Η εκδίκηση του νερού: πόσο απέχει ο Αρ του Ρήνου από την Πικροδάφνη

Της Ντίνας Καράτζιου/

Χτυπά την πόρτα μας το πρόσφατο πλημμυρικό φαινόμενο της Γερμανίας, με τη νέα μελέτη οριοθέτησης του ρέματος της Πικροδάφνης, υποστηρίζει το Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του Ρέματος, προκρίνοντας ως μόνη λύση την οριοθέτηση της  Πικροδάφνης στην πραγματική της κοίτη, όπως αυτή προβλέπεται σε μελέτη φωτοερμηνείας του ΥΠΕΝ του 2016, για να μη χαθούν, ζωές και περιουσίες.

Αρκεί ένα πλημμυρικό φαινόμενο πιο έντονο από τα συνήθη,  για να μετατραπεί η Πικροδάφνη «σε ένα ορμητικό καταστροφικό χείμαρρο που θα συμπαρασύρει έργα, επιχώσεις και οικοδομές στο διάβά της και το πιο πιθανό, ανθρώπινες ζωές», αναφέρει σε δραματικούς τόνους σε σχετική ανακοίνωσή του το  Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του Ρέματος Πικροδάφνης. Υποστηρίζει μάλιστα, ότι κλιματική αλλαγή χρησιμοποιείται ως πρόφαση εν αμαρτίαις, για τον αποπροσανατολισμό από την πραγματική καρδιά του προβλήματος, που είναι οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις «έργα, σπίτια,  τσιμεντώματα, εγκιβωτισμοί, καταπατήσεις». Με την οριοθέτηση να έρχεται στη συνέχεια, για να νομιμοποιήσει αυτές τις αυθαιρεσίες.

Διεκδίκηση του φυσικού τους χώρου

Ωστόσο, σε ένα έντονο φαινόμενο, ποτάμια και ρέματα θα έρθουν να διεκδικήσουν το φυσικό τους χώρο…. Αυτό συνέβη όπως αναφέρει το Δίκτυο Πολιτών για  τη διάσωση του Ρέματος της Πικροδάφνης  και στην περίπτωση της Ρηνανίας – Παλατινάτου, «ο Αρ διεκδίκησε τη μεσορεμάτια ζώνη του, το πλημμυρικό πεδίο του, όπου πλέον είχε γίνει πόλη. Αγνόησε την διευθετημένη κοίτη του, έσπασε τα υδρευτικά του φράγματα, παρέβη την εκτροπή του και κατέλαβε τον χώρο που χρειαζόταν για να επιτελέσει την υδραυλική του λειτουργία, δηλ την παροχέτευση του τεράστιου υδάτινου φορτίου του».

Η οριοθέτηση της  Πικροδάφνης

Με αφορμή τις πρόσφατες πλημμύρες στην Κεντρική Ευρώπη, αλλά και τη νέα γνωμοδότηση των Παρα-πικροδάφνιων Δήμων για τη νέα μελέτη οριοθέτησης και έργων διευθέτηση του  ρέματος Πικροδάφνης, το Δίκτυο Πολιτών για  τη Διάσωση του Ρέματος, εξηγεί με μία σειρά επιχειρημάτων, πως τα έργα οριοθέτησης –διευθέτησης στην πραγματικότητα ευθύνονται για τις καταστροφικές πλημμύρες.  Υπογραμμίζει μάλιστα, ότι τα «δημοτικά συμβούλια που αποδέχτηκαν την οριοθέτηση της  Πικροδράφνης εγκλημάτησαν όχι μόνο κατά του ποταμού τους, αλλά και κατά των δημοτών τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, υποθήκευσαν ζωές και περιουσίες ενώ ταυτόχρονα στερούν τον τελευταίο φυσικό χώρο, τον τελευταίο πνεύμονα του ήδη πυκνοδομημένου μας ιστού».  Διερωτώνται μάλιστα απευθυνόμενοι με τις αρμόδιες δημοτικές αρχές αν έχουν λάβει τα μηνύματα από τα καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα της Μάνδρας, της Καρδίτσας , της Χαλκιδικής και εσχάτως της Γερμανίας , που καταδεικνύουν, ότι «κάθε ποτάμι θέλει και διεκδικεί το δικό του φυσικό χώρο». Προκρίνουν δε, ως μόνη λύση, την οριοθέτηση στην πραγματική κοίτη του ρέματος, σύμφωνα με τη μελέτη φωτοερμηνείας του ΥΠΕΝ (2016) και την απόλυτη διατήρηση της φυσικότητάς της».

