Η έκθεση της WWF Ελλάς για την ρύπανση του Σαρωνικού,  που υποβλήθηκε στην 5η τακτική ανακρίτρια του Πειραιά

 Να αποδοθούν ποινικές ευθύνες στους υπεύθυνους του ναυαγίου που μαύρισε τις ακτές του Σαρωνικού και να εφαρμοστεί η νομοθεσία για την περιβαλλοντική ζημία ζητά μεταξύ άλλων η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς, η οποία έδωσε στη δημοσιότητα έκθεση για την ρύπανση του Σαρωνικού.

Η έκθεση υποβλήθηκε στην 5^η τακτική ανακρίτρια του Πειραιά ως συμπληρωματικό υπόμνημα στη μήνυση που κατατέθηκε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά στις 18 Σεπτεμβρίου από το WWF Ελλάς. Περιλαμβάνει τη χαρτογραφική αποτύπωση της ρύπανσης κατά τις πρώτες μέρες μετά από το ναυάγιο, στοιχεία για την οικολογική κατάσταση του Σαρωνικού, καθώς και κάθε διαθέσιμο δεδομένο για τις οικολογικές επιπτώσεις και την αντιμετώπιση σημαντικών ατυχημάτων πετρελαιοκηλίδας παγκοσμίως. Δείτε ολόκληρη την έκθεση εδώ.

-«Τρεις μήνες μετά το ναυάγιο που μαύρισε τις ακτές και τη θάλασσα του Σαρωνικού και ενώ οι έρευνες για τα αίτια και την εξάπλωση της ρύπανσης συνεχίζονται, η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς» όπως τονίζει σε ανακοίνωσή της, «παραμένει στον τόπο του εγκλήματος και καταθέτει ειδική έκθεση με κάθε διαθέσιμο χρήσιμο στοιχείο για το θέμα».

«Πιστοί στην απαίτησή μας για απόδοση δικαιοσύνης για το ναυάγιο που προκάλεσε την πρωτοφανή ρύπανση των ακτών της πρωτεύουσας της χώρας και χωρίς καμία έκπτωση στην πάγια διεκδίκηση περιβαλλοντικής διαφάνειας, δίνουμε στη δημοσιότητα όλα τα στοιχεία που συλλέξαμε μέχρι στιγμής και ήδη προσκομίσαμε στις αρμόδιες αρχές για το περιβαλλοντικό έγκλημα της 10ης Σεπτεμβρίου» τονίζει ο Δημήτρης Καραβέλλας, γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς.

«Θέλουμε το εξαιρετικά σοβαρό αυτό περιστατικό ρύπανσης από πετρελαιοκηλίδα να αποτελέσει αφορμή για θωράκιση των ελληνικών θαλασσών από τέτοιους κινδύνους, οι οποίοι αναμένουμε ότι θα αυξηθούν δραματικά με την έναρξη γεωτρήσεων για υδρογονάνθρακες στο Αιγαίο και το Ιόνιο».

Μέσω της έκθεσης, το WWF Ελλάς ζητάει μεταξύ άλλων:

• Επιβολή των ποινικών και διοικητικών κυρώσεων που προβλέπονται στα άρθρα 28 και 30 του ν. 1650/1986 (Α΄160), όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν. Εφαρμογή του προεδρικού διατάγματος 148/2009, σε σχέση με την περιβαλλοντική ζημία που έχει προκληθεί από το ναυάγιο.
• Διενέργεια από το ΕΛΚΕΘΕ ολοκληρωμένου προγράμματος παρακολούθησης δεικτών και άμεσης δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων για την οικολογική κατάσταση του Σαρωνικού, δίχως καμία πολιτική παρέμβαση.
• Διενέργεια από το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος τακτικών ελέγχων στις παραλίες που έχουν υποστεί ρύπανση από πετρέλαιο και επιβεβαίωση της καλής κατάστασής τους, πριν την απόδοσή τους για κολύμβηση και άλλες χρήσεις.
• Καθορισμό μέτρων αντισταθμιστικής αποκατάστασης, μέχρι την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημίας από το ναυάγιο. Τα μέτρα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν μέτρα αναβάθμισης και αποκατάστασης των περιβαλλοντικών υπηρεσιών που επλήγησαν από το ναυάγιο – για παράδειγμα, μέτρα ενίσχυσης της κοινοχρησίας των παραλιών, απομάκρυνση αυθαιρέτων, αποκατάσταση παράκτιου χώρου από επεμβάσεις, περιοχές ελεγχόμενης αλιείας από επαγγελματίες ψαράδες, κλπ. -Κύρωση του Πρωτοκόλλου για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση του Παράκτιου Χώρου.
• Αξιολόγηση και αναθεώρηση των εκκρεμοτήτων για την πλήρη εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης για την αντιμετώπιση περιστατικών ρύπανσης από πετρέλαιο και άλλες επιβλαβείς ουσίες (πδ 11/2002).

