Με ΚΥΑ οι αποφάσεις «κλειδιά» για τα φωτοβολταϊκά στα χωράφια

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Σημαντικά ανοιχτά θέματα, που θα καθορίσουν τους τελικούς κανόνες για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών σταθμών σε γη υψηλής παραγωγικότητας σε περιοχές όλης της χώρας αφήνει το ενεργειακό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, που κατατέθηκε στη Βουλή.

Οι ρυθμίσεις κλειδιά για τα φωτοβολταϊκά στα χωράφια, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ, για την απελευθέρωση αγοράς ενέργειας, για τον εκσυγχρονισμό της ΔΕΗ, την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ και τη στήριξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, που κατατέθηκε την Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2019 στη Βουλή και αρχίζει η επεξεργασία του στη διαρκή επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, προβλέπεται ότι θα ρυθμιστούν με υπουργική απόφαση,  η οποία θα εκδοθεί  δύο μήνες μετά από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου του ΥΠΕΝ.

Οι ρυθμίσεις κλειδιά

Σύμφωνα με τη γενική κατεύθυνση της νομοθετικής διάταξης για φ/β σταθμούς ισχύος μικρότερης του 1MW, ορίζεται ότι επιτρέπεται η εγκατάσταση τους, σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας και δεν υπερ­βαίνουν το 1% του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της κάθε Περιφερειακής Ενότητας.

Ωστόσο προβλέπεται παράλληλα ότι με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Εσωτερικών, που εκδίδεται μέσα σε δύο (2) μήνες από τη θέση σε ισχύ της παρούσας διάταξης:

• Καθορίζεται η ισχύς σε MW, των φωτοβολταϊκών σταθμών που επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα και προσδιορίζονται οι ενέργειες των αρμόδιων υπηρεσιών. Για τον ανωτέρω καθορισμό χρησιμοποιούνται τα στοιχεία της Ετήσιας Γεωργικής Στατιστικής Έρευνας του έτους 2017 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και λαμβάνεται υπόψη μία τυπική στρεμματική κάλυψη ανά μονάδα ισχύος των φωτοβολταϊκών σταθμών.
• Με την απόφαση αυτή δύναται να επιβάλλονται περιορισμοί ως προς το είδος των καλλιεργούμενων εκτάσεων, ενώ μπορεί να περιορίζεται και το ως άνω ποσοστό σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες.
• Δηλαδή να επιβάλλονται με την ΚΥΑ περιορισμοί ως προς το είδος των καλλιεργούμενων εκτάσεων (πχ να εξαιρούνται ειδικές καλλιέργειες), ενώ μπορεί να περιορίζεται και το ως άνω ποσοστό σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες (πχ στην περιφέρεια Αττικής ή σε νησιωτικές ή άλλες περιφέρειες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά).
• Με την ΚΥΑ θα  προσδιορίζονται επίσης  περιορισμοί στον τρόπο θεμελίωσης των βάσεων στήριξης των φωτοβολταϊκών συστημάτων, καθώς και υποχρεώσεις για την αποκα­τάσταση του γηπέδου μετά την αποξήλωση φωτοβολταϊκών σταθμών.

Αποτροπή αλόγιστης εγκατάτασης

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου η νέα ρύθμιση αποτελεί μέρος των διατάξεων που στόχο έχουν να συμβάλουν στη δημιουργία περιβάλλοντος στο πλαίσιο του οποίου θα εγκατασταθούν νέοι σταθμοί ΑΠΕ, ενώ παράλληλα επιτρέπουν την ελεγχόμενη και αποτρέπουν την αλόγιστη εγκατάσταση νέων φωτοβολταϊκών σταθμών σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας. Εντάσσεται στις κατευθύνσεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) βάση του οποίου καθίσταται πλέον ιδιαίτερα φιλόδοξο και αποσκοπεί στη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης σε συμμόρφωση με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, κύριος πυλώνας του νέου ΕΣΕΚ αποτελεί η αύξηση της διείσδυσης της παραγωγής ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα στο 35% της τελικής ακαθάριστης κατανάλωσης ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι αποτελεί βραχυπρόθεσμο στόχο η εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή να προέρχεται τουλάχιστον κατά 60% από σταθμούς ΑΠΕ.

Η νομοθετική ρύθμιση

Η νομοθετική ρύθμιση για το «πλαίσιο εγκατάστασης Φ/Β σταθμών σε αγροτική γη (<1% αγροτικής γης) (άρθρο 24 του νομοσχεδίου) έχει ως εξής:

1. Η περίπτ. α’ της παρ. 6 του άρθρου 56 του ν. 2637/1998 (Α’ 200), αντικαθίσταται ως εξής:

