Οικολόγοι, δασολόγοι και κυνηγοί σε αναμέτρηση- Στην Επιτροπή της Βουλής  το ν/σ των φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών

Μετωπική σύγκρουση,  μεταξύ  περιβαλλοντικών οργανώσεων  και ενώσεων δασολόγων του δημοσίου, που βρίσκουν συμμαχίες με κυνηγετικές ομοσπονδίες και οργανώσεις αναμένεται να εκδηλωθεί από την Τρίτη 23 Ιανουαρίου 2017  στη Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, όπου αρχίζει η  κοινοβουλευτική επεξεργασία του νομοσχεδίου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την οργάνωση και λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών.

Τα στρατόπεδα της αντιπαράθεσης έχουν πάρει θέση από τη φάση της διαβούλευσης του νομοσχεδίου και τα αντικείμενα του πολέμου είναι αφενός μεν ο βαθμός προστασίας των προστατευόμενων περιοχών αφετέρου δε τα όρια ευθύνης και οι αρμοδιότητες των νέων συνολικά 36 νέων φορέων διαχείρισης (ΦΔΠΠ).  Όλα δείχνουν ότι ετοιμάζεται πολυμέτωπη αντιπαράθεση στη Βουλή και το ενδιαφέρον εστιάζεται στα ερείσματα, που θα βρουν οι εκατέρωθεν επιχειρηματολογίες σε κοινοβουλευτικό επίπεδο από τα κόμματα και τους εκπροσώπους τους.

Σε υψηλές θερμοκρασίες τις οποίες προκάλεσε η έκρηξη ανακοινώσεων περιβαλλοντικών και άλλων οργανώσεων,  λοιπόν «βράζει» το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την οργάνωση και λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών.

Στον απόηχο του κοινού δελτίου Τύπου που εξέδωσαν μερικές από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές οργανώσεις επισημαίνοντας μεν «σημαντικά προβλήματα και ελλείψεις» του νομοσχεδίου, αλλά και αναδεικνύοντας «θετικά στοιχεία» του , την σκυτάλη παίρνει την Τρίτη 23 Ιανουαρίου 2017  η Διαρκής Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.

Εισηγητές έχουν οριστεί από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ η πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος Αικατερίνη Ιγγλέζη και από την πλευρά της ΝΔ ο βουλευτής Άρτας Γεώργιος Στύλιος.

Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή την Πέμπτη 18 Ιανουαρίου 2017 ,  θεσμοθετεί σε νέα βάση τη λειτουργία, με διευρυμένες και ουσιαστικές αρμοδιότητες, των 28 υφιστάμενων και 8 νέων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ),  επεκτείνοντας παράλληλα σε συνολικά 446 τις ενταγμένες περιοχές  στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000, που αντιστοιχούν στο 27,9% της χερσαίας και στο 22,3% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας.

Οι οικολογικές οργανώσεις

Θετικές χαρακτηρίζουν τις εξελίξεις για τις προστατευόμενες περιοχές οι περιβαλλοντικές οργανώσεις μετά την κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή, εντοπίζοντας παράλληλα σημαντικά προβλήματα και ελλείψεις, καθώς και ρυθμίσεις που αλλάζουν «από το παράθυρο» τη δασική νομοθεσία, με νομιμοποίηση παράνομων εγκαταστάσεων σε δασικές εκτάσεις:

«Στο νομοσχέδιο «για τους φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών και άλλες διατάξεις» οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Αρκτούρος, Δίκτυο Μεσόγειος SOS, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, MEDASSET, MΟm, ΑΝΙΜΑ, και WWF Ελλάς αναγνωρίζουν, όπως είχαν κάνει ήδη από την πρώτη εκδοχή του κειμένου που είχε δοθεί σε δημόσια διαβούλευση τον περασμένο Νοέμβριο, τα ακόλουθα θετικά στοιχεία:

1. Οι φορείς διαχείρισης αναγνωρίζονται και θεμελιώνονται ως το σχήμα που θα διοικεί τις προστατευόμενες περιοχές.
2. Όλες οι περιοχές Natura 2000 – τόσο οι προϋπάρχουσες όσο και αυτές που προτάθηκαν πρόσφατα από το ΥΠΕΝ – καλύπτονται από κάποιον φορέα διαχείρισης.
3. Προβλέπεται σταθερή κρατική χρηματοδότηση για την κάλυψη των αναγκών του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών μέσω του τακτικού κρατικού προϋπολογισμού.

