H πιο πετυχημένη διαμόρφωση δημόσιου χώρου των τελευταίων 100 ετών

Από τον Βασίλη Σγούτα*

Στο αστικό Αθηναϊκό τοπίο η μνήμη του Βενιζέλου είναι αλληλένδετα δεμένη με ένα βραβευμένο αρχιτεκτονικό έργο. Οι σκληρές και αιχμηρές επιφάνειες των βαθμίδων και επιπέδων σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερα μαλακές καμπύλες του φυτεμένου ανάγλυφου έχουν δημιουργήσει το ιδεώδες πλαίσιο για την ανάδειξη του αδριάντα του μεγάλου Κρητικού. Και έτσι ο Βενιζέλος στην Βασιλίσσης Σοφίας δεν είναι μόνο ένα άγαλμα, έχει γίνει και τοπόσημο – χάρη στην αρχιτεκτονική σύλληψη του Παναγιώτη Βοκοτόπουλου.

Πάρκο Ελευθερίας από την Βασιλίσσης Σοφίας

Η δύναμη της αρχιτεκτονικής

Πολύ λίγοι θα διαφωνήσουν ότι η διαμόρφωση, στη Βασιλίσσης Σοφίας, του χώρου γύρω από τον ανδριάντα του Ελευθέριου Βενιζέλου είναι η πιο σημαντική και πιο πετυχημένη διαμόρφωση δημόσιου χώρου των τελευταίων 100 ετών.

Το έργο του Παναγιώτη Βοκοτόπουλου, απόρροια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, είναι απόλυτα ενταγμένο στον γύρω αστικό χώρο. Λιτό αλλά και δυναμικό, και με την πλαστικότητα του φυτεμένου ανάγλυφου που το περιβάλλει στις τρείς πλευρές, το όλο έργο αποτελεί το ιδεώδες πλαίσιο για την ανάδειξη του ανδριάντα.

Και από ψηλά

Λίγα είναι τα μέρη στην Αττική όπου η μνήμη του Βενιζέλου είναι τόσο χαραγμένη στην καθημερινότητα μας όσο στο έργο αυτό του Βοκοτόπουλου. Στη Βασιλίσσης Σοφίας, ο Βενιζέλος έχει γίνει τοπωνύμιο, ενώ ακόμα και το αεροδρόμιο είναι συχνά γνωστό απλά σαν αεροδρόμιο, παρά με το όνομα που του έχει δοθεί. Πώς να μην παραδεχτούν, οι όποιοι άπιστοι, ότι η αναγνωρισιμότητα της διαμόρφωσης του ευρύτερου χώρου του ανδριάντα οφείλεται πρώτιστα στην αρχιτεκτονική.

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο:  «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design