Σε «κενό αέρος» βρίσκεται η Δυτική Μακεδονία, μετά το κλείσιμο των μονάδων λιγνίτη, στο οποίο προχωρά άμεσα η κυβέρνηση.
Αυτό επισημαίνει σε συνέντευξή του στην «Ημερησία» και στο δημοσιογράφο Εύρη Τσούμη, ο νέος πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτικής Μακεδονίας, Στέργιος Κιάνας, ο οποίος τονίζει πως δεν υπάρχει έτοιμο σχέδιο για τις περιοχές που πλήττονται καίρια και αποτελούσαν για χρόνια τον βασικό ενεργειακό τροφοδότη της χώρας.
Η συνέντευξη
-Πώς αξιολογείτε τον ενεργειακό σχεδιασµό της κυβέρνησης που προχωρά στο κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων στη Δυτική Μακεδονία;
– Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης δημιουργεί έντονη ανησυχία. Ο λόγος είναι οι αρνητικές επιπτώσεις που θα επιφέρει στην απασχόληση και την οικονομία της περιοχής µας το κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων, αρχής γενομένης από το 2020 και μέχρι το 2028. Η Δυτική Μακεδονία είναι µια περιοχή η οποία βάσισε το παραγωγικό της μοντέλο στην ηλεκτροπαραγωγή ενέργειας από την εξόρυξη και την καύση του λιγνίτη, πληρώνοντας πολύ βαρύ περιβαλλοντικό τίμημα. Την ίδια στιγμή που το ΕΣΕΚ θέτει πολύ φιλόδοξους στόχους, εγείρει πολλά ερωτήματα το γεγονός ότι η περιφέρεια δεν γνωρίζει ποιος είναι ο κεντρικός σχεδιασμός για το μέλλον της. Η κυβέρνηση αναγνωρίζει την ανάγκη να διαμορφωθεί ένα master plan για τη μετάβαση στη μεταλιγννπκή εποχή, εξαγγέλλοντας τη διαμόρφωση αυτού του υπερ-απαραίτητου σχεδίου δράσης για την παραγωγική ανασυγκρότηση της Δυτικής Μακεδονίας για το πρώτο εξάμηνο του 2020. Το ίδιο διάστημα αναμένεται και κατάθεση της αντίστοιχης πρότασης που επεξεργάζεται κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων της Παγκόσμιας Τράπεζας, κατά παραγγελία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Παρ’ όλα αυτά οι ανωτέρω σχεδιασμοί, που μέχρι τώρα είναι είτε αδιαμόρφωτοι είτε άγνωστοι προς εμάς ως προς το περιεχόμενό τους, έπονται χρονικά του ΕΣΕΚ. Η περιοχή βλέπει τη χώρα να σχεδιάζει το ενεργειακό της μέλλον, κοιτώντας αμήχανη και ρωτώντας ανήσυχη τι θα γίνει µε το δικό της μέλλον. Γιατί πώς γίνεται να σχεδιάζουμε για την ενέργεια και το κλίμα και να µην υπάρχει έτοιμο σχέδιο για τις περιοχές που πλήττονται καίρια και αποτελούσαν για χρόνια τον βασικό ενεργειακό τροφοδότη της χώρας;
-Η προηγούμενη διοίκηση του ΤΕΕ έκρινε πως η επένδυση σε φωτοβολταϊκά πάρκα δεν θα μπορέσει να αντισταθμίσει τη μεγάλη απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας από το κλείσιμο ορυχείων και λιγνιτικών μονάδων. Η δική σας θέση ποια είναι;
-Μια επένδυση σε φωτοβολταϊκά πάρκα, η οποία δεν μπορεί να ισοσκελιστεί µε την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας από το κλείσιμο ορυχείων και λιγνιτικών μονάδων, φυσικά µας βρίσκει αντίθετους, εκτός και αν αυτό συνοδευτεί από τη δημιουργία μονάδας παραγωγής πάνελ για φωτοβολταϊκά που θα δημιουργήσει κάποιες θέσεις εργασίας. Προφανώς αυτό από µόνο του δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Πρέπει να διαχωρίσουμε τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας και την προώθηση των καθαρών μορφών ενέργειας από την απώλεια θέσεων