Την ίδια στιγμή οι περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν την ανησυχία τους, καθώς το νομοσχέδιο δεν φαίνεται να εξασφαλίζει την αποτελεσματική λειτουργία των φορέων διαχείρισης και, τελικά, την ολοκληρωμένη προστασία των προστατευόμενων περιοχών της χώρας. Πιο συγκεκριμένα:

1. Απουσιάζει η εξειδίκευση του ρόλου του ΥΠΕΝ ως κεντρικού συντονιστή του εθνικού συστήματος προστατευόμενων περιοχών. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις καλούν το ΥΠΕΝ να αποσαφηνίσει τον ρόλο του, ώστε να παρέχει καθοδήγηση τόσο στους νέους όσο και στους παλιούς φορείς διαχείρισης και να διασφαλίσει μια ενιαία προσέγγιση στην προστασία της φύσης της χώρας. Στο ν/σ που κατατέθηκε χθες στη Βουλή, η μόνη προσθήκη σε σχέση με το προηγούμενο σχέδιο νόμου είναι ένας ρόλος στην αξιολόγηση των φορέων διαχείρισης για την Επιτροπή Φύ! ση 2000. Ωστόσο για να μπορέσει η Επιτροπή να ανταποκριθεί στον διαφοροποιημένο της ρόλο απαιτείται πρόβλεψη για διοικητική και τεχνική υποστήριξης της λειτουργίας της.
2. Δεν προβλέπεται επαρκής ρόλος για τους φορείς διαχείρισης στον σχεδιασμό και την εποπτεία των περιοχών τους. Συγκεκριμένα, απαιτείται η διασφάλιση της συμμετοχής των φορέων στην κατάρτιση των σχεδίων διαχείρισης των περιοχών τους και η περαιτέρω ενίσχυση του κρίσιμου ρόλου τους στην παρακολούθηση της κατάστασης διατήρησης των περιοχών ευθύνης τους, καθώς και στη φύλαξή τους.
3. Παρά την αύξηση της γεωγραφικής έκτασης των περιοχών αρμοδιότητας των φορέων διαχείρισης απουσιάζει η εξασφάλιση της οργανωτικής και επιτελικής επάρκειάς τους. Οι οργανώσεις καλούν το ΥΠΕΝ να προχωρήσει άμεσα με την ολοκλήρωση των οργανογραμμάτων των φορέων διαχείρισης και να διασφαλίσει τη στελέχωσή τους με επαρκές, κατάλληλο και τακτικό προσωπικό, ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις αυξημένες υποχρεώσεις τους, με δεδομένη την πολύ μεγάλη έκταση των περιοχών αρμοδιότητάς τους.
4. Επιπρόσθετα, η επέκταση της χωρικής αρμοδιότητας των φορέων αυξάνει και το πλήθος των τοπικών και άλλων φορέων που εμπλέκονται ή επηρεάζονται από την προστασία της φύσης. Αυτό όμως δεν φαίνεται να λαμβάνεται υπόψη στο νομοσχέδιο, μιας και δεν προβλέπεται η συμμετοχή των φορέων αυτών στη διαχείριση των περιοχών και αυτή επαφίεται αποκλειστικά στη βούληση του εκάστοτε Υπουργού Περιβάλλοντος. Το νομοσχέδιο προβλέπει την ίδρυση συμβουλευτικής επιτροπής με τη συμμετοχή φορέων που δεν εκπροσωπούνται σε διοικητικό συμβούλιο οικείου φορέα διαχείρισης, μόνο στον Θερμαϊκό Κόλπο. Η ανάγκη συνδιαμόρφωσης των προτεραιοτήτων και των δράσεων με τις τοπικές κοινωνίες και το σύνολο των ενδιαφερόμενων φορέων και πολιτών, είναι καίριο στοιχείο για την αποτελεσματική προστασία και τη συμμετοχική διαχείριση των εξαιρετικά σημαντικών αυτών περιοχών. Επομένως πρέπει οι φορείς διαχείρισης να έχουν την πρωτοβουλία σύστασης συμβουλευτικών επιτροπών.
5. Καταργείται η δυνατότητα που παρέχει η υφιστάμενη νομοθεσία για άλλα σχήματα διαχείρισης, και συγκεκριμένα η ανάθεση της διαχείρισης μίας περιοχής σε αρμόδιες υπηρεσίες και η σύμβαση διαχείρισης με άλλους φορείς. Η δυνατότητα αυτή πρέπει να διατηρηθεί καθώς η διοίκηση της φύσης απαιτεί ευελιξία ώστε να  μπορεί να ανταποκριθεί σε νέες προκλήσεις και άλλες κατηγορίες προστατευόμενων περιοχών που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον.