Σημειώνεται ότι η έκθεση κοινοποιήθηκε και στο Συντονιστικό Γραφείο Αποκατάστασης της Περιβαλλοντικής Ζημιάς (ΣΥΓΑΠΕΖ) του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο έχει κινήσει την προβλεπόμενη από τον νόμο διαδικασία απόδοσης περιβαλλοντικών ευθυνών και τον καθορισμό μέτρων αποκατάστασης της ζημιάς στο περιβάλλον.

Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής

Την Παρασκευή, συνεδριάζει η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, στην οποία θα έρθει και το ΕΛΚΕΘΕ το οποίο συνεργάστηκε με τον Πολυτεχνείο Αθηνών, με το Πολυτεχνείο Κρήτης, με το Ινστιτούτο Βιολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών, με το Ινστιτούτο Έρευνας και Περιβάλλοντος του πανεπιστημίου Αθηνών και με τους επιθεωρητές του υπουργείου Περιβάλλοντος. Θα ενημερώσει λοιπόν το ΕΛΚΕΘΕ τη Βουλή για δύο πράγματα. Για τις έρευνες που έκανε για τα νερά και για τον πυθμένα. Είναι δύο διαφορετικές έρευνες, άλλη για το νερό της θάλασσας και άλλη για τον πυθμένα. Εκείνο που μπορώ να σας πω είναι ότι είναι εξαιρετικά καλά τα αποτελέσματα. Από εκεί και πέρα, οι έρευνες αυτές θα δοθούν στο Υπουργείο Υγείας για να προχωρήσει στις ανακοινώσεις, που πιστεύω θα γίνουν αυτές τις μέρες, για το θέμα της κολύμβησης. Και περιμένουμε και την απόφαση του Υπουργείου Γεωργίας για την αλιεία, ώστε να κλείσει αυτός ο κύκλος της προσπάθειας που έχει γίνει.

Τι λέει το υπουργείο Ναυτιλίας

Στο μεταξύ το υπουργείο Ναυτιλίας προχωρά στην παράδοση των παραλιών στους δήμους. Με αφορμή την παράδοση της παραλίας της Σαλαμίνας, σύμφωνα με δελτίο Τύπου του υπουργείου,   ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Παναγιώτης Κουρουμπλής δήλωσε:

«Πριν συμπληρωθούν 3 μήνες από εκείνο το πάρα πολύ δύσκολο γεγονός που δημιούργησε την παλιά δυσάρεστη εικόνα στο Σαρωνικό και που ήταν ένα ατυχές γεγονός, σήμερα μπορώ να πω ότι με την προσπάθεια που κάναμε ανελκύστηκε το πλοίο και καθάρισε ο Σαρωνικός κόλπος. Για πρώτη φορά από τότε που ψηφίστηκε ο νόμος «ο ρυπαίνων πληρώνει» το 1998 και που εκδόθηκε το ΠΔ 55, που προβλέπει τη δυνατότητα ο Υπουργός Ναυτιλίας με διοικητική πράξη να δίνει την εντολή να γίνεται η ανέλκυση με ευθύνη του αναδόχου, για πρώτη φορά, λοιπόν, ο νόμος εφαρμόστηκε. Και ήταν το Αγία Ζώνη ΙΙ, το πρώτο πλοίο που βυθίστηκε τα τελευταία 19 χρόνια

Εμείς λοιπόν, προχωρήσαμε σ΄ αυτή την ενέργεια. Ανελκύστηκε το πλοίο, χωρίς να επιβαρυνθεί το δημόσιο ούτε ένα ευρώ. Έτσι εξαφανίσαμε την πηγή περαιτέρω ρύπανσης. Επιπλέον με την ανέλκυση δώσαμε τη δυνατότητα στην εισαγγελική έρευνα με τους εμπειρογνώμονες που έχει ορίσει ,να ψάξει το πλοίο ώστε να φτάσουμε κοντά στις αιτίες που οδήγησαν στη βύθισή του.

