Αύγουστος διακοπών ηλεκτροδότησης και αυξήσεων τιμολογίων ρεύματος

Τη  στιγμή που το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας αναμετράται με τις αντοχές του λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, της αυξημένης ζήτησης και των καταστροφικών πυρκαγιών, μία σειρά παραγόντων που συνδέονται με την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που μοιραία  φαίνεται να οδηγεί σε ιλιγγιώδεις αυξήσεις τα τιμολόγια ρεύματος.

Τα πως και τα γιατί έχουν καταγραφεί λεπτομερώς σε πρωτοσέλιδα και δημοσιεύματα. To «Ecopress», καταγράφει τη σειρά των παραγόντων όπως αυτές  παρουσιάστηκαν το τρέχον διάστημα από όλες τις πλευρές.

Αντιμέτωποι με ένα ανατιμητικό κύμα αυξήσεων στις τιμές του ρεύματος βρίσκονται εκατομμύρια νοικοκυριά της χώρας και όλα δείχνουν ότι το πρόβλημα δεν θα λυθεί εύκολα, καταλαμβάνοντας μία θέση στην κορυφή της λίστας των ζητημάτων που η κυβέρνηση θα κληθεί να διαχειριστεί αν όχι άμεσα, σίγουρα από τον Σεπτέμβριο.  Η σημαντικά ενισχυμένη ζήτηση που παρουσιάζεται λόγω καύσωνα, σε συνδυασμό με τις υψηλές  τιμές των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, και του φυσικού αερίου, οδήγησαν τις τιμές χονδρεμπορικής να πιάσουν ταβάνι.

Αυξήσεις στο σύνολο των τιμολογίων

Μάλιστα «Οι υψηλές τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς θα περάσουν στο σύνολο των καταναλωτών, με την ενεργοποίηση της Ρήτρας Αναπροσαρμογής, και από τη ΔΕΗ στις 6 Αυγούστου», αναφέρεται χαρακτηριστικά σε ρεπορτάζ  της δημοσιογράφου Χρύσας Λιάγγου στην  Καθημερινή. «Ενδεικτική της κατάστασης» υπογραμμίζεται σε ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Αρη Χατζηγεωργίου στην  Εφημερίδα των Συντακτών «είναι η ανακοίνωση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, σύμφωνα με την οποία σπάει κάθε προηγούμενο ρεκόρ και η προβλεπόμενη μέση τιμή χονδρικής για σήμερα (σ.σ 4/8 2021)είναι αυξημένη κατά 20% σε σχέση με χθες. Συγκεκριμένα, η μέση τιμή έφτασε στα 185,59 ευρώ ανά Μεγαβατώρα (έναντι 154,08 μόλις χθες και 50 ευρώ τον περασμένο Φεβρουάριο), ενώ στον πίνακα εμφανίστηκε για πρώτη φορά αριθμός μεγαλύτερος του 200 καθώς η ανώτατη τιμή το μεσημέρι θα φτάσει τα 205 ευρώ»!

Το τιμολόγιο Γ1 της ΔΕΗ

Και στο ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών επισημαίνεται μεταξύ άλλων, ότι «από τις 5 Αυγούστου 2021 η ΔΕΗ εφαρμόζει νέο τρόπο υπολογισμού στο τιμολόγιο Γ1, όπου πρωταρχικό ρόλο παίζει η αύξηση στην τιμή χονδρικής σε σχέση με τη βάση των 50 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Εάν ληφθεί υπόψη ότι η μέση τιμή Ιουλίου είναι 100 ευρώ, αυτό σημαίνει αύξηση 100%, ενώ άγνωστο είναι πού θα καταλήξει ο Αύγουστος δεδομένου ότι σήμερα η μέση τιμή είναι 185,59 ευρώ (270% σε σχέση με την τιμή βάσης!)».

