας σε εθνικό επίπεδο, την έρευνα, τη μελέτη και την τεκμηρίωση του ως άνω σχεδιασμού, σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά και τεχνολογικά δεδομένα, τη λήψη μέτρων εκτίμησης του κινδύνου, πρόληψης, ετοιμότητας, ενημέρωσης και αντιμετώπισης των φυσικών, τεχνολογικών και λοιπών καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, την ενημέρωση των πολιτών για τα ζητήματα αυτά, το συντονισμό των δράσεων αποκατάστασης καταστροφών, τον έλεγχο της εφαρμογής των ανωτέρω μέτρων και δράσεων, τη συνεργασία με το Πυροσβεστικό Σώμα, το οποίο αποτελεί τον επιχειρησιακό βραχίονα στη διαχείριση των ως άνω καταστροφών, και άλλους φορείς και υπηρεσίες του Δημοσίου, καθώς και την προώθηση των σχέσεων της Γ.Γ.Π.Π. με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τους διεθνείς οργανισμούς και αντίστοιχους φορείς άλλων χωρών στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας.

Η Συντονιστική Αρχή Πολιτικής Προστασίας είναι αρμόδια για το συντονισμό και την παρακολούθηση της δράσης των Διευθύνσεων, Τμημάτων και Γραφείων που υπάγονται σε αυτήν, για το σχεδιασμό, την εποπτεία, την υλοποίηση και την παρακολούθηση διεθνών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων αρμοδιότητάς της, προτείνει στον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας κάθε αναγκαίο μέτρο για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της πολιτικής προστασίας της Χώρας και συμβάλλει στην καλή λειτουργία του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας.

Στο πλαίσιο αυτό λειτουργούν:

Το Τμήμα Ελέγχου Εφαρμογής Σχεδιασμού είναι αρμόδιο για:

Την παρακολούθηση και τον έλεγχο της εφαρμογής της Εθνικής Πολιτικής Μείωσης του Κινδύνου Καταστροφών και του Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας από τους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες.

Τη συγκέντρωση και επεξεργασία στοιχείων για τον έλεγχο της εφαρμογής της Εθνικής Πολιτικής Μείωσης του Κινδύνου Καταστροφών και του Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας.

Την παρακολούθηση και τον έλεγχο της εφαρμογής του Ετήσιου Εθνικού Σχεδιασμού Πολιτικής Προστασίας και τη συγκέντρωση και επεξεργασία στοιχείων για το σκοπό αυτόν.

Τον έλεγχο της αξιοποίησης όλων των διαθέσιμων υλικών και μέσων πολιτικής προστασίας για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων κατά την αντιμετώπιση καταστροφών και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στο πλαίσιο του υφιστάμενου σχεδιασμού.

Την παρακολούθηση και τον έλεγχο της υλοποίησης του ετήσιου προγράμματος προμηθειών όλων των μέσων και υλικών, που είναι αναγκαία για την πολιτική προστασία της Χώρας, με βάση τον Ετήσιο Εθνικό Σχεδιασμό Πολιτικής Προστασίας.

Το Τμήμα Εθελοντισμού και Εκπαίδευσης είναι αρμόδιο για:

α. Την κατάρτιση και το συντονισμό του έργου της πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης των πολιτών στον τομέα της πολιτικής προστασίας

β. Την τήρηση ενιαίου Μητρώου Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας και Πυροσβεστικού Σώματος

γ. Την παρακολούθηση θεμάτων που αφορούν το συντονισμό, τη χρηματοδότηση και ανάθεση στην Πυροσβεστική Ακαδημία της εκπόνησης και εκτέλεσης προγραμμάτων εκπαίδευσης, κατάρτισης, επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης των στελεχών της πολιτικής .

δ. Την επεξεργασία εισήγησης για την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Το Τμήμα Οικονομικών και Υποστήριξης Έργων

έχει ως αρμοδιότητες κυρίως να συγκεντρώνει και να επεξεργάζεται τα αναγκαία στοιχεία για την κατάρτιση ή τροποποίηση του προϋπολογισμού της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και έχει την ευθύνη παρακολούθησης της εκτέλεσής τους να καταρτίζει πρόταση για την κατανομή των πιστώσεων, στον τομέα της πολιτικής προστασίας, προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού.

To Γραφείο Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Συνεργασίας και Προγραμμάτων

έχει ως αρμοδιότητες να προωθεί τις σχέσεις της Χώρας στον τομέα της πολιτικής προστασίας με τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς και αντίστοιχους φορείς πολιτικής προστασίας άλλων χωρών, να συντονίζει την παροχή επιστημονικής ή υλικής βοήθειας από και προς άλλες χώρες σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών και εισηγείται για την αξιοποίηση της βοήθειας αυτής.

