Οι παρατάσεις και τα «αγκάθια» για τα αυθαίρετα και τους δασικούς χάρτες

Δύο παρατάσεις προθεσμιών, η πρώτη για την υποβολή δηλώσεων αυθαιρέτων, ενώ εκκρεμεί  το ΥΠΕΝ να καταθέσει προς ψήφιση στη Βουλή το νέο νομοσχέδιο για τον έλεγχο της δόμησης  και η δεύτερη παράταση της διάρκειας ανάρτησης των δασικών χαρτών δείχνουν τη δυστοκία και τα αγκάθια, που έχουν προκύψει γύρω από δύο κεντρικά θέματα της πολεοδομικής, χωροταξικής  και εν τέλει αναπτυξιακής πολιτικής διαχείρισης του οικιστικού και φυσικού αποθέματος της χώρας.

Η πρόσφατη απόφαση από   το Ε’ τμήμα του ΣτΕ, για τις «οικιστικές πυκνώσεις», που  έκρινε ότι η οριοθέτηση των οικισμών αυθαιρέτων μέσα σε δάση και εξαίρεσή τους από τη διαδικασία ανάρτησης των δασικών χαρτών είναι αντισυνταγματική δημιουργεί πολλές αμφιβολίες και ερωτηματικά για την επιτυχή ολοκλήρωση της νέας προσπάθειας ολοκλήρωσης και κύρωσης των δασικών χαρτών, που είναι ζητούμενο για τη χώρα και την ελληνική πολιτεία επί πολλές δεκαετίες. Αμφιβολίες υπάρχουν σε έγκυρους τεχνικούς και νομικούς κύκλους και για την συνταγματικότητα του νέου νομοσχεδίου για τα αυθαίρετα, που έχει ετοιμάσει το ΥΠΕΝ. Πάντως  είναι προς διερεύνηση εάν η καθυστέρηση κατάθεσης και ψήφισης στη Βουλή του νέου νομοσχεδίου για τα αυθαίρετα και τον έλεγχο της δόμησης οφείλεται απλώς σε τυπικές και γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες ή υπάρχουν και δεύτερες σκέψεις, για την συνταγματικότητα ρυθμίσεων του και την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής του.  Ειδικότερα γύρω από τα αυθαίρετα και τους δασικούς χάρτες οι εξελίξεις έχουν ως εξής :

Μέχρι 23 Σεπτεμβρίου οι δηλώσεις αυθαιρέτων με το νόμο 4178/2013

Δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ (Β’ 2537/21.07.2017) ακόμη μια παράταση για τις δηλώσεις αυθαιρέτων σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Είχε προηγηθεί την προηγούμενη Πέμπτη, αμέσως μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, διαρροή του Μεγάρου Μαξίμου με nonpaper σχετικά με τις νομοθετικές προτεραιότητες της κυβέρνησης το επόμενο διάστημα όπου μεταξύ άλλων αναφερόταν ότι το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τα αυθαίρετα είναι μεταξύ των νομοθετικών πρωτοβουλιών που η κυβέρνηση επεξεργάζεται και θα καταθέσει μετά την εκκίνηση των εργασιών της Βουλής στο τέλος Αυγούστου. Σύμφωνα με τη νέα απόφαση, η παράταση θα είναι διάρκειας 60 ημερών, οπότε και θα είναι εφικτή η τακτοποίηση με το ισχύον νομικό πλαίσιο (Ν.4178/2013), μέχρι τις 23 Σεπτεμβρίου.

Αναλυτικά, η δημοσιευμένη επίσημη υπουργική απόφαση (οικ. 32969/20.7.2017) αναφέρει: «Η προθεσμία υπαγωγής στις διατάξεις του ν. 4178/2013 «Αντιμετώπιση της Αυθαίρετης Δόμησης Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο και άλλες διατάξεις» (Α΄/174), για τις κατηγορίες 1, 2, 4 και 5 του άρθρου 9 του ν. 4178/2013 παρατείνεται για εξήντα (60) ημέρες από την λήξη της προβλεπόμενης στο άρθρο 28 του ν. 4178/2013 προθεσμίας, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, δηλαδή λήγει την 23η-9-2017 με την πάροδο συνολικά σαράντα εννέα (49) μηνών και δεκαπέντε (15) ημερών από τη δημοσίευση του ν. 4178/2013.»

Παρατείνεται έως τις 7 Σεπτεμβρίου 2017 η ανάρτηση των δασικών χαρτών

Με τροπολογία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που θα ενσωματωθεί στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών, το οποίο ψηφίζεται την ερχόμενη Πέμπτη στην Ολομέλεια της Βουλής, παρατείνεται η διάρκεια της ανάρτησης των ήδη αναρτημένων δασικών χαρτών, έως τις  7 Σεπτεμβρίου 2017.  Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΕΝ η παράταση σκοπεύει να δώσει επαρκή χρόνο σε όλους τους ενδιαφερόμενους ώστε να εξαντλήσουν εντός του Αυγούστου και μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου, όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να αποφευχθεί ο μεγάλος συνωστισμός που υπάρχει στις αρμόδιες υπηρεσίες, λόγω της μεγάλης προσέλευσης του κοινού. Ταυτόχρονα, δίνει επιπλέον χρόνο στους αγρότες και τους καλλιεργητές που επιδοτούνται να μαζέψουν όλα τα απαιτούμενα έγγραφα για την υποβολή των αιτήσεων (παύει να ισχύει η 31/8/2017 ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής τοπογραφικών διαγραμμάτων και μετατίθεται στις 7/9/2017), ενώ διευκολύνει και τους κατοίκους εξωτερικού που θα βρίσκονται αυτή την περίοδο στη χώρα μας για καλοκαιρινές διακοπές να ρυθμίσουν τυχόν εκκρεμότητές τους με τους δασικούς χάρτες.  Και, βέβαια, η νέα παράταση στην ανάρτηση των δασικών χαρτών παρέχει ένα τελευταίο προς αξιοποίηση περιθώριο στους Δήμους, προκειμένου να υποβάλουν τα όρια των οικισμών και των οικιστικών πυκνώσεων, αποφεύγοντας τη δημιουργία προβλημάτων στους πολίτες των Περιφερειών τους.    Τονίζεται ότι η 7^η Σεπτεμβρίου 2017 είναι καταληκτική ημερομηνία, τόσο για τους κατοίκους της Ελλάδας, όσο και αυτούς του εξωτερικού.   Ειδικότερα, έως τη λήξη της παράτασης, στις 7 Σεπτεμβρίου, δίνεται το περιθώριο χρόνου για την χρησιμοποίηση των παρακάτω εργαλείων:

