Η υποβάθμιση της καθημερινότητας στην πόλη συντελείται «ανεπαισθήτως»

Από τον Βασίλη Σγούτα*

Είναι πολύ εύκολο να επισημαίνεις παραδείγματα της συντελούμενης υποβάθμισης της καθημερινότητας στην Αθήνα. Υπάρχουν όμως ευτυχώς και πολλές βελτιώσεις που δίνουν ελπίδα ότι όταν θέλουμε μπορούμε.

Τα πάντα ρει, και προς το καλύτερο – Υπογειοποιημένοι κάδοι απορριμμάτων στον Ταύρο

Υποβάθμιση

Η υποβάθμιση της καθημερινότητας συντελείται «ανεπαισθήτως», όπως θα έλεγε ο Καβάφης. Και, με τον καιρό γίνεται καθεστώς.

Τα παραδείγματα δεν έχουν τέλος.

Οι κεραμοσκεπείς στέγες που ανερυθρίαστα τοποθετήθηκαν πάνω από ιστορικές εργατικές πολυκατοικίες του Άρη Κωνσταντινίδη στη Νέα Φιλαδέλφεια, αναμφισβήτητα αποτελούν αισθητική υποβάθμιση. Εξ’ ίσου σημαντική υποβάθμιση είναι ότι το συνηθίζουμε και, μετά από χρόνια, θα θεωρείται φυσιολογικό και αναπόφευκτο.

Ο αποκλεισμός τροχοφόρων από δρόμους, ή λωρίδες κυκλοφορίας, που εφάπτονται ιδιοκτησιών πρεσβειών ξένων κρατών, έχει γίνει, δυστυχώς για την Αθήνα, αποδεκτός σαν κάτι το φυσιολογικό, δεδομένου ότι οι πρεσβείες προϋπήρχαν των προβλημάτων ασφαλείας. Το ίδιο, λογικά, ισχύει και για φυλάκιο πρεσβείας στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Όχι όμως και για τον εκτυφλωτικό προβολέα της ίδιας πρεσβείας, που ανελέητα πέφτει στα μάτια όσων ανηφορίζουν τον πιο προβεβλημένο πεζόδρομο της Αθήνας. Υπάρχουν όρια.

Κλιματιστικά ιδιώτη σε δημόσιο χώρο – Πλατεία Κολωνακίου

Η ιδιαιτερότητα της βορεινής πλευράς, στην αρχή της Πατριάρχου Ιωακείμ, ήταν τα τρία συνεχόμενα παραδοσιακά καφέ. Μαζί και με το καφέ στην άλλη πλευρά της Τσακάλωφ, η εικόνα που αποκόμιζε ο περαστικός ήταν τέσσερα, οπτικά συνεχή, καφέ. Αυτή την ιδιαιτερότητα «έσπασε» το καφέ προς την Αναγνωστοπούλου, τοποθετώντας αδιάφανο διαχωριστικό πέτασμα προς το όμορο του καφέ. Διακόπηκε, με αυτόν τον τρόπο, η οπτική συνέχεια. Τοποθετήθηκαν και μεγάλα εξωτερικά κλιματιστικά, σχεδόν σε ύψος ανθρώπου, για να ψύχονται το καλοκαίρι οι πελάτες και να θερμαίνονται, από την απόρριψη ζεστού αέρα, οι διαβάτες. Και διερωτάσαι αν έτσι γράφεται, τελικά, η ιστορία των υπαίθριων χώρων αυτής της πόλης. Από μεμονωμένες ενέργειες μεμονωμένων καταστηματαρχών. Και με τον Δήμο συνήθως απόντα.

Δέκα χρόνια μετά την απαγόρευση τους για λόγους οδικής ασφάλειας, και την μετέπειτα θεαματική απομάκρυνσή τους, ήρθαν τα πάνω κάτω και επιτρέπονται και πάλι οι υπαίθριες διαφημιστικές πινακίδες στους δρόμους. Τι κι’ αν οι νέες διατάξεις περιλαμβάνουν εξαιρέσεις που απαγορεύουν την τοποθέτηση τους σε ορισμένες περιπτώσεις, η ουσία είναι ότι το παράθυρο άνοιξε πάλι, και ξέρουμε καλά τι σημαίνει αυτό. Στην Ελλάδα είμαστε. Και ο Μολώχ της ασφάλτου περιμένει στη γωνία. Αναρωτιέσαι με ποιανού το μέρος είναι, τελικά, η δημόσια διοίκηση; Ούτε με τον Μολώχ, βέβαια, αλλά ούτε και με τους οδηγούς και τους πολίτες.

Όλα για τον τουρισμό. Θα φτάσουμε και σε κυλιόμενες στα Προπύλαια_

Τα πάντα ρει, λοιπόν. Μερικά προς το καλύτερο και μερικά προς το χειρότερο. Κάνε ότι μπορείς όπου μπορείς και από κει και πέρα αποδέξου μοιρολατρικά το μεταλλασσόμενο καθεστώς της καθημερινότητας. Ίσως δεν υπάρχει άλλος δρόμος.

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο: «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design