Το Γραφείο Διαχείρισης Ενιαίου Ευρωπαϊκού Αριθμού Κλήσης Έκτακτης Ανάγκης «112»

είναι αρμόδιο για την παρακολούθηση της εφαρμογής της Ενωσιακής και Εθνικής νομοθεσίας για την υλοποίηση και λειτουργία του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Αριθμού Κλήσης Έκτακτης Ανάγκης «112», καθώς και την κατάρτιση, ανάθεση και παρακολούθηση της εκτέλεσης της κάθε σχετικής με τη λειτουργία του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Αριθμού Κλήσεων Έκτακτης Ανάγκης «112» Σύμβασης.

To Γραφείο Διοίκησης και Οργάνωσης

είναι αρμόδιο για το χειρισμό όλων των θεμάτων υπηρεσιακής κατάστασης και διαχείρισης των εργασιακών.

Δυναμικό και μέσα Πολιτικής Προστασίας

Στο δυναμικό και στα μέσα Πολιτικής Προστασίας περιλαμβάνονται:

α. Ειδικευμένα στελέχη Πολιτικής Προστασίας σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

β. Το σύνολο των κρατικών υπηρεσιών, οι υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας, που είναι υπεύθυνες σε επιχειρησιακό επίπεδο για τις επιμέρους δράσεις Πολιτικής Προστασίας και, κυρίως, για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση των καταστροφών.

γ. Οι εθελοντικές οργανώσεις Πολιτικής Προστασίας, καθώς και οι ειδικευμένοι εθελοντές Πολιτικής Προστασίας, σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, που έχουν πιστοποιηθεί σχετικώς από την Πυροσβεστική Ακαδημία.

Η κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας από φυσικές, τεχνολογικές και λοιπές καταστροφές αίρεται αυτοδικαίως με την πάροδο εξαμήνου, δύναται δε να ανανεώνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, ύστερα από βεβαίωση των κατά περίπτωση αρμόδιων αποκεντρωμένων οργάνων πολιτικής προστασίας ότι εξακολουθούν να υφίστανται οι λόγοι κήρυξης, καθώς και με ειδική αιτιολογία για τους λόγους για τους οποίους οι επιπτώσεις από τις καταστροφές δεν έχουν ακόμη αντιμετωπισθεί.»

Εθνική Πολιτική για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών – Εθνικός Σχεδιασμός Πολιτικής Προστασίας- Ετήσιος Εθνικός Σχεδιασμός Πολιτικής Προστασίας

Σχεδιάζεται κάθε πέντε (5) έτη «Εθνική Πολιτική για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών». Η ως άνω πολιτική στοχεύει στην αύξηση του επιπέδου ασφάλειας των πολιτών και στην ενίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης της Χώρας.
Η Εθνική Πολιτική για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών εγκρίνεται από τη Διυπουργική Επιτροπή Πολιτικής Προστασίας.
Καθιερώνεται «Εθνικός Σχεδιασμός Πολιτικής Προστασίας» τριετούς διάρκειας, ο οποίος περιλαμβάνει το σύνολο των δράσεων πολιτικής προστασίας, που αφορούν όλους τους τομείς διαχείρισης του κινδύνου καταστροφών και ειδικότερα την πρόληψη, την προετοιμασία, την αντιμετώπιση, την αποκατάσταση και την ανατροφοδότηση του σχεδιασμού διαχείρισης του κινδύνου σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Εθνικό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης

Ιδρύεται και λειτουργεί στη Σ.Α.Π.Π. «Εθνικό Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης», με σκοπό τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας όλων των συστημάτων προστασίας των πολιτών από την εκδήλωση καταστροφικών φαινομένων ή συμβάντων, που λειτουργούν σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο και την ένταξή τους σε Εθνικό Σχεδιασμό Έγκαιρης Προειδοποίησης.

Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας λειτουργεί ως εξής:

α. Το Γραφείο του Γενικού Γραμματέα, το Γραφείο Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων, οι Διευθύνσεις, τα Τμήματα και τα Γραφεία της Συντονιστικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας, με το ωράριο των δημοσίων υπηρεσιών.

β. Το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων (Ε.Σ.Κ.Ε.) σε εικοσιτετράωρη βάση.

γ. Σε περιπτώσεις κινητοποίησης της Πολιτικής Προστασίας, ύστερα από απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, τμηματικά ή ολόκληρη, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας λειτουργεί σε δεκαεξάωρη ή εικοσιτετράωρη βάρδια.»

Αποστολή και δράση Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας

Αποστολή του εντασσόμενου στο Σύστημα Εθελοντισμού Πολιτικής Προστασίας εθελοντή είναι η παροχή συνδρομής στους αρμόδιους κρατικούς φορείς στο έργο της προστασίας της ζωής, υγείας και της περιουσίας των πολιτών από φυσικούς, ανθρωπογενείς και λοιπούς κινδύνους, που προκαλούν καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης κατά τη διάρκεια της ειρηνικής περιόδου.