Σας ενημερώνω επίσης ότι θα ερευνήσουμε, τις ευθύνες και τους υπεύθυνους που όφειλαν να πληρώσουν για να ανελκυστούν τα πλοία που βυθίστηκαν στην περίοδο αυτή. Αυτή τη στιγμή τα βυθισμένα πλοία σε Πειραιά και Ελευσίνα ξεπερνάν τα 45. Το στοίχημα που βάλαμε ήταν να αντιμετωπίσουμε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, την εικόνα των πετρελαίων που είχαν προσεγγίσει τις ακτές του Σαρωνικού, και η οποία προβλήθηκε από εσάς σε όλον τον κόσμο. Ξεκίνησε μια συντονισμένη, καθημερινή προσπάθεια με την εποπτεία του Λιμενικού Σώματος, η ηγεσία του οποίου κατανεμήθηκε σε κάθε Δήμο που είχε πρόβλημα. Υπήρχε καθημερινή συνεργασία με τα γραφεία υπουργού, υφυπουργού και των δυο ΓΓ ώστε να φτάσουμε σήμερα να παραδίδουμε τις παραλίες καθαρές και τολμώ να πω πιο καθαρές απ’ ότι ήταν, γιατί έγινε εξαιρετικά προσεκτική και ποιοτική δουλειά.

Πρέπει να ξέρετε ότι η δουλειά που κάναμε είναι προϋπόθεση για να έρθει εδώ το Διεθνές Ταμείο Αποζημιώσεων για τις Ρυπάνσεις από Πετρέλαιο. Πρέπει το Ταμείο να μπορεί να επιβεβαιώσει την ποιότητα της δουλειάς, για να πληρώσει. Από την πρώτη στιγμή ο προξενικός ακόλουθος που έχουμε στο Λονδίνο πήρε εντολή, ήρθε σε επαφή με το Ταμείο, το οποίο τη δεύτερη μέρα έστειλε άνθρωπο εδώ. Όλη αυτή η δουλειά απορρύπανσης γινόταν κάτω από την εποπτεία αυτού του Ταμείου, γιατί η Ελλάδα είναι συνδρομητής του. Επαναλαμβάνω: Για να πληρώσει το Ταμείο, θα πρέπει να διαπιστώσει ότι η χώρα στην οποία έγινε η ρύπανση, εξάντλησε όλες τις δυνατότητες που υπήρχαν για να έχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Και το διαπίστωσε.

Σχετικά με τις παραλίες σας λέω το εξής. Καθαρίστηκε ό,τι υπήρχε, από πλευράς πίσσας και πετρελαιοειδών, χαλίκια και βράχια σε σημείο παρεξήγησης με το Διεθνές Ταμείο Αποζημιώσεων. Διότι πρέπει να ξέρετε ότι αυτοί πληρώνουν για όσα συνέβησαν από αυτό το ναυάγιο και όχι από παλαιότερα συμβάντα. Για όλα αυτά τα έξοδα, το ελληνικό δημόσιο δεν θα πληρώσει ούτε ένα ευρώ. Είναι σε εξέλιξη και η παράδοση των υπόλοιπων παραλιών την ερχόμενη Δευτέρα και Τρίτη.

Στο τέλος της άλλης βδομάδας θα κάνουμε μια συνέντευξη και ανοιχτή συζήτηση με το ΕΛΚΕΘΕ. Θα ρωτήσετε ό,τι θέλετε για να αποτυπώσετε την πραγματικότητα τόσο για την εικόνα των παραλιών όσο και για την ποιότητα του νερού κα του πυθμένα. Και εκεί ίσως ακουστούν κι άλλα πράγματα γιατί άκουσα πολλούς να επικρίνουν και να επιρρίπτουν ευθύνες αλλά θα πρέπει να απαντήσουν όλοι αυτοί οι πολύ ευαίσθητοι τι γίνεται στο Σαρωνικό όλα αυτά τα χρόνια.