Καθετοποίηση… αυξήσεων

Υπενθυμίζει επίσης  ότι «με βάση τις τιμές αυτές αγοράζουν ρεύμα όλοι όσοι εμπορεύονται ηλεκτρική ενέργεια. Προφανώς, όμως, όσοι παράγουν μόνοι τους την ενέργεια αυτή (ΔΕΗ, ΗΡΩΝ, Μυτιληναίος και Elpedison), βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση καθώς επωφελούνται από τις αυξημένες τιμές χονδρικής πιέζοντας μέσω των αυξήσεων όλους τους υπόλοιπους μη καθετοποιημένους «παίκτες». Για τους καταναλωτές όμως υπάρχει μόνο η… καθετοποίηση στην αύξηση των τιμολογίων. Χιλιάδες πολίτες που είχαν δελεαστεί τους προηγούμενους μήνες από τα φθηνά (σε σχέση με την ΔΕΗ) τιμολόγια με τις ρήτρες στα «ψιλά γράμματα», αναγκάζονται ήδη να πληρώσουν τις συνέπειες από τις αυξημένες τιμές χονδρικής. Το μεγαλύτερο χτύπημα όμως απειλείται από τη ΔΕΗ καθώς την ερχόμενη Πέμπτη 5 Αυγούστου αλλάζει ο τρόπος χρέωσης για το Οικιακό Τιμολόγιο Γ1 με τεράστιο αριθμό πελατών. Στο τιμολόγιο αυτό ισχύει από την 5/8/2021 Ρήτρα Αναπροσαρμογής με βάση τη τιμή χονδρικής. Οταν ανακοινώθηκε η αλλαγή, πριν από σχεδόν δύο μήνες, διαφημίστηκε ως έκπτωση 30% που προσφέρει η ΔΕΗ στους καταναλωτές».

Οι πρώτες αντιδράσεις

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Καθημερινής, από τον περασμένο Μάιο που άρχισαν να εκδηλώνονται οι πρώτες αντιδράσεις των καταναλωτών για τους φουσκωμένους λογαριασμούς ρεύματος, στα αρμόδια κυβερνητικά επιτελεία έχει σημάνει συναγερμός, με τις ανησυχίες για τις επιπτώσεις στα νοικοκυριά να ενισχύονται ενόψει της 6ης Αυγούστου που η ΔΕΗ θα θέσει σε ισχύ για πρώτη φορά τη ρήτρα αναπροσαρμογής χονδρεμπορικής τιμής, που εφαρμόζουν και οι ιδιώτες πάροχοι, οι οποίοι έχουν μεταφέρει μέσω αυτής στους πελάτες τους από τις αρχές του έτους αυξήσεις της τάξης του 30%-40%.

Διερεύνηση πρακτικών κερδοσκοπίας

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας έχει ζητήσει από τη ΡΑΕ να διερευνήσει πιθανές πρακτικές κερδοσκοπίας και καταχρηστικής συμπεριφοράς από πλευράς των ιδιωτών παρόχων, ενώ συνεχή ενημέρωση για την εξέλιξη των τιμών έχει και το Μαξίμου, καθώς το θέμα απασχολεί προσωπικά τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, κυρίως σε ό,τι αφορά τα ευάλωτα νοικοκυριά.

Η ΡΑΕ, αφού προέβη σε εξονυχιστικό έλεγχο των κοστολογικών στοιχείων και των τιμολογίων των εταιρειών προμήθειας, σε τηλεδιάσκεψη που είχε μαζί τους πρότεινε ένα πακέτο τεσσάρων μέτρων για τη συγκράτηση του κόστους των τελικών καταναλωτών, στο οποίο η αγορά αντέδρασε στο σύνολό της, με τις πιο ακραίες τοποθετήσεις να κάνουν λόγο για «παρεμβατικά και παράνομα μέτρα που θα οδηγήσουν τις εταιρείες σε χρεοκοπία».