Με βάση τον νέο Νόμο 4249/2014 ανασυγκροτείται & η Διυπουργική Επιτροπή Εθνικού Σχεδιασμού ΠΠ και στην οποία συμμετέχουν οι υπουργοί: Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης ως Πρόεδρος, Οικονομίας και Οικονομικών, Εθνικής Άμυνας, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Υγείας και Πρόνοιας, Γεωργίας, Πολιτισμού, Μεταφορών και Επικοινωνιών, Δημόσιας Τάξης, Εμπορικής Ναυτιλίας και Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Στο Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο ΠΠ μετέχουν ο Γενικός Γραμματέας ΠΠ ως Πρόεδρος και οι Γενικοί Γραμματείς των υπουργείων.

Προϊστάμενος της Γενικής Γραμματείας ΠΠ είναι ο Γ. Γραμματέας ΠΠ. Στην ΓΓΠΠ λειτουργεί Κέντρο Επιχειρήσεων και Επιστημονικό & Ερευνητικό Κέντρο.

Ειδικοί Φορείς

Ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.) αποτελεί τον συντονιστικό φορέα της αντισεισμικής πολιτικής στη χώρα.

Στην Ελλάδα η προσπάθεια μείωσης του σεισμικού κινδύνου βασίζεται κυρίως στην δόμηση αντισεισμικών κατασκευών βάση του Αντισεισμικό Κανονισμό (ΑΚ), ο οποίος είναι τεχνικός νόμος του κράτους και αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις θεσμούς για την αντισεισμική άμυνα της χώρας. Ο στόχος κάθε ΑΚ είναι να προσφέρει συστηματοποιημένες τεχνικές διατάξεις για τη δόμηση αντισεισμικών τεχνικών κατασκευών. Το σχέδιο «Ξενοκράτης» εξειδικεύεται για την αντισεισμική προστασία στο σχέδιο ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ-ΣΕΙΣΜΟΙ.

Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ)

Αντίστοιχη ειδική αντιμετώπιση, όχι όσον αφορά ένα συγκεκριμένο φυσικό κίνδυνο αλλά όσον αφορά ένα συγκεκριμένο αντικείμενο δράσης για την προστασία των πολιτών δηλαδή της παροχής υγειονομικής περίθαλψης κατά και αμέσως μετά την εκδήλωση του φυσικού κινδύνου.

Υπάρχει και λειτουργεί στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΥΥΚΑ) το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ) που έχει και την ευθύνη αντιμετώπισης των συνεπειών ατυχημάτων ή συμβάντων. Σκοπός του Κέντρου είναι ο συντονισμός της λειτουργίας των υποσυστημάτων του Τομέα Υγείας για την υλοποίηση δράσεων σχετικών με τη δημόσια υγεία και την αντιμετώπιση εκτάκτων συνθηκών.

1.4 Η Διεθνής Εμπειρία

Μία πρώτη, συνοπτική διερεύνηση της διεθνούς εμπειρίας στην επιλογή της βαθμίδας παροχής υπηρεσιών σε αυτό τον τομέα, προκειμένου να παρουσιάσει ενδεχόμενες «βέλτιστες πρακτικές» σε επίπεδο ΕΕ ανέδειξε , σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης την δημιουργία του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας καρδιά του οποίου είναι το Κέντρο Παρακολούθησης & Πληροφόρησης (Monitoring and Information Center – MIC). Ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας υπάγεται στην Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος, δεν διαθέτει όμως δική του τεχνική υποδομή πέραν αυτής της αποστολής προειδοποιήσεων αλλά δρά σαν κομβικό σημείο μεταξύ των κρατών-μελών και κατά περίπτωση και ειδικών τεχνικών και επιστημόνων.

Μέρος Β: Εκτίμηση Κινδύνου από Φυσικές Καταστροφές

Οι φυσικές καταστροφές προέρχονται από ποικιλία κινδύνων (α) γεωφυσικής προέλευσης όπως οι σεισμοί, οι κατολισθήσεις, οι εκρήξεις ηφαιστείων, τα τσουνάμι, (β) υδρολογικής προέλευσης που μπορεί να δημιουργούνται και από ακραία καιρικά φαινόμενα όπως οι πλημμύρες, (γ) μετεωρολογικής φύσεως όπως οι μεγάλες χιονοπτώσεις, η ξηρασία, οι καύσωνες και οι παγετοί. Και τέλος (δ) φυσικές καταστροφές δημιουργούνται από μεγάλες δασικές πυρκαγιές.

Ειδικότερα:

Σεισμοί (earthquakes) και συνοδά φαινόμενα, όπως η ρευστοποίηση του εδάφους (soil liquefaction), οι καταπτώσεις βράχων (rock falls) και οι συνσεισμικές κατολισθήσεις (co-seismic landslides).

