Για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, η Επιτροπή προτείνει να δημιουργηθεί το πρόγραμμα InvestEU, προκειμένου η χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ με τη μορφή δανείων και εγγυήσεων να υπαχθεί σε κοινό πλαίσιο.
Το πρόγραμμα InvestEU θα συγκεντρώσει τα πολλά διαφορετικά χρηματοδοτικά προγράμματα που είναι διαθέσιμα επί του παρόντος και θα επεκτείνει το επιτυχημένο μοντέλο του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη, του σχεδίου Γιούνκερ. Με το πρόγραμμα InvestEU, η Επιτροπή θα δώσει περαιτέρω ώθηση στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στις επενδύσεις και την καινοτομία.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε: «Το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη αποδείχτηκε πετυχημένο όσον αφορά την κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρώπη. Έχει ήδη οδηγήσει σε επενδύσεις 290 περίπου δισ. ευρώ, οι οποίες δεν θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν χωρίς αυτό, και παρείχε χρηματοδότηση σε 635.000 μικρές επιχειρήσεις. Με το πρόγραμμα InvestEU, παίρνουμε αυτό το επιτυχημένο μοντέλο και το επεκτείνουμε στα πολλά χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ που είναι διαθέσιμα. Απλουστεύουμε, πετυχαίνουμε περισσότερα αποτελέσματα με λιγότερα μέσα και δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση στις κοινωνικές επενδύσεις.»
Ο αντιπρόεδρος Γίρκι Κάταϊνεν, αρμόδιος για την απασχόληση, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, δήλωσε τα εξής: «Το πρόγραμμα InvestEU αποτελεί διαρθρωτική μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Συγκεντρώνει τα πολλά χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ σε μια ενιαία δομή με ενιαίο σήμα: InvestEU. Με βάση την επιτυχία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, μπορούμε να εξακολουθήσουμε να ενισχύουμε την δημιουργία θέσεων εργασίας, την καινοτομία και τις δεξιότητες στην Ευρώπη, με το επιπρόσθετο όφελος ότι η διαδικασία καθίσταται πιο εύκολη και πιο διαφανής για τους δικαιούχους. Το InvestEU θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων πολιτικής μας, όπως είναι η βιωσιμότητα, η επιστημονική αριστεία, η κοινωνική ένταξη και η παροχή βοήθειας στις μικρές επιχειρήσεις για να επεκταθούν, με στόχο την κινητοποίηση άνω των 650 δισ. ευρώ σε επενδύσεις — κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα. Επιπλέον, δίνουμε στα κράτη μέλη τη δυνατότητα περαιτέρω μόχλευσης των ενωσιακών κονδυλίων τους, μέσω του ταμείου εγγυήσεων. Αυτό θα είναι επωφελές για όλους.».
Το νέο πρόγραμμα θα αποτελείται από το Ταμείο InvestEU, τον Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών InvestEU και την Πύλη InvestEU.
- Ταμείο InvestEU
Με βάση την επιτυχία του σχεδίου Γιούνκερ, το Ταμείο InvestEU θα συνεχίσει την κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην ΕΕ, με σκοπό να αντιμετωπιστεί το επενδυτικό κενό στην Ευρώπη, που εξακολουθεί να είναι σημαντικό. Με το νέο Ταμείο θα επιτευχθούν κυρίως τα εξής:
- Περισσότερα αποτελέσματα με λιγότερα μέσα: Η Επιτροπή προτείνει να διατεθεί κονδύλιο ύψους 15,2 δισ. ευρώ για το Ταμείο InvestEU. Έτσι, θα καταστεί δυνατή η παροχή εγγύησης ύψους 38 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, η οποία θα χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη έργων στρατηγικής σημασίας σε ολόκληρη την ΕΕ. Με τη συγκέντρωση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων, η Επιτροπή αναμένει ότι το Ταμείο InvestEU θα προσελκύσει πάνω από 650 δισ. ευρώ πρόσθετων επενδύσεων σε όλη την ΕΕ κατά την επταετή περίοδο.
- Δημιουργία ενός διαφοροποιημένου και ευέλικτου χαρτοφυλακίου: Το Ταμείο InvestEU στηρίζει τέσσερις τομείς πολιτικής — τις βιώσιμες υποδομές· την έρευνα, την καινοτομία και τη ψηφιοποίηση,· τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις· και τις κοινωνικές επενδύσεις και δεξιότητες.· Το InvestEU θα είναι επίσης ευέλικτο: θα έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται στις αλλαγές της αγοράς και τις προτεραιότητες πολιτικής που μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου.