εργασίας και τις επιπτώσεις στην οικονομία και την κοινωνία. Εμείς ως ΤΕΕ/ΤΔΜ πιστεύουμε πως για να αντισταθμιστεί το κλείσιμο των μονάδων και των ορυχείων το νέο μοντέλο θα πρέπει να επεκταθεί σε παραγωγικούς τομείς και να µην επικεντρωθεί µόνο στις περιοχές όπου υπάρχουν τα εργοστάσια και τα ορυχεία, αλλά στο σύνολο της περιφέρειας. Για να γίνει σε τόσο σύντομο διάστημα η μετάβαση της οικονομίας της περιοχής θα πρέπει κατ’ αρχάς να στραφεί η νέα προγραμματική περίοδος, το νέο ΠΕΠ 2021-2027 προς αυτή την κατεύθυνση αλλά και να δημιουργηθεί κεντρικά ένα ειδικό αναπτυξιακό πακέτο παράλληλα µε το Εθνικό Ταμείο Δίκαιη Μετάβασης. Τομείς όπως η αγροτική παραγωγή, η μεταποίηση, οι ενεργειακές τεχνολογίες, η επιχειρηματικότητα αποτελούν τους βασικούς παραγωγικούς πυλώνες στους οποίους πρέπει να δοθεί βάρος. Παράλληλα, κρίσιμος είναι ο ρόλος ενός ισχυρού Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, µε έμφαση στην έρευνα και την καινοτομία. Οι παραπάνω τομείς αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της επόμενης μέρας. Επιπλέον έχουμε να αντιμετωπίσουμε την ανεργία, που στη Δυτική Μακεδονία είναι η υψηλότερη στη χώρα, αλλά και το brain drain, µε τους νέους επιστήμονες να έχουν φύγει μαζικά στο εξωτερικό κατά την τελευταία δεκαετία.
-Υπάρχει κίνδυνος να µη λειτουργήσει η τηλεθέρμανση και πώς μπορεί να εξαλειφθεί αυτός ο κίνδυνος;
-Η τηλεθέρμανση είναι πολύ σημαντικό ζήτημα για την περιφέρεια και πρέπει να διασφαλιστεί µε κάθε τρόπο η λειτουργία της. Στη Φλώρινα, που είναι υπό κατασκευή τα δίκτυα της τηλεθέρμανσης, το πρόβλημα είναι τεράστιο, καθώς ο ΑΗΣ Μελίτης που σχεδιάστηκε για να τροφοδοτήσει την πόλη θα κλείσει πριν καν ξεκινήσει η τροφοδοσία. Από την άλλη έχουμε την περίπτωση της τηλεθέρμανσης της Πτολεμαΐδας που τροφοδοτείται από τον ΑΗΣ Καρδιάς, για τον οποίο όμως επίκειται άμεσα η αναστολή λειτουργίας του, πριν καν ξεκινήσει τη λειτουργία της η υπό κατασκευή νέα μονάδα Πτολεμαΐδα 5· Η Κοζάνη πάλι µε το κλείσιμο του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου μένει ξεκρέμαστη. Εύκολα συμπεραίνει κανείς πόσο θολό και αβέβαιο είναι το τοπίο γύρω από τις τηλεθερμάνσεις. Αν προσθέσει κάνεις περιβαλλοντικά και οικονομικά ζητήματα, γίνεται αντιληπτό πόσο αναγκαία είναι η διατήρηση των τηλεθερμάνσεων, για τις οποίες όμως δεν έχει γίνει επαρκής σχεδιασμός για τη λειτουργία τους µε άλλο καύσιμο. Ακόμη και στην περίπτωση του Αμυνταίου, που δημιουργείται υποδομή πιλοτική για την αξιοποίηση βιομάζας, αυτή η ίδια η «πρώτη ύλη» δεν είναι διασφαλισμένη.
– Υπάρχει πρόταση από το ΤΕΕ για το τι θα πρέπει να γίνει µετά το 2028, όταν θα κλείσουν όλες οι λιγνιτικές μονάδες στη Δυτική Μακεδονία;
Το ΤΕΕ/ΤΔΜ έχει συστήσει ομάδα έργου ώστε να μελετήσει την εκτίμηση του κόστους μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας σε καθεστώς μηδενικής λιγνιτικής παραγωγής και να εξεταστούν σενάρια για την επόμενη μέρα. Ελπίζω ότι θα διαμορφωθεί ένα πλαίσιο διαβούλευσης και συνεργασίας των τοπικών φορέων µε την κεντρική διοίκηση αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση, µε στόχο ένα βιώσιμο και ρεαλιστικό πλάνο για τη Δυτική Μακεδονία. ·