Ηφαιστειακές εκρήξεις (volcanic eruptions) και συνοδά φαινόμενα, όπως η πτώση τέφρας (tephra falls), οι ηφαιστειακοί σεισμοί (volcanic earthquakes), οι ροές λάβας (lavas flows), οι ηφαιστειακές λασπορροές (volcanic mudflows ή lahars), και η έκλυση δηλητηριωδών αερίων (release of poisoned gases).

Κατολισθήσειs (landslides) που προκαλούνται λόγω βαρυτικής ολίσθησης εδαφών, αλλά επίσης μπορούν να διεγερθούν και από σεισμούς και έντονη βροχόπτωση.

Τσουνάμι (tsunami) ή θαλάσσια κύματα βαρύτητας (gravity sea-waves) ή παλιρροϊκά κύματα, που προκαλούνται από μεγάλους σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις ή κατολισθήσεις που γίνονται σε υποθαλάσσιο περιβάλλον

Πλημμύρες που προέρχονται από έντονες βροχοπτώσεις ή το λυώσιμο του χιονιού την άνοιξη και μπορούν να προκαλέσουν κατολισθήσεις και μεταφορά φερτών (λάσπης ή και άλλων αντικειμένων).

Ξηρασία που προέρχεται από μεγάλες περιόδους ανομβρίας που εκτός των επιπτώσεων στην γεωργία και την παραγωγή ενέργειας από υδροηλεκτρικά εργοστάσια ενισχύει και την πιθανότητα δασικών πυρκαγιών.

Ακραία καιρικά φαινόμενα που περιλαμβάνουν ακραίες ανεμολογικές συνθήκες όπως ανεμοθύελλες, ανεμοστρόβιλοι, έντονα κατακρημνίσματα όπως βροχοπτώσεις, χιονοπτώσεις και χαλαζοπτώσεις, ακραίες θερμοκρασίες όπως καύσωνες και, παγετοί.

Δασικές Πυρκαγιές – Οι βραχυχρόνιες επιπτώσεις αφορούν κυρίως την τοπική πανίδα και χλωρίδα ενώ μακροχρόνια θα έπρεπε να στρέψει κανείς το βλέμμα του στην επιβάρυνση προστατευόμενων περιοχών, και την καταστροφή του πολιτισμικού και οικονομικού αποθέματος καθώς και τις εγκαταστάσεις.

Τέλος, πρόσφατα έχει γίνει ευρέως αντιληπτό ότι έχει ήδη ξεκινήσει μια αισθητή, ανθρωπογενής μεταβολή του κλίματος που θα έχει πολλαπλές επιπτώσεις σε βάθος δεκαετιών άμεσα στις ατμοσφαιρικές συνθήκες και έμμεσα σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας (γεωργία, χρήση ενέργειας, υδατικοί πόροι κλπ) αλλά και το φυσικό περιβάλλον με επιδείνωση της ερημοποίησης, μείωση της βιοποικιλότητας, και των πάγων στις αλπικές και πολικές περιοχές.

Η χαρτογράφηση κινδύνων θα πρέπει περιλαμβάνει ορισμούς, εκτίμηση της επικινδυνότητας ανά περιοχή, και καταγραφή (αριθμός, θέση, αξία) του πληθυσμού/υποδομών που κινδυνεύουν. Έτσι π.χ. για τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η χαρτογράφηση θα περιλαμβάνει τα εξής θέματα:

Ορισμός φαινομένου (κλίμακα έντασης)

Ανεμοθύελλες, ανεμοστρόβιλοι
Χιονοπτώσεις
Καταιγίδες κλπ

Αποτύπωση των κλιματικών συνθηκών της περιοχής

Εποχές εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων (ΑΚΦ)
Προηγούμενες εμφανίσεις (ιστορικά), συχνότητα και ένταση
Χάρτες επικινδυνότητας περιοχής ανά ΑΚΦ

Κατάλογος κτιρίων/υποδομών εν κινδύνω

Δημόσια κτίρια και εγκαταστάσεις
Ιδιωτικά
Κρίσιμα κτίρια, όπως νοσοκομεία, σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, κλπ
Προστατευόμενες περιοχές

Εκτίμηση του πιθανού κόστους του κινδύνου

Αποτύπωση προηγουμένων εμφανίσεων του φαινομένου
Εκτίμηση σε οικονομικά μεγέθη των πιθανών ζημιών της σημερινής υποδομής

Μέρος Γ: Οργανωτική Δομή ΠΠ στους ΟΤΑ

Οργανωτικές ανάγκες

Οι ανάγκες για οργανωτική συμμετοχή και ενεργοποίηση των ΟΤΑ στην αντιμετώπιση φυσικών κινδύνων μπορούν να διαχωριστούν ως προς τα είδη των φυσικών κινδύνων, τα επίπεδα σχεδιασμού και τα στάδια αντιμετώπισης.