Τέλος, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις δεν μπορούν παρά να επισημάνουν το οξύμωρο να  περιλαμβάνονται ρυθμίσεις, που για πολλοστή φορά αλλάζουν «από το παράθυρο» την πολύπαθη δασική νομοθεσία, σε ένα νομοσχέδιο που στόχο έχει την προστασία της φύσης. Συγκεκριμένα, στις «άλλες διατάξεις», το νομοσχέδιο επικυρώνει την παράνομη εγκατάσταση διάφορων έργων και επεμβάσεων σε προστατευόμενες δασικές εκτάσεις, γεγονός που ανοίγει τον δρόμο για νέες επεμβάσεις σε αυτές, τις οποίες μέχρι σήμερα το εθνικό μας δίκαιο δεν επέτρεπε».

Δασολόγοι και Κυνηγοί

Κοινές θέσεις βολής εναντίον του νομοσχεδίου κατέλαβαν κατά  τη φάση της διαβούλευσης του νομοσχεδίου δύο πλευρές με διακριτούς μεταξύ τους ρόλους και αναφορές: Οι δασολόγοι δημόσιοι υπάλληλοι και κυνηγετικοί σύλλογοι και Ομοσπονδίες. Όπως έχει γράψει το γράψει το ecopress oι δύο πλευρές τοποθετήθηκαν εναντίον του νομοσχεδίου με κοινή ατζέντα θέτοντας θέματα όπως ο παραγκωνισμός των δασικών υπηρεσιών με αφορμή το σύστημα των προστατευόμενων περιοχών και η  διαχείριση τεράστιου ποσοστού των χερσαίων οικοσυστημάτων από τους ΦΔΠΠ, που αποτελούν συγχρόνως αρμοδιότητα της δασικής υπηρεσίας διαχρονικά.

Από τη δική του πλευρά ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτης Φάμελλος σε ανοικτή επιστολή του προς τους προέδρους των ΦΔΠΠ, των οποίων παρέτεινε τη θητεία ρυθμίζοντας παράλληλα θέματα του προσωπικού, αντέκρουσε  την κριτική αναδεικνύοντας τα θετικά στοιχεία του νομοσχεδίου:

«Η ψήφιση του νόμου και, μέσω αυτού, η θεσμοθέτηση των 28 υφιστάμενων και των οκτώ (8) νεοϊδρυόμενων ΦΔΠΠ αποτελεί τη βάση για τη λειτουργία των ΦΔΠΠ το προσεχές διάστημα και στο απώτερο μέλλον, με τα εφόδια που προβλέπονται στον νόμο, όπως για παράδειγμα η χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά και μέσω της υποστήριξης του θεσμού των ΦΔΠΠ από τα μέλη των Δ.Σ. τους και τους εργαζομένους σε αυτούς. Το Πράσινο Ταμείο στηρίζει τους ΦΔΠΠ μέσω χρηματοδότησης και εντός του 2018. Για πρώτη φορά τμήμα του κόστους λειτουργίας τους θα καλύπτει ο δημόσιος προϋπολογισμός, ενώ πρόσθετοι πόροι θα αναζητηθούν και από άλλες χρηματοδοτικές πηγές σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ. Η Ελλάδα με 446 περιοχές ενταγμένες στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000, που αντιστοιχούν στο 27,9% της χερσαίας και στο 22,3% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας, αντίστοιχα, βρίσκεται στις χώρες της Ε.Ε. με τα υψηλότερα ποσοστά κάλυψης, γεγονός που αναδεικνύει τη βιοποικιλότητά της, αλλά παράλληλα και την ευθύνη της χώρας όσον αφορά τα θέματα προστασίας του  φυσικού περιβάλλοντος».  Η επιστολή του Σ. Φάμελλου κατέληγε με την υπογράμμιση ότι  «το ΥΠΕΝ έχει θέσει τον πήχη ψηλά και, μέσω του συγκεκριμένου νόμου, βασίζεται στους υφιστάμενους και νεοϊδρυόμενους ΦΔΠΠ για την αποτελεσματική διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών και των προστατευτέων αντικειμένων τους, σε συνδυασμό με τις ανθρώπινες δραστηριότητες και την ήπια οικονομική ανάπτυξη που μπορεί να επιτευχθεί σε αυτές».