- Εξορθολογισμός και απλούστευση: Η δομή διακυβέρνησης και οι απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων του προγράμματος InvestEU θα είναι ενιαία και συνεκτικά. Έτσι, θα αποφεύγονται οι αλληλεπικαλύψεις. Ένα ενιαίο ταμείο θα ενσωματώσει τα πολλά διαφορετικά χρηματοδοτικά μέσα σε επίπεδο ΕΕ και τους σχετικούς εφαρμοστέους κανόνες που τα συνοδεύουν. Αυτή η ενοποίηση σημαίνει μεγαλύτερη έμφαση στους τομείς πολιτικής και τους στόχους. Το InvestEU θα συνδέεται στενά με τις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ: από τη συμβολή στην εκπλήρωση των στόχων μας για το κλίμα βάσει της συμφωνίας του Παρισιού έως την επίτευξη των δεσμεύσεών μας στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.
- Αξιοποίηση της εμπειρογνωμοσύνης των χρηματοδοτικών εταίρων μας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, καθώς και σε επίπεδο ΕΕ: Ο Όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), δεδομένου του ρόλου του ως δημόσιας τράπεζας της ΕΕ, της ικανότητάς του να λειτουργεί σε όλα τα κράτη μέλη, καθώς και της πείρας του στη διαχείριση του ΕΤΣΕ, θα παραμείνει ο βασικός χρηματοδοτικός εταίρος στο πλαίσιο του InvestEU. Επιπλέον, οι εθνικές και περιφερειακές αναπτυξιακές τράπεζες και άλλα ιδρύματα που μπορούν να προσφέρουν συγκεκριμένη εμπειρογνωμοσύνη και εμπειρία μπορούν να γίνουν χρηματοδοτικοί εταίροι, υπό όρους.
- Παροχή βοήθειας στα κράτη μέλη για την αποτελεσματικότερη μόχλευση των κονδυλίων που λαμβάνουν από την ΕΕ: Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να διοχετεύουν ορισμένα από τα κονδύλια της πολιτικής για τη συνοχή που τους χορηγούνται στην εγγύηση του προϋπολογισμού του InvestEU. Τυχόν κονδύλια που διοχετεύονται στο Ταμείο θα επωφελούνται από την εγγύηση της ΕΕ και την υψηλή πιστοληπτική της ικανότητα, παρέχοντας στις εθνικές και περιφερειακές επενδύσεις μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.Αν τα κράτη μέλη προκρίνουν τη λύση αυτή, τα κονδύλια θα προορίζονται για τη συγκεκριμένη χώρα. Προκειμένου να διευκολυνθεί η απρόσκοπτη ανάπτυξη του Ταμείου InvestEU, η Επιτροπή επεξεργάζεται επίσης τον περαιτέρω εξορθολογισμό του ελέγχου κρατικών ενισχύσεων για τα κονδύλια των κρατών μελών που διοχετεύονται μέσω InvestEU.
- Κόμβος Επενδυτικών Συμβουλών InvestEU
Με βάση το μοντέλο του Ευρωπαϊκού Κόμβου Επενδυτικών Συμβουλών του Επενδυτικού Σχεδίου, ο Κόμβος Επενδυτικών Συμβουλών InvestEU θα ενσωματώσει τις 13 διαφορετικές συμβουλευτικές υπηρεσίες που είναι διαθέσιμες επί του παρόντος σε μία ενιαία υπηρεσία με σκοπό την παροχή συνδρομής για την ανάπτυξη έργων. Θα παρέχει τεχνική υποστήριξη και βοήθεια προκειμένου να συμβάλει στην προετοιμασία, την ανάπτυξη, τη διάρθρωση και την υλοποίηση έργων, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας ικανοτήτων.
- Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων
Η Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων του Επενδυτικού Σχεδίου προσδίδει ορατότητα στα επενδυτικά έργα σε ολόκληρη την ΕΕ και θα συνεχιστεί στο πλαίσιο του προγράμματος InvestEU. Η Πύλη φέρνει σε επαφή επενδυτές και φορείς υλοποίησης έργων, παρέχοντας μια εύκολα προσβάσιμη και φιλική στον χρήστη βάση δεδομένων έργων, η οποία προσδίδει μεγαλύτερη ορατότητα και δίνει στους επενδυτές τη δυνατότητα να βρίσκουν επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα ή την τοποθεσία που τους ενδιαφέρει.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εξακολουθούν να είναι απαραίτητες
Η χρηματοδότηση της ΕΕ από μόνη της δεν θα αντιμετωπίσει τα χαμηλά επίπεδα επενδύσεων στην Ευρώπη. Τα κράτη μέλη πρέπει να χρησιμοποιήσουν όλη την υποστήριξη που προσφέρεται, με στόχο την αντιμετώπιση των εθνικών φραγμών στις επενδύσεις και τη βελτίωση του επιχειρηματικού τους περιβάλλοντος, ιδίως υλοποιώντας τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Στις 31 Μαΐου η Επιτροπή πρότεινε τη δημιουργία προγράμματος στήριξης των μεταρρυθμίσεων που θα υποστηρίζει τις μεταρρυθμίσεις προτεραιότητας σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, με συνολικό προϋπολογισμό ύψους 25 δισ. ευρώ. Αυτό το νέο πρόγραμμα περιλαμβάνει χρηματοδοτική στήριξη για τις μεταρρυθμίσεις, καθώς και τεχνική υποστήριξη και εμπειρογνωμοσύνη.