α. Ως προς τα είδη των φυσικών κινδύνων:

Η άμεση ανάγκη για οργανωτική ενεργοποίηση των ΟΤΑ της χώρας αφορά στους εξής κινδύνους:

Δασικές Πυρκαγιές
Πλημμυρικά Φαινόμενα, κυρίως ως επακόλουθο ξαφνικών και έντονων βροχοπτώσεων
Σεισμοί (επακόλουθο των οποίων είναι και το τσουνάμι που αφορά ορισμένες περιοχές)
Χιονοπτώσεις και Παγετοί
Κατολισθήσεις, φαινόμενο που συνδέεται άμεσα με τους κινδύνους 2 και 4.

β. Ως προς τον σχεδιασμό για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών που προκύπτουν από τους πιο πάνω φυσικούς κινδύνους:

Ο στρατηγικός σχεδιασμός για την αντιμετώπιση φυσικών κινδύνων και ακόλουθων καταστροφών και καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης προβλέπεται σε επίπεδο χώρας, δηλαδή σε κεντρικό κρατικό επίπεδο, και συντάσσεται με τη συμβολή των αρμόδιων Υπουργείων υπό τον συντονισμό της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) προκειμένου να είναι πλήρως εναρμονισμένος μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων.

Βάσει του στρατηγικού σχεδιασμού, θα ακολουθήσει ο επιχειρησιακός και ο τακτικός σχεδιασμός αντιμετώπισης από κάθε φορέα, συμπεριλαμβανομένης της Αποκεντρωμένης & της Αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.

Ο επιχειρησιακός σχεδιασμός πραγματοποιείται σε επίπεδο Περιφέρειας και με την συμβολή των Δήμων.

Το επόμενο δηλ. ο ο τακτικός σχεδιασμός, είναι η σύνταξη Σχεδίου Δράσης από τον Δήμο δηλ. καταγράφει τις ενέργειες ευθύνης του Δήμου εντός των διοικητικών του ορίων καθώς και όλες τις απαιτούμενες επιχειρησιακές διαδικασίες (operating procedures).

Σε αυτό το σημείο τίθεται και το θέμα συντονισμού με τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς (π.χ. αστυνομία, πυροσβεστική, κλπ) σε τοπικό επίπεδο οι οποίοι ακολουθούν τον δικό τους σχεδιασμό, καθώς και η συνεργασία με όμορους Δήμους.

γ. Ως προς τα στάδια αντιμετώπισης των ως άνω φυσικών κινδύνων:

Η τοπική αυτοδιοίκηση σε επίπεδο Δήμων εμπλέκεται σε διαφορετικό βαθμό και με διαφορετικό τρόπο στα διάφορα στάδια αντιμετώπισης φυσικών κινδύνων, και για ορισμένα στάδια ανάλογα με το είδος του κινδύνου.

Στους πιο πάνω αναφερόμενους φυσικούς κινδύνους οι ΟΤΑ έχουν σημαντική συμβολή κυρίως κατά το διάστημα της πρόγνωσης αυτών, της πρόληψης κ.λ.π.

Πιο αναλυτικά:

Πρόγνωση – Προειδοποίηση

Με βάση τη πρόγνωση & τη προειδοποίηση που λαμβάνει μέσω της ΓΓΠΠ, την οργανωτική ευθύνη του Δήμου αποτελούν:

(α) η ενεργοποίηση της κατάστασης ετοιμότητας των υπηρεσιών του, συμπεριλαμβανομένων των Τεχνικών Υπηρεσιών του και του τοπικού Συντονιστικού Οργάνου,

(β) η άμεση και λεπτομερής ενημέρωση των κατοίκων εντός των ορίων του, για ενέργειες (και οδηγίες) πρόληψης, αυτοπροστασίας και επίσης προς αποφυγή ενεργειών που ενδεχομένως αυξάνουν τον κίνδυνο.

Προϋπόθεση αποτελεί η έγκαιρη και ακριβής προειδοποίηση του Δήμου από τη Περιφέρεια.

Πρόληψη

Όλα τα επίπεδα Διοίκησης και οι αντίστοιχοι φορείς έχουν συγκεκριμένες ευθύνες για λήψη μέτρων πρόληψης καταστροφών από φυσικούς κινδύνους, και η υλοποίηση των μέτρων από κάθε αρμόδιο φορέα αποτελεί προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα των μέτρων των λοιπών φορέων.