• Υποβολή αντιρρήσεων επί του χαρακτήρα των εκτάσεων στον αναρτημένο δασικό χάρτη
• Υποβολή αιτήματος πρόδηλου σφάλματος για διόρθωση στον χάρτη
• Υποβολή αιτήματος εξαγοράς ή έγκρισης επέμβασης για τις καλλιεργούμενες εκτάσεις που είχαν στο παρελθόν δασικό ή χορτολιβαδικό χαρακτήρα, είναι άλλης μορφής σήμερα και είναι ενταγμένες στο ΟΣΔΕ.
• Οριοθέτηση επί του χάρτη από τους Δήμους των οικισμών και των οικιστικών πυκνώσεων

Όσον αφορά το τελευταίο, πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι και την Τρίτη 25 Ιουλίου 2017, δύο μέρες πριν την λήξη της προηγούμενης πια καταληκτικής ημερομηνίας, υπάρχουν ακόμα 20 Δήμοι που δεν έχουν διασφαλίσει τα συμφέροντα των πολιτών τους. Οι Δήμοι αυτοί είναι: 1. ΒΟΡΕΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ. 2. ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ. 3 ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ. 4. ΔΟΞΑΤΟΥ. 5. ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ. 6 ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ. 7. ΔΩΔΩΝΗΣ. 8. ΚΙΜΩΛΟΥ. 9. ΜΗΛΟΥ. 10 ΜΥΚΟΝΟΥ. 11. ΣΙΦΝΟΥ. 12. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ. 13. ΝΟΤΙΟΥ ΠΗΛΙΟΥ. 14. ΣΚΟΠΕΛΟΥ. 15. ΟΙΧΑΛΙΑΣ. 16. ΠΥΛΟΥ-ΝΕΣΤΟΡΟΣ. 17. ΣΠΕΤΣΩΝ. 18. ΝΕΑΣ ΠΡΟΠΟΝΤΙΔΑΣ. 19 ΣΙΘΩΝΙΑΣ. 20. ΧΙΟΥ.  Τέλος, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ευχαριστεί τις αρμόδιες Υπηρεσίες για την έως σήμερα συνεργασία στο ζήτημα της ανάρτησης των δασικών χαρτών.

ΣτΕ – δασικοί χάρτες: προς αντισυνταγματικότητα της ρύθμισης για τις οικιστικές πυκνώσεις

Με απόφασή του, που ήδη δημοσιεύτηκε, το Ε’ τμήμα του ΣτΕ έκρινε ότι η οριοθέτηση των οικισμών αυθαιρέτων μέσα σε δάση και εξαίρεσή τους από τη διαδικασία ανάρτησης των δασικών χαρτών είναι αντισυνταγματική. Παρέπεμψε όμως το θέμα λόγω σοβαρότητας στην Ολομέλεια, όπου αναμένεται να εξεταστεί το φθινόπωρο. Η ρύθμιση έχει προσβληθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας από το ΓΕΩΤΕΕ και τη WWF. Σημειώνεται ότι η κατηγορία των «οικιστικών πυκνώσεων» είναι ένας… ευφημισμός του ν.4389/16, καθώς πρόκειται περιοχές αυθαιρέτων μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις. Τις περιοχές αυτές οι δήμοι είχαν δικαίωμα να τις οριοθετήσουν μέσω των πολεοδομιών τους, ώστε να εξαιρεθούν από την ανάρτηση και να εξεταστούν στη συνέχεια συνολικά. Ο στόχος της ρύθμισης αυτής ήταν διττός: από τη μια πλευρά, να μειώσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις αντιρρήσεις που θα υποβληθούν, άρα να επιταχύνει την κύρωση του δασικού χάρτη (στο υπόλοιπο). Από την άλλη πλευρά, να οδηγήσει σε μια συνολική εξέταση των περιοχών αυτών, αφήνοντας για πρώτη φορά από την εποχή Τρίτση ένα παράθυρο νομιμοποίησής τους. Στην πράξη οι «οικιστικές πυκνώσεις» αποδείχθηκαν γρήγορα ιδιαίτερα «ελαστικές»: πατώντας στα κενά της σχετικής ρύθμισης, πολλές πολεοδομίες έστειλαν οικιστικές πυκνώσεις- «χταπόδια», για να συμπεριλάβουν στην εξαίρεση μεμονωμένα αυθαίρετα και να συμπληρώσουν τον ελάχιστο απαραίτητο αριθμό των 50. Επίσης το υπουργείο Περιβάλλοντος συνεχίζει ακόμα και σήμερα να πιέζει τους δήμους για τον καθορισμό τους, λίγες μόνο ημέρες πριν την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανάρτησης του 35% των δασικών χαρτών της χώρας.