Green deal: οι πρώτες δράσεις στην Ελλάδα, από τα 240 εκατ. ευρώ

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία έχει ήδη ανεβάσει ταχύτητες καθώς ξεκίνησαν οι χρηματοδοτήσεις νέων πρότζεκτ που θα συνεισφέρουν στην Ευρώπη του κλιματικά ουδέτερου αποτυπώματος.

Εκατον είκοσι νέα πρότζεκ που θα τρέξουν υπό τη σκέπη του ευρωπαϊκού προγράμματος «LIFE» θα χρηματοδοτηθούν συνολικά με 240 εκατομμύρια ευρώ.

Στο επίκεντρο των δράσεων, το περιβάλλον, η προστασία της άγριας ζωής, η ανάδειξη της βιοκιποιλότητας, ο περιορισμός της ρύπανσης και της μόλυνσης από  τα ορυκτά καύσιμα με την ανάδειξη νέων βιώσιμων πρακτικών, αλλά και η έρευνα για τη δημιουργία νέων προηγμένων βιοκαυσίμων δεύτερης γενιάς  που θα περιορίσουν την εκπομπή ρύπων του θερμοκηπίου.

Η Ελλάδα

Η Ελλάδα ανοίγει την αυλαία συμμετοχής της στο μεγάλη ευρωπαϊκή χρηματοδοτική δράση της Πράσινης Συμφωνίας,  με τέσσερα προγράμματα  συνολικού προϋπολογισμού 13,797.057 εκ. ευρώ.

Φορείς υλοποίησης στη χώρα μας, είναι ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, περιβαλλοντικές οργανώσεις, όμιλοι ενέργειας, διεθνή Ινστιτούτα και οργανισμοί.  Οπως μάλιστα σημειώνεται στη σχετική έκθεση της Κομισιόν, ο κατάλογος του συγκεκριμένου προγράμματος θα παραμείνει ανοιχτός μέχρι το Φθινόπωρο, οπότε αναμένεται να συμπληρωθεί με νέες δράσεις.

Παραγωγή βιοκαυσίμων δεύτερης γενιάς – κυκλική οικονομία από το ΕΜΠ και τα ΕΛΠΕ

Ενα πρωτοποριακό σύστημα βιοτεχνολογίας για την παραγωγή βιοαιθανόλης υψηλής ποιότητας,η οποία θα προέρχεται από οικιακά, βιομηχανικά και γεωργικά απορρίμματα, είναι μία από τις δράσεις του προγράμματος CIRCforBIO, που θα τρέξει με επικεφαλής το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ενώ συμμετέχουν  τα Ελληνικά Πετρέλαια, ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανικών Τροφίμων, ο δήμος Λαυρεωτικής και η εταιρεία NEVIS. Με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέσα από την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων, το εν λόγω πρότζεκτ θέλει να προάγει στην πράξη τη φιλοσοφία της κυκλικής οικονομίας και να ευαισθητοποιήσει τους Ελληνες πολίτες στο ζήτημα αυτό, αναδεικνύοντας καλές πρακτικές, όπως τη χρήση βιομάζας δεύτερης γενιάς. Μάλιστα, στις δράσεις του πρότζεκτ προβλέπεται η δημιουργια μίας διαδραστικής πλατφόρμας, μέσω της οποία θα προωθηθεί η ιδέα της κυκλικής οικονομίας με τη χρήση βιομάζας δεύτερης γενιάς, ενώ τππύστημα βιοαιαθανόλης παραγωγής βιοαιθανόλης θα δημιουργηθεί στο Τεχνολογικό Πάρκο του ΕΜΠ στο Λαύριο. Το πρόγραμμα είναι συνολικού προϋπολογισμού 2,636,693 ευρώ με την ευρωπαϊκή συμμετοχή να ανέρχεται στα 1.450,181 εκ. ευρώ.

Μειώνοντας την απειλή των αμερικανικών μινκ που βρίσκονται στην ελληνική ύπαιθρο.