Οι ΟΤΑ εμπλέκονται ως εξής:

Για τις δασικές πυρκαγιές:

Έργα αντιπυρικής προστασίας δασών και δασικών εκτάσεων εντός ορίων του δήμου (καθ’όλη τη διάρκεια του χρόνου)
Συνεργασία με την τοπική Δασική Υπηρεσία για τη συντήρηση και βελτίωση του δασικού οδικού δικτύου (με το πέρας των εαρινών βροχοπτώσεων)
Διαμόρφωση και εκτέλεση προγράμματος καθαρισμού βλάστησης σε περιοχές ιδιοκτησίας του δήμου ή της κοινότητας (πάρκα, άλση, κατασκηνώσεις, κλπ), καθώς και στη ζώνη μίξης δασών-οικισμών σε συνεργασία και καθ’ υπόδειξη της Περιφερειακής Δασικής Υπηρεσίας.
Απομάκρυνση καθαρισμού βλάστησης που διενεργείται για τον ίδιο λόγο από άλλους ιδιοκτήτες χώρων (π.χ, ιδιώτες, άλλους δημόσιους φορείς)
Μέτρα για αποφυγή πρόκλησης πυρκαγιάς από τη λειτουργία Χώρων Εναπόθεσης Απορριμμάτων, ειδικά των ανεξέλεγκτων, που ανήκουν στους ΟΤΑ
Ενημέρωση για προληπτική απαγόρευση κυκλοφορίας σε συνέχεια απόφασης Συντονιστικών Περιφερειακών Οργάνων (ΣΠΟ)
Εισήγηση προς ΣΠΟ για συμπληρωματικές δράσεις επιτήρησης δασών κατά την αντιπυρική περίοδο.

Για τις πλημμύρες:

Μελέτες κατασκευής αντιπλημμυρικών έργων προς ένταξη στα οικεία Περιφερειακά Προγράμματα
Έλεγχος και συντήρηση όλων των αντιπλημμυρικών έργων αρμοδιότητας ΟΤΑ κατά προτεραιότητα σε περιοχές καταγεγραμμένες ως επικίνδυνες για πρόκληση ζημιών
Εισήγηση προς Υπηρεσίες Περιφέρειας για έλεγχο και προληπτικό καθαρισμό των κοιτών των ρεμάτων
Απομάκρυνση εντός του αστικού χώρου ΟΤΑ όλων των απορριμμάτων και φερτών υλικών από δρόμους και κοινόχρηστους χώρους
Έλεγχος και εφαρμογή νομοθεσίας σε συνεργασία με τοπική Αστυνομική Υπηρεσία σε υπό ανέγερση οικοδομές σχετικά με την εναπόθεση οικοδομικών υλικών σε δρόμους, κοινόχρηστους και άλλους επικίνδυνους χώρους
Απομάκρυνση οχημάτων σταθμευμένων πλησίον της κοίτης ρευμάτων και γενικότερα κυκλοφοριακές ρυθμίσεις.

Για χιονοπτώσεις και παγετούς:

Σχεδιασμός και εκτέλεση προγραμμάτων αποχιονισμού και αντιμετώπιση προβλημάτων από παγετό στο εσωτερικό οδικό δίκτυο των Δήμων (αρμοδιότητα των Τεχνικών Υπηρεσιών τους). Συντονισμός με τον αντίστοιχο σχεδιασμό σε Περιφερειακό επίπεδο.
Προμήθεια και ετοιμότητα (συντήρηση) υλικών και μέσων βάσει του ως άνω σχεδιασμού (π.χ. εργοτάξιο αποχιονισμού, αποθήκη άλατος, ρυμουλκά κλπ) με αντίστοιχη στελέχωση.
Συντονισμός με τα τοπικά Τροχαία τμήματα της ΕΛΑΣ, για θέματα απαγόρευσης κυκλοφορίας, ακινητοποίησης οχημάτων και θέσεων στάθμευσης στο πρωτεύον εθνικό οδικό δίκτυο αλλά και στο εσωτερικό οδικό δίκτυο του δήμου
Σχεδιασμός για την απομάκρυνση ακινητοποιημένων οχημάτων από το οδικό δίκτυο ευθύνης συντήρησης του Δήμου (συνεπάγεται μίσθωση γερανοφόρων ρυμουλκών από το Δήμο ή συνεργασία με Περιφέρεια για διάθεση τέτοιων μισθωμένων οχημάτων)
Συντονισμός με Περιφέρεια, Πυροσβεστική και ΕΚΑΒ για τον απεγκλωβισμό και διάσωση οδηγών και επιβατών.

Για σεισμούς:

Στην περίπτωση των σεισμών και των δευτερογενών συνεπειών τους, το στάδιο της πρόληψης αφορά κυρίως στο σχεδιασμό της αντισεισμικής πολιτικής σε επίπεδο χώρας και κυρίως σε επίπεδο περιφέρειας, και την υλοποίηση αντίστοιχων προγραμμάτων φορέων και διάφορων διοικητικών μονάδων, την ευθύνη σύνταξης και συντονισμού των οποίων έχει ο ΟΑΣΠ.