Η επιβολή πλαφόν 30%

Η επιβολή «πλαφόν» 30% στις ρήτρες αναπροσαρμογής είναι το βασικότερο μέτρο που προτείνει η ΡΑΕ, υποχρεώνοντας με τον τρόπο αυτό τους προμηθευτές να απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων της χονδρεμπορικής τιμής. «Δεν έχει κανένα δικαίωμα η εκτελεστική εξουσία να μας επιβάλει τα προϊόντα που θα πουλάμε σαν προμηθευτές» αναφέρει στην «Καθημερινή» στέλεχος μεγάλης εταιρείας του κλάδου. Το ίδιο στέλεχος εκτιμά ότι το μέτρο δεν θα προστατέψει τον καταναλωτή, αφού ο προμηθευτής θα υποχρεωθεί να πάει σε ένα χρηματιστήριο και να ασφαλιστεί έναντι της διακύμανσης της χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος, μεταφέροντας αυτό το κόστος και πάλι στον καταναλωτή, όχι ως μεταβλητό μέσω της ρήτρας αλλά ως σταθερό. «Εμείς ξεκαθαρίσαμε ότι κάτω του κόστους δεν πουλάμε», αναφέρει άλλος εκπρόσωπος, επισημαίνοντας ότι οι αυξήσεις του ρεύματος είναι προδιαγεγραμμένες από τη στιγμή που η Ε.Ε. πήρε την πολιτική απόφαση μετάβασης στις ΑΠΕ και οι τιμές των CO2 έχουν αυξηθεί από τα 4 ευρώ ο τόνος προ τριετίας σε πάνω από 55 ευρώ σήμερα.

Κατάργηση

Το δεύτερο μέτρο που προτείνει η ΡΑΕ σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, είναι η κατάργηση του παγίου, με το σκεπτικό ότι οι προσφορές που κάνουν οι πάροχοι για δωρεάν ή χαμηλά πάγια προκαλούν σύγχυση στους καταναλωτές. «Το πάγιο έχει μια συγκεκριμένη λογική. Υπάρχουν λογαριασμοί που δεν έχουν καθόλου κατανάλωση, αλλά εσύ ως προμηθευτής πληρώνεις κάποια έξοδα για να τους εξυπηρετείς», τονίζει η πλευρά των προμηθευτών. Το τρίτο μέτρο προβλέπει την κατάργηση της ρήτρας πρόωρης αποχώρησης ενός πελάτη, με σκεπτικό την τόνωση της κινητικότητας των καταναλωτών. «Αυτό θα είναι εις βάρος του καταναλωτή γιατί δίνεις την προσφορά ως κίνητρο για να παραμείνει σε σένα ο καταναλωτής. Εάν αυτό δεν γίνεται, δεν έχει νόημα και η προσφορά», τόνιζε στην Καθημερινή στέλεχος της λιανικής αγοράς. «Δίνεις προσφορές στον πελάτη για να τον προσελκύσεις και του ζητάς εάν φύγει πρόωρα να σου επιστρέψει την προσφορά. Δεν μπορεί ο πελάτης να κάνει τον τουρίστα από προμηθευτή σε προμηθευτή για να μαζεύει δώρα», τονίζει άλλος εκπρόσωπος του κλάδου. Ως προς το τέταρτο μέτρο, του τριμηνιαίου ελέγχου των τιμολογίων, η αγορά απαντά ότι «είναι μέσα στις αρμοδιότητες της ΡΑΕ και εμείς στέλνουμε ήδη στοιχεία». Η στάση της αγοράς θα καθοριστεί από τις τελικές προτάσεις που θα εισηγηθεί η ΡΑΕ.

Τι λέει το ΥΠΕΝ

Στην υψηλή ζήτηση ενέργειας λόγω της ζέστης, στη μειωμένη παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αλλά και στη διακοπή της διασύνδεσης της ελληνικής αγοράς με την ιταλική, αποδίδει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την άνοδο των τιμών χονδρικής του ρεύματος στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, με ειδικό ενημερωτικό σημείωμα που εξέδωσε περί τα τέλη Ιουνίου 2021. «Οι υψηλές τιμές στη χονδρική αγορά οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην έντονη ζέστη που οδηγεί σε σημαντική αύξηση της ζήτησης. Οφείλονται επίσης στην αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου και των τιμών στο σύστημα δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων». Στο ίδιο σημείωμα, αναφερόταν  ότι σε αντίστοιχα υψηλά επίπεδα διαμορφώνονται οι τιμές στις ευρωπαϊκές χώρες, αναφέροντας συγκεκριμένα παραδείγματα για το μέσο όρο στην αγορά της επόμενης ημέρας σε Σερβία, Ρουμανία και την Ουγγαρία, που ήταν πιο υψηλός, ενώ κατέγραφε και την Τσεχία.