Η Πικροδάφνη θα πλημμυρίσει

Όπως αναφέρει το Δίκτυο Πολιτών για  τη διάσωση του Ρέματος, «η Πικροδάφνη σε μια περίοδο μεγάλης πλημμυρικής ροής θα κατακλύσει και θα συμπαρασύρει τα σπίτια και τους δρόμους που ανήκουν στην παλιά της κοίτη. Τα έργα δεν θα τους προφυλάξουν, καθότι κατασκευάζονται για μικρούς όγκους νερού (Τ50). Αντίθετα με την επιτάχυνση ροής που θα προκαλέσουν, θα αυξήσουν τον πλημμυρικό κίνδυνο ιδιαίτερα στον κάτω ρου και στις εκβολές (Άλιμος και Π. Φάληρο), που είναι αποδέκτες όλων των τροποποιήσεων που θα υποστεί η Πικροδάφνη ανάντη».  Και προσθέτει: «Από τις πηγές της στον Βύρωνα, ως τις εκβολές, έχει στενέψει  σε μεγάλο βαθμό η πραγματική της κοίτη, προκειμένου να νομιμοποιηθούν επιχώσεις και καταπατήσεις. Έχουν εξαιρεθεί πεδία κατάκλυσης και ζώνες ηρεμίας, για να νομιμοποιηθούν παιδικές χαρές, γηπεδάκια και παρκάκια, ενώ έχουν εξαιρεθεί από την οριοθέτηση όλοι οι συμβάλλοντες κλάδοι. Το τσιμεντωμένο τμήμα της Ηλιούπολης εξακολουθεί να αποτελεί κίνδυνο πλημμυρισμού για τους κατάντη Δήμους, λόγω της επιτάχυνσης ροής που προκαλεί».

«Η οριοθέτηση νομιμοποιεί καταπατήσεις»

Το δίκτυο επισημαίνει, ότι η οριοθέτηση έρχεται για  να νομιμοποιήσει όλες αυτές τις αυθαιρεσίες και να αποδώσει τους χώρους που καταπατήθηκαν στους καταπατητές και όχι στον δικαιούχο. Που δεν άλλος φυσικά, από το ίδιο το ποτάμι». Αναφέρει δε, ότι στη μελέτη που ήρθε από την Περιφέρεια στους παρα-Πικροδάφνιους Δήμους, για γνωμοδότηση, « επιχώσεις, καταπατήσεις και κτίσματα που καταλαμβάνουν κομμάτια από την πραγματική κοίτη και όχθες της Πικροδάφνης, από τις λεκάνες ηρεμίας της και τις μεσορεμάτιες περιοχές της, αποδίδονται στους καταπατητές και όχι σε αυτήν. Οι κλάδοι που την τροφοδοτούν αγνοούνται. Δεν οριοθετούνται. Λες και δεν ανήκουν στην ίδια λεκάνη απορροής με αυτήν».

Το νερό δεν αναγνωρίζει δικαιολογίες

Το Δίκτυο Πολιτών επισημαίνει ακόμη, ότι η δικαιολογία που προτάσσεται από τις δημοτικές αρχές ότι «είναι πολλές οι καταπατήσεις και δεν μπορούν πια να απομακρυνθούν», δεν θα …εισακουστούν από το νερό: Στην μεγάλη πλημμύρα η Πικροδάφνη θα διεκδικήσει αυτούς τους χώρους! Θα ρωτήσει να μάθει που είναι η γραμμή της οριοθέτησης της για να μην την υπερβεί ?Μήπως μπορούμε να φανταστούμε την τύχη αυτών των δρόμων, γηπέδων, σπιτιών και πολυκατοικιών, σε μια πλημμύρα που θα ξεπερνά τα συνηθισμένα μεγέθη? »