«6. α) Σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται από τη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης του οικείου νομού ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, απαγορεύεται η άσκηση οποι­οσδήποτε άλλης δραστηριότητας, εκτός από τη γεωργική εκμετάλλευση και την παρα­γωγή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε.. Κάθε επέμβαση στις εκτάσεις αυτές, είτε για τη μεταβολή του προορισμού τους και τη διάθεση τους για άλλες χρήσεις, είτε για την εκτέλεση έργων ή τη δημιουργία εγκαταστάσεων ή παροχή άλλων εξυπη­ρετήσεων μέσα σε αυτές, έστω και χωρίς μεταβολή της κατά προορισμό χρήσης τους, αποτελεί εξαιρετικό μέτρο και ενεργείται πάντοτε με βάση τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκδίδεται μέσα σε δύο (2) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος και μόνο για λόγους που εξυπηρετούν το γεωργικό χαρακτήρα της αγροτικής εκμετάλλευσης ή την εγκατάσταση σταθμών Α.Π.Ε.. Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει εφόσον πρόκειται για εκτέλεση στρατιωτικών έργων, που αφορούν την εθνική άμυνα της χώρας, καθώς, για την εκτέλεση μεγάλων αναπτυξιακών έργων του Δημοσίου και των Ο.Τ.Α. πρώτου και δεύτερου βαθμού, για την κατασκευή δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, υποσταθμών και εν γένει για την εκτέλεση κάθε έργου που αφορά την υποδομή του ηλεκτρικού συστήματος και του συστήματος και του δικτύου φυσικού αερίου ή για περιπτώσεις Στρα­τηγικών Επενδύσεων του ν. 3894/2010 ιδίως για επενδύσεις που αφορούν και συνδέον­ται με τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων και τη βιομηχανία τροφίμων.

Ειδικά η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς εγκατεστημένης ισχύος μεγαλύτερης ή ίσης του 1 Μ W απαγορεύεται σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών της Αττικής, καθώς και των περιοχών της Επικράτειας που έχουν ήδη καθοριστεί ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας από εγκεκριμένα Γενικά Πολε­οδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) ή Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) του ν. 2508/1997 (Α’ 124), σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) του άρθρου 29 του ν. 1337/1983 (Α’ 33), και σε Τοπικά Χωρικά Σχέδια του ν. 4447/2016 (Α’ 241), εκτός αν διαφορετικά προβλέπεται στα εγκεκριμένα αυτά σχέδια.

Ειδικά η παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκούς σταθμούς εγκατεστημένης ισχύος μικρότερης ή ίσης του 1 MW επιτρέπεται σε αγροτεμάχια που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών της Αττικής, καθώς και των περιοχών της Επικράτειας που έχουν ήδη καθοριστεί ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας από εγκεκριμένα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) ή Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) του ν. 2508/1997 (Α’ 124), σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) του άρθρου 29 του ν. 1337/1983 (Α’ 33) και σε Τοπικά Χωρικά Σχέδια του ν. 4447/2016 (Α’ 241), υπό την προϋπόθεση ότι οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί, για τους οποίους χορηγούνται δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης από τον αρμόδιο Διαχειριστή, καλύπτουν αγροτικές εκτάσεις που αθροιζόμενες με τις αγροτικές εκτάσεις που καλύπτουν φωτοβολταϊκοί σταθμοί που έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία ή έχουν χορηγηθεί δεσμευτικές προσφορές σύνδεσης και τις εκτάσεις που καλύπτουν φωτοβολταϊκοί σταθμοί που εγκαθίστανται σύμφωνα με την παρ. 11 του άρθρου 51 του ν. 4178/2013 (Α’174), δεν υπερβαίνουν το 1% του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της κάθε Περιφερειακής Ενότητας.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Εσωτερικών, που εκδίδεται μέσα σε δύο (2) μήνες από τη θέση σε ισχύ της παρούσας διάταξης καθορίζεται η ισχύς σε MW, των φωτοβολταϊκών σταθμών που επιτρέπεται να εγκατασταθούν σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας σε κάθε Περιφερειακή Ενότητα και προσδιορίζονται οι ενέργειες των αρμόδιων υπηρεσιών. Για τον ανωτέρω καθορισμό χρησιμοποιούνται τα στοιχεία της Ετήσιας Γεωργικής Στατιστικής Έρευνας του έτους 2017 της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και λαμβάνεται υπόψη μία τυπική στρεμματική κάλυψη ανά μονάδα ισχύος των φωτοβολταϊκών σταθμών. Με την απόφαση αυτή δύναται να επιβάλλονται περιορισμοί ως προς το είδος των καλλιεργούμενων εκτάσεων, ενώ μπορεί να περιορίζεται και το ως άνω ποσοστό σε συγκεκριμένες περιφερειακές ενότητες.

Με απόφαση των Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να προσδιορίζονται περιορισμοί στον τρόπο θεμελίωσης των βάσεων στήριξης των φωτοβολταϊκών συστημάτων, καθώς και υποχρεώσεις για την αποκα­τάσταση του γηπέδου μετά την αποξήλωση φωτοβολταϊκών σταθμών.».

2. Στην παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 4015/2011 (Α’ 210) αντικαθίστανται οι λέξεις: «Οι διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 56 του Ν. 2637/1998» από τις λέξεις «Οι διατάξεις των περιπτώσεων β), γ), δ) και ε) της παραγράφου 6 του άρθρου 56 του ν. 2637/1998».