ΥΠΕΝ: «Δεν ισχύουν αυξήσεις 70%»

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, σε πρόσφατη συνέντευξη του στον τηλεοπτικό σταθμό «ΣΚΑΙ», υπογράμμισε αναφορικά με το πρόσφατο πρωτοσέλιδο της Εφημερίδας των Συντακτών για αυξήσεις της τάξεως του 70% τα εξής: «Δεν είναι σωστό ότι πάμε σε αύξηση 70% στο ρεύμα της ΔΕΗ» είπε, προσθέτοντας ότι η ΔΕΗ έχει ζημία για κάθε μεγαβατώρα από λιγνίτη που πουλά. «Δημιουργούμε ανταγωνιστική αγορά για την επιλογή του κατάλληλου προμηθευτή ενεργείας από τον πολίτη» συμπλήρωσε.  «Eχουμε σχεδιάσει φιλόδοξο πρόγραμμα για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας μέχρι το 2030». Ο υπουργός διευκρίνισε πάντως ότι για την ενεργειακή μετάβαση υπάρχει κόστος. Ο κ. Σκρέκας επισήμανε ακόμη, ότι υπάρχει ετοιμότητα με όλες τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής να είναι διαθέσιμες και τους διαχειριστές των δικτύων μεταφοράς και διανομής να είναι σε εγρήγορση και επαγρύπνηση. «Έχουμε κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να αντιμετωπίσουμε και τα πιο ακραία σενάρια. Έχουμε εφεδρείες» σημείωσε ο υπουργός.  «Έχουμε μελετήσει πάνω από 40 σενάρια, ακόμα και πολύ απίθανα σενάρια ώστε να έχουμε μετρά άμυνας αρκετό καιρό πριν παρουσιαστεί το πρόβλημα» πρόσθεσε.  Υπογράμμισε πάντως ότι το δίκτυο πιέζεται. «Είχαμε χθες ρεκόρ ζήτησης ξεπεράσαμε το ρεκόρ του 2007 σε επίπεδα προ κρίσης με πρωτοφανή καύσωνα. Όπως είπε, λείπουν νέες μονάδες από το παραγωγικό δυναμικό της χώρας. Πάντως, κατασκευάζεται ήδη μια μονάδα φυσικού αερίου 800MW στη Βοιωτία ενώ κατασκευάζονται κι άλλες.

Αντιδράσεις από την αντιπολίτευση

Η   εκτίναξη της τιμής χονδρικής  του ρεύματος, προκάλεσε την αντίδραση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία ανέφερε διά του υπεύθυνου Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σωκράτη Φάμελλου  ότι το ράλι τιμών είναι «αποτέλεσμα της πολιτικής της κυβέρνησης από το Φθινόπωρο του 2019 να απορρυθμίσει την αγορά ενέργειας προς όφελος λίγων εταιριών». Παράλληλα, 54 Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, με πρωτοβουλία του κ. Φάμελλου, έφεραν τον περασμένο Ιούνιο το θέμα  στη Βουλή κάνοντας λόγο  για «σύγχυση που έχει προκαλέσει στους καταναλωτές ο τρόπος τιμολόγησης των χρεώσεων ηλεκτρικής ενέργειας» Ενώ σε παρέμβασή του για το θέμα στο πλαίσιο   συζήτηση επίκαιρης ερώτησης που κατέθεσε ο ίδιος με κεντρικό θέμα την απόφαση της ΔΕΗ να εφαρμόσει από τον Μάϊο ρήτρα διοξειδίου του άνθρακα στα τιμολόγιά της, «ρήτρα που θα αντικαταστήσει, με εφαρμογή από τις 05.08.2021, με ρήτρα αναπροσαρμογής χρέωσης προμήθειας που αυξάνει τη χρέωση για τους καταναλωτές, ο κ. Φάμελλος, επισήμανε ότι« υπάρχει ξεκάθαρη τάση σταθεροποίησης των τιμών χονδρικής ρεύματος σε υψηλά επίπεδα στην Ελλάδα, η οποία αποτυπώνεται και επιβαρύνει τους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων»