Θέλω να σας ευχαριστήσω. Περάσαμε πολύ δύσκολες στιγμές. Δεν ήταν εύκολο αυτό που συνέβη. Οφείλαμε να κάνουμε τα αδύνατα δυνατά. Κανένας δεν πίστευε πριν τρεις μήνες ότι θα κάναμε αυτή τη συζήτηση σήμερα, εδώ. Μιλούσαν για οικολογική καταστροφή. Αυτό δεν υπάρχει. Όποιος θέλει ας φέρει οποιοδήποτε επιστήμονα εδώ, να μας πει για τι πράγμα μπορούμε να μιλάμε.

Το ναυάγιο και η ρύπανση ήταν η αφορμή για να τολμήσουμε, ό,τι δεν τόλμησε κανείς μέχρι σήμερα. Να υποχρεώσουμε δηλαδή, κάθε σκάφος που κάνει πετρέλευση, να δηλώνει το στίγμα που θα κάνει την πετρέλευση 12 ώρες πριν. Αυτό το αυτονόητο μέχρι σήμερα δεν γινόταν. Σήμερα λοιπόν, αυτό είναι νόμος του κράτους και από εκεί και πέρα ο καθένας αναλαμβάνει τις ευθύνες του.»

Ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Νεκτάριος Σαντορινιός δήλωσε:

« Αν πραγματικά συγκρίνει κανείς το αποτέλεσμα που βλέπουμε αυτή τη στιγμή, με την εικόνα που είχαν οι παραλίες μετά τις πρώτες μέρες του ναυαγίου, τότε μπορεί να καταλάβει ότι πρόκειται για ένα μικρό θαύμα που συντελέστηκε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και είχε υψηλό βαθμό δυσκολίας.

Η παρουσία στην Σαλαμίνα, σηματοδοτεί και το κλείσιμο του κύκλου των εργασιών απορρύπανσης του Σαρωνικού κόλπου, μετά τη βύθιση του Αγία Ζώνη ΙΙ. Έχει ήδη καθαριστεί εξολοκλήρου η Αθηναϊκή Ριβιέρα και έχει επιτυχώς λάβει χώρα η ναυαγιαίρεση.

Οι επιπτώσεις που προκάλεσε το ναυάγιο στο περιβάλλον έχουν αντιμετωπισθεί, όμως η περιπέτεια που αντιμετωπίσαμε μας έφερε μπροστά σε εγγενή προβλήματα του συστήματος πετρέλευσης και του κινδύνου που υπάρχει, το Αγία Ζώνη ΙΙ να μην είναι το τελευταίο πλοίο που θα μολύνει τις θάλασσες και τις ακτές μας.

Για αυτό το λόγο και με βάση την εμπειρία μας αυτή, σαν Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, δώσαμε ιδιαίτερο βάρος στην πρόληψη πιθανόν παρόμοιων ατυχημάτων, μέσα από μια σειρά άρθρων που εντάχθηκαν στο πρόσφατο νομοσχέδιο που ψηφίστηκε στη Βουλή.

Από πλευράς μου θα ήθελα να ευχαριστήσω όλες και όλους όσους συνέβαλαν σε αυτή την μεγάλη προσπάθεια αντιστροφής των επιπτώσεων που άφησε πίσω του το ναυάγιο της 10ης Σεπτεμβρίου- τους εργαζόμενους στις εταιρείες απορρύπανσης, τις γυναίκες και τους άντρες του Λιμενικού Σώματος- Ελληνικής Ακτοφυλακής και φυσικά τους εθελοντές που ενεπλάκησαν ενεργά και αποτελεσματικά σε αυτή τη προσπάθεια. Ένα μεγάλο ευχαριστώ αξίζει και στους ανθρώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης οι οποίοι συμμετείχαν καθημερινά στις εργασίες του Συντονιστικού Οργάνου και βοήθησαν σημαντικά στην γρήγορη ολοκλήρωση των εργασιών καθαρισμού. Ευχαριστώ, τέλος, τον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής για την επιμονή του και την καθοδήγησή του έτσι ώστε σήμερα να έχουμε αυτό το αποτέλεσμα που μας κάνει όλους περήφανους.»