ΚΑΣ: «Πράσινο φως» στη μελέτη αποκατάστασης του Παρθενώνα

Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) αποφάσισε την  αποκατάσταση του βόρειου τoίχου του σηκού του Παρθενώνα. Βαίνει προς ολοκλήρωση μια προσπάθεια που κρατά πάνω από τρεις δεκαετίες.

Στους αρχαίους ελληνικούς ναούς, σηκός ονομαζόταν ο κύριος εσωτερικός χώρος όπου φυλασσόταν το άγαλμα του θεού (ή της θεάς) στον οποίο ήταν αφιερωμένος. Στην περίπτωση του Παρθενώνα, στο μέρος αυτό φυλασσόταν το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου, που φιλοτέχνησε ο Φειδίας και είχε κολοσσιαίες διαστάσεις.

«Η απόφαση είναι πολύ μεγάλης σημασίας γιατί μέσα από την υλοποίηση των μελετών που αφορούν την αποκατάσταση του σηκού θα έχουμε ανασύσταση των όψεων, ένα πολύ σημαντικό γεγονός για τη νεότερη ιστορία του Παρθενώνα», σημειώθηκε από την αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων.

Αυτό σημαίνει ότι μετά την ολοκλήρωση του έργου (δηλαδή, όταν αναστηλωθούν και οι δυο μακριές πλευρές του σηκού, δηλαδή η βόρεια και η νότια), η γεωμετρία του κτιρίου θα αποκατασταθεί σε μεγάλο βαθμό, «θα φανεί η ταυτότητα και η ιστορία του μνημείου, ενώ ο μέσος επισκέπτης θα έχει αντίληψη της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής του», όπως ειπώθηκε από μέλος του ΚΑΣ. «Η μελέτη επιχειρεί την επαναφορά πλήθους λίθων που βρίσκονται κάτω στη γη, περίπου 250, και ενδεχομένως η πρόταση που θα εγκριθεί να έχει επιπτώσεις στην αναστήλωση των μνημείων στη χώρα», ειπώθηκε από την αρμόδια διεύθυνση.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι η πρόταση στην οποία στηρίχτηκε η συγκεκριμένη μελέτη φέρει την υπογραφή του αείμνηστου Χαράλαμπου Μπούρα, αρχιτέκτονα και πρώην προέδρου της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ), με τεράστιο έργο στην αναστήλωση των μνημείων και δη της Ακρόπολης. «Είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για την Ακρόπολη και ειδικά για το κορυφαίο μνημείο του Παρθενώνα», δήλωσε η γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη, αναφερόμενη στη μελέτη που «έχει απασχολήσει πολύ σοβαρά την Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης, αλλά βεβαίως έχει και τις κατευθύνσεις της ΕΣΜΑ». Όσο για το γεγονός ότι η πρόταση στηρίχτηκε στην εισήγηση του Χαράλαμπου Μπούρα, η κ. Βλαζάκη σημείωσε: «Είναι σαν να τον έχουμε κοντά μας».

Η μελέτη, που πήρε ομόφωνα την έγκριση από το ΚΑΣ (εκτός από τμήμα της στο οποίο μειοψήφησαν δυο μέλη), σκοπεύει να αξιοποιήσει το πλούσιο υλικό και την τεράστια γνώση που συγκεντρώθηκε κατά τη διάρκεια σχεδόν τεσσάρων δεκαετιών, αρχής γενομένης από τον μνημειώδη τόμο του 1983 για την αποκατάσταση του Παρθενώνα των Χ. Μπούρα και Μ. Κορρέ. Στόχος της είναι να αναδειχθεί το όριο διατήρησης του τοίχου όπως διαμορφώθηκε μετά τον βομβαρδισμό του Μοροζίνι το 1687 και πριν από την πολιορκία της Ακρόπολης το 1822, όταν οι Τούρκοι έσπασαν τις αρχαίες πέτρες για να αφαιρέσουν το μολύβι. «Το τμήμα που διατηρήθηκε ως το 1822 ακέραιο, διαλύθηκε μέσα σε έναν μήνα για να ληφθεί ο μόλυβδος και οι πέτρες έμειναν εκεί. Κανείς δεν ήθελε τις πέτρες, τον μόλυβδο ήθελαν», δήλωσε ο νυν πρόεδρος της ΕΣΜΑ, καθηγητής Μανόλης Κορρές, ο άνθρωπος που έχει συνδεθεί όσο λίγοι με τα αναστηλωτικά έργα στην Ακρόπολη. «Οι Τούρκοι με βαριά κατέστρεψαν 500 λίθους. Πεντακόσιους βαριά “τραυματίες” άφησαν πίσω τους, επειδή ήταν βιαστικοί. Θα μπορούσαν να είχαν καταστρέψει 50 και οι 450 να ήταν ‘υγιείς’», είπε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με την πρόταση, οι αρχαίοι λιθόπλινθοι που θα επανατοποθετηθούν είναι 360 και οι νέοι (από μάρμαρο που θα προέλθει από τον Διόνυσο, το οποίο μοιάζει πολύ με το πεντελικό) περίπου 90. Η αποκατάσταση και των δυο μακρών τοίχων του σηκού (του βόρειου και του νότιου) εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί σε περίπου 15 χρόνια. Στο δυτικό τμήμα του βόρειου σηκού, το οποίο θα συμπληρωθεί κυρίως με αυθεντικό υλικό, το ύψος της αναστήλωσης δεν θα υπερβαίνει τον 6ο δόμο (δηλαδή συνολικά περίπου τα 4,5 μ.), ενώ το ανατολικό τμήμα θα φτάσει περίπου τα 10 μ. Σε επόμενη φάση, όταν η αποκατάσταση θα συμπεριλάβει και το τμήμα όπου βρισκόταν η ζωφόρος και το επιστύλιο (τα οποία καταστράφηκαν κατά την αρπαγή του Έλγιν και την πολιορκία του 1822) το ύψος θα είναι περίπου 13 μ. Οι δυο μειοψηφίες, που αφορούσαν την εσωτερική πλευρά του δυτικού αυτού τμήματος (του βόρειου σηκού πάντα), ζήτησαν την περαιτέρω στατική διερεύνηση ώστε να γίνει η ελάχιστη δυνατή συμπλήρωση με νέο υλικό.