Επόμενα βήματα
Είναι ζωτικής σημασίας να επιτευχθεί ταχεία συμφωνία για τον συνολικό μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και τις τομεακές προτάσεις, προκειμένου τα κονδύλια της ΕΕ να αρχίσουν το συντομότερο δυνατό να παράγουν αποτελέσματα στην πράξη. Τυχόν καθυστερήσεις θα έχουν ως αποτέλεσμα να διατηρηθούν τα χαμηλά επίπεδα στις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην ΕΕ, γεγονός που θα έχει απτές συνέπειες για την απασχόληση και την ανάπτυξη στο κράτη μέλη.
Η επίτευξη συμφωνίας το 2019 για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό θα συμβάλει στην απρόσκοπτη μετάβαση από τον τρέχοντα μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό (2014-2020) στον νέο, και θα εξασφαλίσει την προβλεψιμότητα και τη συνέχεια της χρηματοδότησης προς όφελος όλων.
Ιστορικό του φακέλου
Οι επενδυτικές συνθήκες στην Ευρώπη έχουν βελτιωθεί από την έναρξη του σχεδίου Γιούνκερ, χάρη στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποίησαν τα κράτη μέλη, την ευνοϊκότερη οικονομική κατάσταση και παρεμβάσεις, όπως το ΕΤΣΕ. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό επενδυτικό χάσμα στη Ευρώπη:
- Οι επενδύσεις σε δραστηριότητες υψηλότερου κινδύνου, όπως η έρευνα και η καινοτομία, εξακολουθούν να είναι ανεπαρκείς, γεγονός το οποίο μπορεί να αποβεί επιζήμιο για τη βιομηχανική και οικονομική ανταγωνιστικότητα της Ένωσης και την ποιότητα ζωής των πολιτών της·
- Οι επενδύσεις σε υποδομές στην ΕΕ ανήλθαν στο 1,8 % του ΑΕΠ το 2016, από 2,2 % το 2009·
- Επιπλέον, πρέπει να καλύψουμε τις ανάγκες σε διαρθρωτικές επενδύσεις ενόψει των τεχνολογικών αλλαγών και της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας, μεταξύ άλλων για την καινοτομία, τις δεξιότητες, τις υποδομές, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και την ανάγκη να αντιμετωπιστούν βασικές κοινωνικές προκλήσεις, όπως για παράδειγμα η βιωσιμότητα και η γήρανση του πληθυσμού.
Το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη, το σχέδιο Γιούνκερ, ξεκίνησε τον Νοέμβριο 2014 με στόχο να αναστραφεί η πτωτική τάση των χαμηλών επιπέδων επενδύσεων και να επανέλθει η Ευρώπη σε τροχιά οικονομικής ανάκαμψης. Οι δράσεις που εγκρίθηκαν μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων στο πλαίσιο του σχεδίου Γιούνκερ αναμένεται να έχουν κινητοποιήσει 287 δισ. ευρώ σε επενδύσεις έως τον Μάιο του 2018. Περίπου 635 000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) αναμένεται να επωφεληθούν από τη βελτιωμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Στις 12 Δεκεμβρίου 2017, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη συμφώνησαν επί του κανονισμού για την ενίσχυση του ΕΤΣΕ και την επέκταση του επενδυτικού στόχου σε 500 δισ. ευρώ έως τα τέλη του 2020. Ο κανονισμός ΕΤΣΕ 2.0 άρχισε να ισχύει στις 30 Δεκεμβρίου 2017.
Στο έγγραφο προβληματισμού της Επιτροπής σχετικά με το μέλλον των οικονομικών της ΕΕ της 28ης Ιουνίου 2017 επισημάνθηκε η ανάγκη για «περισσότερα αποτελέσματα με λιγότερα μέσα» και για μόχλευση του προϋπολογισμού της ΕΕ σε μια περίοδο δημοσιονομικών περιορισμών.
Η ανεξάρτητη αξιολόγηση του ΕΤΣΕ, που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2018, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η εγγύηση της ΕΕ αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο για την αύξηση του όγκου των συναλλαγών υψηλότερου κινδύνου από την ΕΤΕπ και ότι χρησιμοποιεί λιγότερους δημοσιονομικούς πόρους σε σχέση με τα χρηματοδοτικά μέσα. Τονίζει επίσης την ανάγκη να συνεχιστεί η βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση για την καινοτομία, καθώς και να ενισχυθούν οι συνέργειες με άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ.
Περισσότερες πληροφορίες
Ενημερωτικό σημείωμα: Το πρόγραμμα InvestEU — ερωτήσεις και απαντήσεις
Ενημερωτικό δελτίο: Τι είναι το InvestEU;
Ενημερωτικό δελτίο: InvestEU — τι θα χρηματοδοτεί;
Πρόταση κανονισμού για τη θέσπιση του προγράμματος InvestEU
Ακολουθήστε τον αντιπρόεδρο Κάταϊνεν στο Twitter: @jyrkikatainen
Ακολουθήστε το InvestEU στο Twitter: #InvestEU