Νομιμοποίηση και πύκνωση της δόμησης

Αναφέρουν δε, ότι η νομιμοποίηση των καταπατήσεων θα επιφέρει παράλληλα και πύκνωση της δόμησης δίπλα στο ποτάμι και μάλιστα σε περιοχές που τις διεκδικεί -στις μεγάλες απορροές του- γιατί ανήκουν στον ζωτικό του χώρο: « Οι καταπατητές νόμιμοι πιά, θα επεκτείνουν τις οικοδομές τους, αλλά κι αυτοί που δεν είχαν ακόμα κτίσει θα κτίσουν. Όλοι πάνω στις επιχώσεις της κοίτης και σε μπαζο-πρανή, όπου αργά ή γρήγορα θα απαιτήσουν έργα υποστήριξης για να μην τους ¨πάρει το ποτάμι¨. Εργα που θα πληρώσουμε εμείς γι αυτούς , που θα πληρώσει η Πικροδάφνη χάνοντας την φυσικότητά της, ενώ μεταμορφώνεται σε τροποποιημένο οχετό».

,Στη Γερμανία

Στην Γερμανία και γενικότερα στην βόρεια Ευρώπη, όπου πάνω από το 85% των ποταμών έχουν διευθετηθεί και φραγματοποιηθεί, σημειώνονται οι μεγαλύτερες και φονικότερες πλημμύρες. Γεγονός που έχει αναγκάσει την ΕΕ να δει με καινούρια οπτική την διαχείριση των ποταμών και να διαθέσει μεγάλα κονδύλια για την απελευθέρωση τους από τα φράγματα, καθώς και την επαναφορά στην φυσική τους κατάσταση. Όπως αναφέρει το Δίκτυο Πολιτών για τη Διάσωση της Πικροδάφνης,  250.000 χλμ, κατ΄ αρχάς, εγκιβωτισμένων/ διευθετημένων ποταμών σε Ευρωπαϊκό έδαφος, επιχορηγούνται, για επαναφορά και αποκατάσταση: «Ο Αρ παραπόταμος του Ρήνου, είχε υποστεί εκτροπή και διευθέτηση, είχε πολλαπλά φράγματα, ενώ η εγκληματική οριοθέτηση του, είχε επιτρέψει στην πόλη που πλημμύρισε να αναπτυχθεί πάνω σε μεσορεμάτια ζώνη κατάκλυσης- πλημμυρικό πεδίο. Ζώνες όπου ρητά αποτρέπονται (βλ. Σχέδια Διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας, Οδηγία. 2006/ΕΕ) όχι μόνον η δόμηση, αλλά και κάθε ανθρωπογενής δραστηριότητα».

Στη φύση δεν υπάρχουν πλημμύρες ποταμών

«Στην φύση δεν υπάρχουν πλημμύρες ποταμών» αναφέρει το Δίκτυο Πολιτών.  «Υπάρχουν μόνον μεγάλες και μικρότερες απορροές από την λεκάνη που αποστραγγίζουν. Αυτές το ποτάμι αναλαμβάνει να διοχετεύσει στον τελικό του αποδέκτη (θάλασσα, λίμνη, κλπ). Κάθε ποτάμι πέρα από την κοίτη του, σχηματίζει ¨βοηθητικούς χώρους¨, όπως είναι οι όχθες του, που συχνά εμφανίζονται με την μορφή αναβαθμίδων, τα πλημμυρικά πεδία του και οι πλημμυρικές του ζώνες. Εκεί διοχετεύεται το υπερβάλλον φορτίο του νερού του, όταν η κοίτη δεν επαρκεί. Είναι τα τμήματα που οι άνθρωποι συνηθίζουν να καταπατούν, να μπαζώνουν και να κτίζουν ξεχνώντας ότι αυτούς τους χώρους τους έχει ανάγκη κάθε ποτάμι για να επιτελέσει τον ρόλο του. Δηλαδή να μεταφέρει το πλεονάζον επιφανειακό νερό της λεκάνης απορροής του στην θάλασσα. Είναι τα τμήματα που οι άνθρωποι ¨ξεχνούν¨ να εντάξουν στην οριοθέτηση του χώρου του. Με την έννοια ¨οριοθέτηση¨ εννοούμε τον ωφέλιμο χώρο, δηλ αυτόν που χρειάζεται κάθε ρέμα και κάθε ποτάμι για να επιτελέσει την αντιπλημμυρική του λειτουργία».