Εναν επιθετικό θηρευτή, ο οποίος απειλεί σοβαρά την ισσορροπία των οικοσυστημάτων στη Βόρειο Ελλάδα, θα αντιμετωπίσει το πρόγραμμα  LIFE ATIAS. Οταν το 2010 ακτιβιστές που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των ζώων απελευθέρωσαν περίπου 50 χιλιάδες αμερικανικά μινκ από φάρμες  γουνεμπορικών επιχειρήσεων της Καστοριάς και της Κοζάνης, το 2010, λίγοι φαντάζονταν ότι πρόκειται για ένα εισβλητικό είδος που θα απειλούσε το εγχώριο οικοσύστημα.Από αυτά, 35 χιλιάδες είτε ξαναπιάστηκαν, είτε δεν κατάφεραν να επιβιώσουν. Τα υπόλοιπα, κατάφεραν να ενταχθούν στα οικοσυστήματα της περιοχής, και να εξαπλωθούν ως επί το πλείστον σε περιοχές Natura, προκαλώντας ζημιές στη βιοποικιλότητα, στις γεωργικές καλλιέργειες, αλλά και στα οικόσιτα ζώα. δημιουργία του απαραίτητου πλαισίου για την αντιμετώπιση της απειλής των εισβλητικών ειδών μέσω της δημιουργίας εργαλείων, γνώσεων και υποδομών για την οργάνωση της διαδικασίας παρακολούθησης των εισβλητικών ειδών στη Βόρεια Ελλάδα. Με επικεφαλής επιστημονική ομάδα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, θα επιχειρηθεί ο περιορισμός της εξάπλωσης του του άγριου πληθυσμού αμερικανικών μινκ, πριν να καταστρέψει σοβαρά τη βιοποικιλότητα στην Ελλάδα και δη στις περιοχές της Καστοριάς, της Φλώρινας, της Πέλλας και της Ημαθίας, καθώς πρόκειται για ένα σαρκοφάγο ζώο, το οποίο προτιμάει τα υδάτινα οικοσυστήματα, δρα ανταγωνιστικά σε  άλλα εγχώρια είδη και τρώει από αμφίβια και πουλιά μέχρι λαγούς. Η ομάδα έργου θα δημιουργήσει ένα πλασίο διαχείρισης για το έλεγχο του πληθυσμού των μινκ στις προαναφερθείσες περιοχές,αλλά και για την προστασία των πτηνών κυρίως που εμβιούν στους υγροτόπους και κινδυνεύουν από τα μινκ. Το έργο συνολικού προϋπολογισμού 1,990,020.00 θα πρέπει να ολοκληρωθεί το Σεπτέμβριο του 2022.

Πρόγραμμα «Life ARCPROM», ζώντας σε αρμονία με την αρκούδα

Το πρόγραμμα θα τρέξει με επικεφαλής την Περιβαλλοντική οργάνωση για την άγρια φύση και Ζωή Καλλιστώ και θα υλοποιηθεί θα υλοποιηθεί σε τέσσερις προστατευόμενες περιοχές σε Ελλάδα (Εθνικά Πάρκα Ροδόπης, Πρεσπών και Βόρειας Πίνδου) και Ιταλία (Εθνικό Πάρκο Majella στην περιφέρεια του Αμπρούτζο) με τη συμμετοχή των αρμόδιων φορέων διαχείρισης. Στους κύριους στόχους περιλαμβάνονται η ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων για τη διαχείριση των αλληλεπιδράσεων ανθρώπου-αρκούδας, η αντιμετώπιση φαινομένων προσέγγισης των ζώων σε κατοικημένες περιοχές, η ελαχιστοποίηση παράνομων πρακτικών που έχουν οριζόντιες επιπτώσεις στην πανίδα και τα οικοσυστήματα, όπως η χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλες), και η εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης ζημιών από τα μεγάλα σαρκοφάγα στη γεωργική οικονομία.  Οπως σημειώνεται, Η γεωγραφική κατανομή της αρκούδας καλύπτει ένα μεγάλο μέρος της οροσειράς της Πίνδου με τα παρακλάδια της καθώς και την οροσειρά της Ροδόπης σε μια συνολική έκταση μόνιμης παρουσίας περίπου 13.500 τετ. Οι δύο πυρήνες κατανομής δεν επικοινωνούν γεωγραφικά μεταξύ τους. Με τη συμμετοχή δύο πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, (Θεσσαλίας και Δυτικής Μακεδονίας), τεσσάρων εθνικών  Πάρκων (Πρεσπών, Βόρειας Πίνδου,Οροσειράς Ροδόπης, Ματζέλας) και   το Ιταλικό τμήμα του WWF οι προαναφερεθέντες στόχοι, θα καλυφθούν με μία σειρά δράσεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η διάδοση εφαρμογής μέτρων πρόληψης ζημιών από αρκούδες στην αγροτική οικονομία και η βελτίωση των όρων συνύπαρξης του ανθρώπου με την άγρια ζωή. Επίσης θα σχεδιαστούν και θα προωθηθούν καλές πρακτικές που αφορούν την προστιθέμενη αξία που δημιουργεί η παραμονή της καφέ αρκούδας στα τοπικά αγροτικά προιόντα και στην τουριστική αναβάθμισης της  περιοχής, όπως επίσης και τη δημιουργία τεχνικών παρακολούθησης, διαχείρισης και επικοινωνίας,τ των τεσσάρων εθνικών πάρκων που περιθάλπουν το είδος της καφές αρκούδας. Η δράση είναι συνολικού ύψους 2.786.497 εκ ευρώ με την ευρωπαϊκή συμμετοχή να ανέρχεται στα 2.087,086 και ήδη έχει αρχίσει να τρέχει από τον περασμένο Οκτώβριο.

