Του Δρος Ανδρέα Στοϊμενίδη*
Η Δημοκρατία πρωτίστως, αλλά και η γνώση και η συνεννόηση, αποτελούν τις βασικές παραμέτρους για μία καλύτερη ζωή, είτε αυτό αφορά την αναπτυξιακή διαδικασία, είτε την οικονομική μεγέθυνση, είτε την κοινωνική δικαιοσύνη.
Καθοριστική είναι η λειτουργία των Επιμελητηρίων σε αυτό το επίπεδο και η δυνητική συμβολή τους στην εξυπηρέτηση των προαναφερόμενων στόχων.
Με την νομική έννοια ως Επιμελητήρια νοούνται οι αυτοτελείς, υποχρεωτικές ενώσεις φυσικών και νομικών προσώπων, που ασκούν εμπορική δραστηριότητα. Ο ορισμός διαφοροποιείται, διευρύνεται και εξειδικεύεται στο Τεχνικό, το Γεωτεχνικό και το Οικονομικό Επιμελητήριο, τα οποία θεωρούνται επιστημονικά Επιμελητήρια και στα οποία συμμετέχουν οι αντίστοιχες επιστημονικές ειδικότητες φυσικών προσώπων (και όχι εταιρειών) ανεξαρτήτως του τύπου εργασίας ή της επιχειρηματικής δραστηριότητας που ασκούν. Συνοπτικά και επί της ουσίας μπορούμε να πούμε ότι είναι εκείνοι οι οργανισμοί οι οποίοι φροντίζουν, προστατεύουν και επιμελούνται των συμφερόντων του κλάδου για τον οποίο συστάθηκαν.
H πραγματική προσφορά των Επιμελητηρίων στην Πολιτεία και στην κοινωνία θα μπορούσε να είναι η μεταφορά της πλειοψηφούσας άποψης, αλλά και όλων των απόψεων των μελών τους προς το Κράτος για το σύνολο των κλαδικών θεμάτων που ασχολείται ο φορέας, με πλήρως τεκμηριωμένο επιστημονικά τρόπο. Αυτό προϋποθέτει ισχυρή, διάφανη, δημοκρατική λειτουργία, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα έκφρασης όλων των απόψεων και αξιοκρατία στην επιλογή των καταλληλότερων επιστημόνων που θα καταγράψουν, θα μελετήσουν και θα αναλύσουν τα μείζονα κλαδικά θέματα. Με αυτόν τον τρόπο τα Επιμελητήρια, θα εκφράζουν τα μέλη τους, θα φροντίζουν για την προώθηση των ιδεών και των συμφερόντων τους και θα συμβουλεύουν την Πολιτεία προς την ορθή επιστημονικά, αναπτυξιακή κατεύθυνση.
Υπάρχει όμως και το αντιπαράδειγμα που πολλές φορές ισχύει στην πράξη. Τα Επιμελητήρια να λειτουργούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Να εξυπηρετούν συγκεκριμένα κομματικά, πολιτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα και να μεταφέρουν στο εσωτερικό τους τις προτεραιότητες των συμφερόντων αυτών, εις βάρος των δικαιωμάτων και των προτεραιοτήτων των μελών και του κλάδου τους και εν τέλει εις βάρος της κοινωνίας και της οικονομίας. Για την εξυπηρέτηση αυτού του σκοπού επιλέγονται πρακτικές και πρόσωπα με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά που περιγράφονται στην προηγούμενη παράγραφο. Είναι και αυτό ένα αξιοσημείωτο γεγονός της κρίσης που διέρχεται η λειτουργία των θεσμών στην πατρίδα μας.
Εξαιρετικά κρίσιμος και σημαντικός μπορεί να είναι ο ρόλος των Επιμελητηρίων στον κοινωνικό διάλογο για το αναπτυξιακό πρότυπο τοπικών περιοχών, περιφερειών, αλλά και σε εθνικό επίπεδο και η διαχρονική προσαρμογή του στις βασικές αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης αλλά και στα νέα δεδομένα της ισχυρής αυτοματοποίησης, της ενεργειακής μετάβασης, των μεγάλων πανδημιών και της κλιματικής κρίσης.
Βασικό αίτιο των αντιδράσεων για την αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου παραμένει η έλλειψη ουσιαστικής ενημέρωσης και πραγματικού διαλόγου τόσο στις τοπικές κοινωνίες, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Ο διάλογος απαιτείται να διεξάγεται έγκαιρα και με πρωτοβουλία της Πολιτείας. Στο διάλογο σημαντική θεωρείται η ενεργή παρουσία των Επιμελητηρίων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των κοινωνικών εταίρων, που διαθέτουν ισχυρούς δεσμούς με τις τοπικές κοινωνίες, καθώς και των επιστημονικών φορέων. Στην Ελλάδα, οι όποιες προσπάθειες ενημέρωσης, ακόμα και για σημαντικά ενεργειακά, περιβαλλοντικά, ή άλλα αναπτυξιακά έργα, έχουν περιοριστεί σε αποσπασματικές δράσεις χωρίς ουσιαστική απήχηση στις τοπικές κοινωνίες.
Η μέχρι σήμερα εμπειρία, δείχνει, ότι εκεί όπου υπήρξε έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών, ο βαθμός αποδοχής της νέας αναπτυξιακής πρότασης ήταν ικανοποιητικός και διαχρονικά αυξανόμενος. Η ευρύτερη δυνατή κοινωνική αποδοχή κάθε νέας πρότασης στρατηγικού προγραμματισμού, ύστερα από δημόσια διαβούλευση και ευρεία συναίνεση των εμπλεκομένων είναι πρωταρχικής σημασίας για την επιτυχή έκβαση της αναπτυξιακής διαδικασίας.
Τα Επιμελητήρια μπορούν να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη αναπτυξιακή μετεξέλιξη της Ελλάδας σε μια οικονομία με ισχυρές υποδομές και αναπτυγμένη βιομηχανική παραγωγή. Ιδιαίτερα σε κλάδους που έχουμε ανταγωνιστικά, συγκριτικά πλεονεκτήματα, όπως είναι ο γεωργικός, ο ενεργειακός, οι μεταφορές και η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας, ή σε ζωτικής σημασίας σχέδια που εκπονούνται για την αντιμετώπιση νέων αναδυόμενων κινδύνων όπως είναι οι υποδομές και οι υπηρεσίες για την προστασία του συνόλου των πολιτών από τις φυσικές καταστροφές και τις μελλοντικές υγειονομικές κρίσεις. Καθοριστική επίσης μπορεί να είναι η συμβολή των Επιμελητηρίων στην υποστήριξη και προώθηση της επιχειρηματικότητας και των καινοτόμων ιδεών.
Πολιτεία, Πολιτικά Κόμματα, Επιμελητήρια, Συνδικάτα και Εργοδοτικοί Φορείς, μπορούν και πρέπει να συνεννοηθούν ώστε να συμβάλουν αποφασιστικά στον σχεδιασμό της αναπτυξιακής πρότασης για την επόμενη ημέρα στην πατρίδα μας. Για μία ισχυρή οικονομία που θα μοιράζει τα κέρδη της με δίκαιο τρόπο στο σύνολο των συντελεστών της. Σε μία συνεκτική κοινωνία που θα προσφέρει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους πολίτες της.
*Δρ. Ανδρέας Στοϊμενίδης, Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός, MSc και Πρόεδρος ΟΣΕΤΕΕ/ΣΤΥΕ
ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟ ΒΗΜΑ
