Οι τρεις λόγοι της πιο δύσκολης κτηματογράφησης

Του Μιχάλη Καλογιαννάκη*

Το Κτηματολόγιο είναι το μεγαλύτερο μεγάλο έργο στη χώρα, αλλά δυστυχώς χρειάστηκαν και χρειάζονται αρκετά χρόνια ακόμη μέχρι να ολοκληρωθεί σε ολόκληρη την επικράτεια.

Ο βασικός λόγος είναι ότι δεν αποτελεί έργο βιτρίνας, όπως είναι οι αυτοκινητόδρομοι και οι πλατείες, ενώ δεν ήταν απαραίτητο να είναι έτοιμο και κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, όπως το μετρό της Αθήνας.

Με λίγα λόγια, δεν είναι ένα από τα έργα που οι πολιτικοί το προωθούν γιατί θα τους φέρει αναγνωσιμότητα και ψήφους. Αυτό έχει ως επακόλουθο, να μην υπάρχει η απαιτούμενη πολιτική πρωτοβουλία, ώστε να περατωθεί και να πάψουμε, επιτέλους, να είμαστε η τελευταία χώρα της ΕΕ χωρίς Κτηματολόγιο.

Δυστυχώς, και για το Κτηματολόγιο, απαιτήθηκε, η αχρείαστη για τις αναπτυγμένες χώρες, πίεση των Θεσμών. Και σε αυτήν την περίπτωση, κατά τη διάρκεια της κρίσης, δεν υπήρχε σχέδιο από την ελληνική πλευρά, ώστε να ολοκληρωθεί η σύνταξή του.

Παρ’ όλ’ αυτά, βρισκόμαστε στο τέλος της πορείας ολοκλήρωσής του, μέσω της οδού που λέγεται «ΚΤΙΜΑ 16». Είναι η τελευταία γενιά κτηματογράφησης που βρίσκεται σε εξέλιξη και αφορά περιοχές, σχεδόν, σε ολόκληρη την χώρα, κυρίως αγροτικές και οικισμούς. Και έχει χαρακτηριστεί ως η δυσκολότερη κτηματογράφηση για τρεις βασικούς λόγους.

Ο πρώτος λόγος αφορά τον χαρακτήρα των περιοχών. Πρόκειται για περιοχές κυρίως με μικρής αξίας ακίνητα, για τα οποία υπάρχει έλλειψη τίτλων ιδιοκτησίας,  ενώ πολύ συχνά οι ιδιοκτήτες δεν γνωρίζουν τα όρια των ιδιοκτησιών τους.

Ο δεύτερος λόγος αφορά τον προϋπολογισμό του έργου που έχει σχέση με την κτηματογράφηση του υπολοίπου της χώρας. Είχε αρχικά προκηρυχθεί, ως «ΚΤΙΜΑ 13» με προϋπολογισμό 572 εκατ. ευρώ, ενώ αργότερα ξαναπροκηρύχθηκε ως «ΚΤΙΜΑ 16» με 432 εκατ. ευρώ. Τελικά θα υλοποιηθεί, λόγω των εκπτώσεων, με 300 εκατ. ευρώ. Είναι κατανοητό πόσο προβληματική είναι η ορθή σύνταξη του μετά από μια τόσο γενναία μείωση του προϋπολογισμού.

Τέλος, ο τρίτος λόγος, αφορά στις ιδεοληψίες, τις παλινωδίες και τους μικροπολιτικούς τακτικισμούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Κατήργησε έναν διαγωνισμό, ο οποίος ήταν έτοιμος να ξεκινήσει, μειώνοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του. Άλλαξε τη σύσταση του φορέα υλοποίησης από δημόσια Α.Ε. σε Ν.Π.Δ.Δ., έχοντας ως αποτέλεσμα νέες ανούσιες καθυστερήσεις και αύξηση της γραφειοκρατία. Καθυστέρησε χαρακτηριστικά την έναρξη του νέου κουτσουρεμένου διαγωνισμού, ενώ όταν ξεκίνησε το Ελληνικό Κτηματολόγιο δεν ήταν έτοιμο να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του απέναντι στους πολίτες.

Πιο συγκεκριμένα, τα γραφεία κτηματογράφησης δεν ήταν άμεσα λειτουργικά. Η ηλεκτρονική εφαρμογή υποβολής δηλώσεων κτηματολογίου λειτούργησε 3 μήνες μετά την έναρξη του έργου, όπως και τα κεντρικά γραφεία κτηματογράφησης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της έλλειψης προετοιμασίας ήταν η καθυστερημένη καμπάνια προώθησης του προγράμματος. Τον ρόλο αυτό προσπάθησε, όχι με τις ίδιες δυνατότητες, να καλύψει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διπλωματούχων Αγρονόμων Τοπογράφων, με παρεμβάσεις στον Τύπο.

Έτσι, παρότι η καμπάνια προώθησης που έπρεπε να ξεκινήσει τον περασμένο Νοέμβριο, ξεκίνησε πριν λίγες μέρες, μετά το «συνηθισμένο» εξάμηνο διάστημα υποβολής δηλώσεων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι πολίτες να μην ενημερωθούν έγκαιρα, ώστε να προετοιμαστούν για τη δήλωση τους (σύνταξη τοπογραφικών διαγραμμάτων, συμβολαίων, συγκέντρωση πιστοποιητικών από το ειρηνοδικείο κλπ).

Ήταν λοιπόν αναμενόμενη η μικρή συμμετοχή των πολιτών στην αρχή του προγράμματος. Δυστυχώς, στη φάση αυτή, δόθηκε η ευκαιρία στους πολέμιους κάθε εκσυγχρονιστικής προσπάθειας να πολεμήσουν το Κτηματολόγιο. Ευτυχώς απέτυχαν. Η απερχόμενη κυβέρνηση, λόγω της αποτυχίας της, αναγκάστηκε λίγο πριν αποχωρήσει, να δώσει γενναία παράταση, ώστε να μη «βυθιστεί» το μεγαλύτερο μεγάλο έργο, ενώ συγχρόνως έδωσε το δικαίωμα στους αναδόχους μελετητές να διεκδικήσουν επιπλέον χρήματα.

Υπάρχει βέβαια και κάτι ενθαρρυντικό. Η σύνταξη του Κτηματολογίου δεν «βυθίστηκε» μαζί με την απερχόμενη κυβέρνηση. Η συμμετοχή των πολιτών στην πρώτη περιοχή, όπου ξεκίνησε η υποβολή δηλώσεων τον Νοέμβριο, τα Δωδεκάνησα, παρά τις δυσκολίες που αναφέρθηκαν, αγγίζει το 50%. Είναι η απόδειξη ότι η μέση συμμετοχή, σε όλες τις περιοχές, σύντομα θα αυξηθεί σημαντικά. Είναι η απόδειξη ότι οι πολίτες είναι δίπλα σε κάθε εκσυγχρονιστική προσπάθεια που συμβάλει ώστε η Ελλάδα να είναι μια κανονική χώρα. Κατανοούν τη χρησιμότητα του Κτηματολογίου, μιας και διασφαλίζει την περιουσία τους έναντι του δημοσίου, των καταπατητών, έναντι όλων.

*Ο κ. Καλογιαννάκης είναι πρόεδρος του Δ.Σ. του Πανελλήνιου Συλλόγου Διπλωματούχων Αγρονόμων Τοπογράφων

Πηγή: Το “Βήμα”