Δεδομένου ότι ένας αριθμός άλλων φορέων έχει επίσης αρμοδιότητα για μέτρα πρόληψης, ο Δήμος θα μπορούσε να αναλάβει το θέμα του ελέγχου του βαθμού υλοποίησης αυτών των μέτρων εντός των ορίων του, δεδομένου ότι οι αρμοδιότητες είναι μεν νομικά σαφώς προσδιορισμένες αλλά διαπιστώνονται ελλείψεις στον έλεγχο ως προς την υλοποίηση.

Άμεση Αντιμετώπιση – Επιχειρησιακή Διαχείριση Κατάστασης Εκτάκτου Ανάγκης

Στο βαθμό που ένα συμβάν κλιμακώνεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, απαιτείται συντονισμένη επιχειρησιακή διαχείριση σε μεγάλη έκταση δράσεων. Για αυτό το λόγο ο σχεδιασμός (στρατηγικός και επιχειρησιακός) που αναφέρθηκε πιο πάνω – συμπεριλαμβανομένου και Μνημονίου Ενεργειών του κάθε Δήμου είναι υψίστης σημασίας.

Αποκατάσταση

Στα πλαίσια της ολοκληρωμένης αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών περιλαμβάνεται συνήθως και το στάδιο της αποκατάστασης. Η αποκατάσταση περιλαμβάνει δράσεις άμεσης επαναφοράς αλλά και μακροπρόθεσμης αποκατάστασης.

Οργανωτική Δομή

Με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία η οργανωτική δομή ΟΤΑ έχει βασικά 2 συνιστώσες:

Το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας (Τοπικό) &
Το Συντονιστικό Τοπικό Όργανο

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΤΟΠΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

(Σ.Τ.Ο.)

Σύμφωνα μα τα άρθ. 13 παρ. 3 του Ν. 3013/2002 (Σχέδιο «Ξενοκράτης), στην έδρα κάθε Δήμου συνίσταται Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (Σ.Τ.Ο.), στο πλαίσιο υποβοήθησης του έργου του Δημάρχου, ο οποίος έχει την ευθύνη της διάθεσης και συντονισμού δράσης του απαραίτητου δυναμικού και μέσων για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση καταστροφών εντός των ορίων του οικείου Ο.Τ.Α. κατά το μέρος που τον αφορά και εμπλέκεται (άρθ. 13 παρ. 1δ του Ν. 3013/2002).

Μετά την ρύθμιση της λειτουργίας των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (Σ.Ο.Π.Π.) των Περιφερειακών Ενοτήτων των Περιφερειών της Χώρας & τη ρύθμιση της λειτουργίας των Συντονιστικών Τοπικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας των Δήμων της Χώρας (Σ.Τ.Ο.) επιτυγχάνεται η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και δυαλειτουργικού κανονιστικού πλαισίου δράσης όλων των συντονιστικών οργάνων πολιτικής προστασίας τόσο σε επίπεδο Περιφέρειας όσο και σε επίπεδο Δήμου.

Μέλη Συντονιστικού Τοπικού Οργάνου

Ο Δήμαρχος του Δήμου, ως Πρόεδρος
Δύο Δημ. Σύμβουλοι, ο ένας από τη μειοψηφία
Ειδικευμένα Στελέχη ΠΠ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης & της Περιφέρειας
Εκπρόσωπος του Στρατιωτικού Διοικητή της περιοχής
Ο Διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος
Ο Προϊστάμενος του Ειδικού Προσωπικού της Δημοτικής Αστυνομίας εφόσον έχει συσταθεί
Εκπρόσωπος της Λιμενικής Αρχής, εφόσον έχει ως έδρα τον αντίστοιχο Δήμο
Εκπρόσωπος της Πυροσβεστικής
Προϊστάμενος Τεχνικών έργων του Δήμου
Προϊστάμενος του οικείου Δασαρχείου &
Εκπρόσωπος εθελοντικών οργανώσεων ΠΠ.

Αποστολή

Το Συντονιστικό Τοπικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (Σ.Τ.Ο.) έχει ως αποστολή την υποβοήθηση του έργου του Δημάρχου για τη διάθεση και το συντονισμό δράσης του απαραίτητου δυναμικού και μέσων για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση καταστροφών εντός των ορίων του οικείου Δήμου, κατά το μέρος που τον αφορά και εμπλέκεται.
Ο συντονιστικός ρόλος των Σ.Τ.Ο. συνδέεται αποκλειστικά: α) με την ιεράρχηση και δρομολόγηση από τον Δήμαρχο, ως Πρόεδρο, έργων και δράσεων αρμοδιότητας Δήμου με βάση την διαθεσιμότητα πόρων των μελών του Σ.Τ.Ο. με τους οποίους μπορούν να συνδράμουν το έργο του, καθώς και β) με τη διευκόλυνση παροχής αμοιβαίας συνδρομής μεταξύ των μελών του Σ.Τ.Ο. για την υλοποίηση δράσεων αρμοδιότητάς τους. Σε καμία περίπτωση ο συντονιστικός ρόλος των Σ.Τ.Ο. δεν συνδέεται με την υποβολή μέτρων ή σχεδίων προς ψήφιση από τα μέλη του Σ.Τ.Ο. καθώς κάθε φορέας που συμμετέχει στο Σ.Τ.Ο. είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για την υλοποίηση των δράσεων αρμοδιότητάς του.