Πρωταθλήτρια ακρίβειας

Παρουσίασε ακόμη στοιχεία «που καταδεικνύουν πως, δυστυχώς, η Ελλάδα το τελευταίο διάστημα είναι «πρωταθλήτρια» ακρίβειας ρεύματος στην Ευρώπη, όπως αναδεικνύει και ο φιλοκυβερνητικός τύπος, με αυξήσεις 30 με 40% μόλις σε ένα έτος και χαρακτηρίζει την Ελλάδα «πρωταθλήτρια» τη χονδρική τιμή ρεύματος στην Ευρώπη». Και υπογράμμισε:Ο κ. Σκρέκας προσπάθησε να επιρρίψει τις ευθύνες για την έκρηξη των τιμών ηλεκτρισμού προς όλες τις κατευθύνσεις εκτός της κυβέρνησης. Στην κλιματική αλλαγή, στις τιμές καυσίμων και δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα. Έφτασε να δηλώνει συγκεκριμένα ότι: «Η χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται και αυξάνεται για συγκεκριμένους λόγους και σίγουρα, σε αυτό δεν φταίει η Ελληνική Κυβέρνηση ή η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ή η Αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ ή ο κανένας».

Διαρκής επιβάρυνση των καταναλωτών

Ο κ. Φάμελλος στάθηκε στο ότι «η διαρκής επιβάρυνση των καταναλωτών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αποτελεί στρατηγική της κυβέρνησης εδώ και δύο χρόνια, από τους πρώτους κιόλας μήνες διακυβέρνησης ΝΔ. Με αφετηρία την περίπου 20% αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ, από τον κ. Χατζηδάκη, τον Σεπτέμβριο του 2019, που αύξησε παράλληλα το περιθώριο κέρδους των ανταγωνιστών της, αφού η ΔΕΗ ως εταιρεία με δεσπόζουσα θέση στην αγορά διαμορφώνει και τις τιμές. Μειώσατε το Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ), για να κρύψετε τις αυξήσεις, που οδήγησε σε χρεωκοπία του ΕΛΑΠΕ και επιπρόσθετες επιβαρύνσεις με το χαράτσι στην αποζημίωση των παραγωγών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και στη μόνιμη επιβάρυνση στο πετρέλαιο κίνησης, το λεγόμενο «πράσινο τέλος» ύψους 0,04 ευρώ ανά λίτρο.

Φαινόμενα αισχροκέρδειας

Ακολούθησαν, πρόσθεσε ο Σ.Φάμελλος,«φαινόμενα αισχροκέρδειας το 2020 στην αγορά ηλεκτρισμού με τους προμηθευτές να πωλούν ακόμη και τέσσερις (4) φορές πάνω από τη χονδρική και η ΔΕΗ συμμετείχε αποδεδειγμένα στην αισχροκέρδεια. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι η κατάρρευση της χονδρικής τιμής ρεύματος που τον Απρίλιο του 2020 έφτασε στα 28 ευρώ/MWh δεν οδήγησε σε μείωση για τους καταναλωτές αλλά η ΔΕΗ συνέχισε να πουλάει στα 110 ευρώ/MWh.Με την εφαρμογή τέλος του Μοντέλου-Στόχου, χωρίς επαρκή εποπτεία, η αγορά ηλεκτρισμού ξεκίνησε να λειτουργεί με ολιγοπωλιακές συνθήκες από τους καθετοποιημένους παίκτες, πάλι με συμμετοχή της ΔΕΗ, κάτι που συνεχίζεται ακόμη και σήμερα και έχει κοστίσει εκατομμύρια ευρώ στους καταναλωτές. Η χειραγώγηση των τιμών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι γεγονός που έχουν καταγγείλει και οι ενεργοβόρες βιομηχανίες», υπογράμμισε μεταξύ άλλων