Η καλή ομάδα κερδίζει τα κρίσιμα στοιχήματα…

Της Ιουλίας Μωραίτου

(Mικρά και μεγάλα πρακτικά βήματα, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του αυγούστου)

Με μεγάλη δυσκολία ξεκινώ και γράφω το κείμενο που ακολουθεί. Μας  πρόλαβαν μάλλον  για άλλη μια φορά οι αποκαρδιωτικές εξελίξεις των καταστροφών από τις πυρκαγιές στη χώρα μας. Τούτη την ώρα της περισυλλογής και της αυτοκριτικής, δεν υπάρχει χώρος για φλυαρία.

Σήμερα όμως δεν υπάρχει «χώρος» για ανοχή, και  κανένα «άλλοθι», που να επιτρέπει ή και να οδηγεί «εκούσια ή ακούσια» σε πιθανή «κακοποίηση» του χώρου και της παραγωγικής διαδικασίας συνακόλουθα.  Οι διάσπαρτοι- πολυσύνθετοι- φλύαροι  (νομικοί)  κανόνες που χρήζονται εύκολα ‘σύγχρονοι’, ‘εξυπνοι’,  ‘εξειδικευμένοι’, η πλήρης απροθυμία ή και η πλημμελής εφαρμογή τους, η κυρίαρχη «αυθαιρεσία»[1], η απουσία ελέγχων και διαδικασιών τακτικής συντήρησης/φροντίδας στις γειτονιές, στις  πόλεις, στην ύπαιθρο, στις ανεπαρκείς ή/και ανύπαρκτες αντιπυρικές ζώνες, στις υποδομές, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια αλλά και περιοδικές επαναλήψεις, στη μη προστασία του «φυσικού κεφαλαίου» αλλά και του «πολιτιστικού οικοσυστήματος», και ευθύνονται μεταξύ άλλων, για την σημερινή μεγάλη αστοχία και για ένα «κυκλικό?»[2]  θα λέγαμε αδιέξοδο μετά την καταστροφή.

Η ενίσχυση των υποδομών (που αφορά μεταξύ άλλων στη διασφάλιση απρόσκοπτης συνδεσιμότητας και τη σοβαρή μέριμνα για την ασφάλεια των υποδομών μεταφορών και δικτύων, στην εξειδίκευση και τις στοχευμένες δράσεις σε επίπεδο ακόμη και μικρών οικισμών/ στην καταγραφή, ενίσχυση, αναβάθμιση,  συντήρηση και ασφάλεια των υποδομών πχ για το νερό: ύδρευσης -αποχετευσης –άρδευσης-διαχείρισης υδάτων από πλημμυρικά συμβάντα, στην καταγραφή, ενίσχυση, συντήρηση και αξιοποίηση σε περιπτωσεις εκτακτης ανάγκης των δημόσιων και ιδιωτικών υδατοδεξαμενών/ στην ενίσχυση των υποδομών κατοικίας πρώτης ανάγκης, σε επίπεδο περιφέρειας – δήμων  για την μεριμνα της αιφνίδιας αστεγίας που προκαλείται από φυσικές ή ανθρωπογενών αιτίων καταστροφές κλπ.) αλλά και οι αναπλάσεις στην πιο ολοκληρωμένη τους μορφή (που θα μπορούν να συμπεριλάβουν πχ ακόμη και την έρευνα αλλά και τα προιόντα που θα αφορούν ακόμη και στη χρήση “προηγμένων πεζοδρόμιων” που να μπορούν να ανακυκλώνουν διοξείδιο του άνθρακα κοκ.), ενισχύουν πρακτικά και ουσιαστικά τη διαδικασία οικοδόμησης αυτής της εθνικής ανθεκτικότητας που παραμένει μεγάλο ζητούμενο, στη φάση αυτή, της διαδικασίας εξόδου από άλλη μια διεθνή κρίση -κρίση δημόσιας υγείας- αλλά και της αξιόπιστης προετοιμασίας μιας πορείας μακροπρόθεσμης ανάπτυξης της χώρας μας.

Δε θα ήθελα να χρειάζεται να σταθώ στο ότι είναι προαπαιτούμενο το ξεκαθάρισμα των νομικών κειμένων ώστε να αρθούν οι όποιες σκοπούμενες ‘αντιφάσεις’ που οδηγούν σε ολιγορίες και αστοχία. Όπως επίσης, και στη μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη αξιοποίηση της τεχνογνωσίας συγκεκριμένων επιστημονικών κλάδων όπως: οι μηχανικοί διαφόρων ειδικότητων πέραν των δασολόγων αλλά και πιο εξειδικευμένων επιστημόνων, όπως οι χωροτάκτες,  οι πολεοδόμοι, οι περιβαντολλόγοι κοκ.

Η εκπόνηση χωρικών σχεδίων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών[3] (πυρκαγιών, πλημμυρών, σεισμών) παραμένουν ζητούμενο αν και τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια περιλαμβάνουν, ήδη  από τη δεκαετία του ‘80, και τέτοια ειδικά σχέδια, που πρακτικά  όμως έχουν αδρανοποιηθεί και απαξιωθεί, ούτε συντονίστηκαν με το σχεδιασμό πολιτικής προστασίας, όπως πχ με  το  σχέδιο Ξενοκράτης (5).

Σε κάθε περίπτωση εκτιμώ πως προκρίνεται πρωτίστως η πρόβλεψη, η «πρόληψη», και όχι τόσο η «διαχείριση» των ολέθριων συχνά συνεπειών των όποιων καταστροφών….

Ολοκληρώνω τις σκέψεις μου εδώ υπογραμμίζοντας, με όση αντοχή μου απομένει, πως μόνο το «ομαδικό πνεύμα», μόνο η «καλή ομάδα» εντέλει κερδίζει τα κρίσιμα στοιχήματα (όπως ακριβώς μπορεί και φέρνει στην πατρίδα Ολυμπιακά μετάλλια).

Στην πρόληψη και στην διαχείριση της κρίσης δεν περισσεύει κανείς.

[1] Βλέπε τις απειρες περιπτώσεις της αυθαίρετης δόμησης…αδήρητη η ανάγκη βεβαίως του δραστικού περιορισμού της κυρίως σε δασικές και άλλες προστατευόμενες περιοχές.

[2] «κυκλικό» όπως η ορθώς επιδιωκόμενη «Κυκλική Οικονομία»…

[3] πρόταση απόφασης του ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) με αφορμή τις πυρκαγιές στις 23/07/2018.

*Ιουλία Μωραίτου, Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός, Δρ. Χωροταξίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος ULB Βρυξέλλες Βέλγιο

“Τα Νέα”