Καθαρό νερό από τη μεταλευτική δραστηριότητα

Την αποφυγή ανεξέλεκτης απόρριψης στα επιφανειακά ύδατα υγρών αλατούχων αποβλήτων που παράγονται από τα ορυχεία άνθρακα της Πολωνίας, αλλά και ανάκτηση από αυτά 33.000 m3  καθαρού νερού, που θα καλύψουν τις ετήσιες ανάγκες 200 χιλιάδων νοικοκυριών, είναι ο στόχος του προγράμματος (LIFE BRINE-MINING), το οποίο τρέχει με συντονιστή το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.  Θα ολοκληρωθεί  τον Αύγουστο του 2023 και συμμετέχει το πολωνικό πανεπιστήμιο Silesian και επιστημονικά ινιστιτούτα από την ίδια χώρα και την Ολλανδία. Οπως σημειώνεται στην έκθεση παρουσίασης της Ε.Ε  η εξόρυξη άνθρακα παράγει τεράστιες ποσότητες υγρών αλατούχων αποβλήτων. Η απόρριψη αυτών των αποβλήτων σε υδάτινα σώματα οδηγεί σε αλμυρισμό και προκαλεί βλάβη στα οικοσυστήματα. Το LIFE BRINE-MINING, θα εγκαταστήσει ένα καινοτόμο, οικονομικά βιώσιμο σύστημα για την εξάλειψη των ρυπογόνων ουσιών και την πλήρη ανάκτηση των πόρων στα λύματα εξόρυξης άνθρακα, στην πηγή. Αυτό θα αποτρέψει την εκροή αλατόνερου και τα χλωρίδια που θα απελευθερωθούν, θα αποκαταστήσουν την ποιότητα του νερού. Επίσης, στους στόχους του προγράμματος, είναι η μείωση κατά 50% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οσον αφορά τα απόβλητα, η δράση αποβλέπει στην αποφυγή της ρίψης 3500m3 αποβλήτων από τα ανθρακωρυχεία που θα  απελευθερωνόταν σε επιφανειακά ύδατα και ταυτόχρονα την ανάκτηση 930 περίπου εμπορεύσιμων ορυκτών και   33.000m3 νερού υψηλής καθαρότητας. Το πρόγραμμα LIFE BRINE-MINING στοχεύει στην ορθή εφαρμογή της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα στο Πολωνικο κράτος, αναπτύσσοντας μία δράση- πρότυπο κυκλικής οικονομίας. Παράλληλα, επιτρέπει στη βιομηχανία εξόρυξης άνθρακα να βελτιώσει τις επιδόσεις διαχείρισης των αποβλήτων κατά τρόπο που να αποφέρει οικονομικά αποδοτικά, αποτελεσματικά από πλευράς πόρων και συμβατά με το νόμο αποτελέσματα. Το πρόγραμμα είναι συνολικού προϋπολογισμού 6,383,847.00 με τη συμμετοχή της Ε.Ε να φτάνει τα 3,508,365.00