Αντικείμενο

Το Συντονιστικό Τοπικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (Σ.Τ.Ο.) για την εκπλήρωση της αποστολής του έχει ως αντικείμενο:

Τον απολογισμό δράσεων πολιτικής προστασίας από τους φορείς που μετέχουν στο Σ.Τ.Ο. στο πλαίσιο αποτίμησης και άντλησης διδαγμάτων από την αποκτηθείσα εμπειρία.
Την αμοιβαία ενημέρωση από τα μέλη του Σ.Τ.Ο. για την ετοιμότητα στη λήψη μέτρων δράσεων πολιτικής προστασίας, κατά το μέρος που τους αφορά και εμπλέκονται βάσει του θεσμικού πλαισίου και των συντονιστικών – κατευθυντήριων οδηγιών που εκδίδονται από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και αφορούν στο σχεδιασμό δράσεων πολιτικής προστασίας, στο πλαίσιο εφαρμογής του άρθρου 6 παρ. 1 του Ν. 3013/2002 όπως ισχύει.
Την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων και των ρόλων που μπορούν να αναλάβουν οι συμμετέχοντες φορείς, με βάση το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους σε έργα και δράσεις πολιτικής προστασίας, στην πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση φυσικών, τεχνολογικών και λοιπών καταστροφών.
Την παροχή στοιχείων από όλους τους αρμόδιους συμμετέχοντες φορείς για την έκταση και ένταση (μέγεθος απωλειών ή ζημιών και επιπτώσεις) εν εξελίξει καταστροφών κατά το μέρος που τους αφορά και εμπλέκονται.
Την υποβολή αιτημάτων συνδρομής από τους συμμετέχοντες στο Σ.Τ.Ο. φορείς, κατά περίπτωση, προς υποβοήθηση του έργου τους στην υλοποίηση δράσεων αρμοδιότητάς τους.
Την καταγραφή των αναγκαίων δράσεων και μέτρων πολιτικής προστασίας και προτάσεων για την υλοποίησή τους.
Την αμοιβαία ενημέρωση για τη διαθεσιμότητα δυναμικού πόρων και μέσων των φορέων που εκπροσωπούνται σ’ αυτό για την υλοποίηση των δράσεων και μέτρων πολιτικής προστασίας.
Την αξιοποίηση και ανταλλαγή πληροφοριών και στοιχείων μεταξύ των συμμετεχόντων φορέων.
Την ανάπτυξη του πνεύματος συνεργασίας μεταξύ των συναρμόδιων φορέων, για την καλύτερη προετοιμασία και αντιμετώπιση ζητημάτων πολιτικής προστασίας.
Την επίλυση τυχόν αναφυομένων διαφορών.

Εκπαίδευση

Η επιτυχής υλοποίηση της υποδομής και η αποτελεσματική λειτουργία του φορέα αντιμετώπισης φυσικών κινδύνων απαιτεί την ειδική εκπαίδευση του προσωπικού, μονίμου, εποχικού & Εθελοντικών ομάδων.

Η εκπαίδευση αυτή θα πρέπει να είναι όμοια σε όλους του εμπλεκόμενους δήμους έτσι ώστε να υπάρχει κοινό σημείο αναφοράς για την αποφυγή κατά το δυνατόν παρερμηνείας και σύγχυσης.

Εθελοντικές Οργανώσεις

Η συνδρομή των εθελοντικών οργανώσεων σε όλες τις φάσεις αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών (πρόληψη, αντιμετώπιση, επαναφορά) είναι σημαντική αν όχι καθοριστική ειδικά κατά την φάση εκτάκτου ανάγκης.

Θα πρέπει οι όλοι εμπλεκόμενοι φορείς να δίδουν κίνητρα, να παρακινούν & να εμπνέουν τους πολίτες να ενταχθούν οργανωμένα σε εθελοντικές οργανώσεις.

Και το βάρος αυτό κατά κύριο λόγο πέφτει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση του Α βαθμού, δηλ. στους Δήμους και αυτό γιατί αυτοί είναι πιο κοντά στην κοινωνία, πιο κοντά στον πολίτη.