Ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ύλες μπαταριάς & ΛΑΡΚΟ

Του Βασίλη Λύκου*

Σύμφωνα με τους εξελικτικούς ανθρωπολόγους οι μεγαλύτερες κρίσεις που θα απειλήσουν στο εγγύς μέλλον την ανθρωπότητα είναι οι υγιειονομικές κρίσεις – πανδημίες, που μόλις πήραμε μια πρώτη γεύση και φυσικά η καθολικότερη και ίσως πιο καταστροφική (μια και εδώ δεν περιμένουμε να ανακαλύψουμε εμβόλια), η κλιματική κρίση. Για το λόγο αυτό και με τη βοήθεια της υψηλής τεχνολογίας γίνεται ένας αγώνας δρόμου μεταξύ των αντίστοιχων εταιριών των διαφόρων κρατών για δημιουργία «έξυπνων», «πράσινων» προϊόντων απαλλαγμένων από τις εκπομπές CO2. Και καθώς οι μεταφορές και δη οι ιδιωτικές παίζουν ένα λίαν επιβαρυντικό ρόλο στη μόλυνση της ατμόσφαιρας και την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, παγκοσμίως υπάρχει μια μεγάλη στροφή στην αυτοκινητοβιομηχανία προς την παραγωγή (μετά τα υβριδικά)ηλεκτρικών αυτοκινήτων αλλά και στα νέα «καύσιμα», που θα τα τροφοδοτούν. Ηλεκτρικά αυτοκίνητα, λοιπόν, από τη μια και μπαταρίες καθώς και σταθμοί φόρτισης (πρατήρια νέου τύπου)από την άλλη.

Έτσι η καθ’ υμάς Ε.Ε. στα πλαίσια της στροφής της παραγωγής της στις πράσινες τεχνολογίες, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία απαλλαγμένη από το CO2 (Στόχοι 2050), προσπαθεί να απαλλαγεί κι αυτή από τη συμβατική αυτοκινητοβιομηχανία. Μάλιστα έως το 2050 προβλέπεται, να παραχθούν 100 – 200 εκατ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα ενώ σήμερα κυκλοφορούν μόλις 10 εκατ.

Βασικές, ορυκτές πρώτες ύλες για την κατασκευή των μπαταριών των ηλεκτρικών αυτοκινήτων είναι το λίθιο, το κοβάλτιο, το γραφίτη, το νικέλιο και το μαγγάνιο, που ονομάζονται και ύλες μπαταρίας. Μόνο που αυτές οι ύλες και κυρίως το κοβάλτιο, βρίσκονται σε πολύ μικρά κοιτάσματα στην Ευρώπη με αποτέλεσμα να την καθιστούν εξαρτώμενη από τρίτες χώρες και κυρίως από την Κίνα, που έχει επικρατήσει, τα τελευταία χρόνια σε ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα της κατασκευής μπαταριών κυρίως ιόντων λιθίου (έχουν τη μεγαλύτερη συσσώρευση ενέργειας ανά μονάδα μάζας). Και πρώτα απ’ όλα έχει επικρατήσει στην σπάνια πρώτη ύλη των μπαταριών, το κοβάλτιο αφού ναι μεν η μεγαλύτερη χώρα παραγωγής στον Κόσμο είναι η ασταθή και πάμπτωχη (;) Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (κατέχει παγκοσμίως το 68% της εξόρυξης κοβαλτίου) όμως τα 8 από τα 14 ορυχεία (το 40% της παραγωγής) της ελέγχονται από την Κίνα… Και γιατί όλα αυτά; Μα γιατί το κοβάλτιο φαίνεται ότι θα αποτελέσει το νέο «μαύρο χρυσό» της εποχής και χώρες παραγωγής όπως το Κονγκό θα είναι οι ΣαουδικέςΑραβίες του νέου τύπου πετρελαίου.

Την ώρα λοιπόν, που όλη η Ευρώπη στρέφει την οικονομία της προς τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ακόμη και επιδοτώντας ή και δανείζοντας χώρες όπως η Ελλάδα και τη στιγμή που η εξόρυξη, μεταλλουργία και παραγωγή των υλών μπαταρίας καθίστανται στρατηγικής ευρωπαϊκής σημασίας, την ίδια στιγμή «εμείς» απαξιώνουμε και ιδιωτικοποιούμε με το (Ν. 4664), μοναδικές πανευρωπαϊκά & «σπάνιες» βιομηχανίες, όπως η ΛΑΡΚΟ, παραγωγής σιδηρονικελίου, που περιέχει νικέλιο και κοβάλτιο (που λέγαμε). Εάν, όμως, η ΛΑΡΚΟ επενδύσει στην υδρομεταλλουργία θα είναι σε θέση να παράγει 2.000-3.000 τόνους κοβαλτίου το χρόνο, καλύπτοντας συνολικά το 10% των αναγκών της Ε.Ε. μαζί με τη Φιλανδία. Υπενθυμίζεται ότι το κοβάλτιο έχει τριπλάσια τιμή από το νικέλιο. Η δε τιμή του κοβαλτίου είχε εκτιναχθεί στα 80.000 δολάρια ο τόνος το 2019 από μόλις 20.000 δολάρια ο τόνος πριν από δύο έτη.

Αλλά «εμείς» αντί να την ενισχύσουμε και να την αναγάγουμε σε μια στρατηγικής σημασίας εταιρία για τη χώρα μας, που θα παίξει έναν μοναδικό ρόλο στο κύκλο παραγωγής των μπαταριών στην Ευρώπη αλλά και παγκόσμια, τη δίνουμε όσο όσο. Τώρα, που γνωρίζουμε ότι η Ε.Ε. πρόκειται να επενδύσει πακτωλό δις ευρώ για την κατασκευή μπαταριών στο άμεσο μέλλον και το κοβάλτιο εξελίσσεται στο νέο «μαύρο χρυσό» της εποχής.

Μήπως δηλαδή πάλι στη μανία μας να ιδιωτικοποιήσουμε τα πάντα, κατά τη λογική του «πονάει δόντι κόβει κεφάλι», εκποιούμε και «ασημικά» του κράτους, που θα μπορούσαν να παίξουν πρωτεύοντα ρόλο στην παραγωγική αναδιάταξη της Ελλάδας προσδίδοντας προστιθέμενη αξία στην ασθμαίνουσα, εγχώρια βιομηχανία;

*Βασίλης Λύκος, Δρ. Περιβαλλοντικής Διαχείρισης Πανεπιστημίου Κρήτης, Μέλος Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης ΣΥΡΙΖΑ