Κινδυνεύουν να «καούν» στην …. προπόνηση τα έργα των Δήμων

Της Ντίνας  Καράτζιου/

Λίγο πριν την εκπνοή της προθεσμίας για τις οριστικές υποβολές προτάσεων, το αναπτυξιακό πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» φαντάζει ως κουστούμι που στενεύει δεκάδες δήμους, οι  οποίοι εκφράζουν την ανησυχία, ότι εντέλει, πολλοί εξ αυτών, δεν θα καταφέρουν να εντάξουν νέα έργα υποδομής σε προσκλήσεις του προγράμματος.

Ξεπερνούν τα 3 δις ευρώ οι προτάσεις που έχουν καταθέσει οι δήμοι για το αναπτυξιακό πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης». Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τα κριτήρια κατανομής (πλαφόν) που ορίστηκαν μετά την έκδοση της ΚΥΑ από το ΥΠ.ΕΣ., δημιουργεί  συνθήκες ασφυξίας και έντονες αντιδράσεις από πολλούς περιφερειακούς δήμους που θεωρούν ότι αδικούνται κατάφωρα. Γιατί διαμαρτύρονται οι δήμοι. Ποιες είναι οι πέντε διορθωτικές κινήσεις που προτείνει η ΚΕΔΕ για να αποσυμπιεστεί η κατάσταση. Τι αντιπροτείνει το ΥΠΕΣ.

Οι αιτιάσεις των δήμων

Στο επίκεντρο της τελευταίας συνεδρίασης του δ.σ της ΚΕΔΕ που έγινε με τη συμμετοχή των προέδρων των Περιφερειακών Ενοτήτων Δήμων  τέθηκε το ζήτημα της δίκαιης κατανομής των πόρων του «Αντώνης Τρίτσης» με τους εκπροσώπους των ΟΤΑ να αποτυπώνουν ενστάσεις και να προβάλλουν τις αρρυθμίες που δημιουργήθηκαν από την επιβολή πλαφόν. Ως εκ τούτου, ζήτησαν να εξαιρεθούν από τον συνολικό προϋπολογισμό των προτάσεων τα έργα του προγράμματος «Φιλόδημος Ι», καθώς μόνο μ΄ αυτά πολλοί δήμοι καλύπτουν το πλαφόν αλλά και τα έργα ύδρευσης, αποχέτευσης και αγροτικής οδοποιίας Οι αιτιάσεις που εκφράζονται εν πολλοίς από τους περιφερειακούς δήμους καταγράφονται λεπτομερώς από τις ΠΕΔ Θεσσαλίας και Κρήτης οι  οποίες και κατατέθηκαν προς την ΚΕΔΕ ενόψει της πρόσφατης συνεδρίασης, δίνουν το βασικό περίγραμμα του κλίματος που επικρατεί στην Αυτοδιοίκηση. Στον πυρήνα των αντιδράσεων, είναι η διαμορφωθείσα κατηγοριοποίηση των ΟΤΑ μέσω της ΚΥΑ, η οποία, κατά την εκτίμηση των  ΠΕΔ η πλειονότητα των περιφερειακών δήμων (ορεινών ημιορεινών, αστικών και ημιαστικών) δεν θα καταφέρει να αντλήσει χρηματοδοτήσεις.  Στο σχετικό έγγραφο, ο Πρόεδρος της ΠΕΔ Θεσσαλίας και δήμαρχος Κιλελέρ  Α. Νασιακόπουλος  διατύπωσε την άποψη ότι «η όλη αυτή κατανομή των  Δήμων, σε συνδυασμό μάλιστα με το συμψηφισμό που γίνεται με τα έργα του Φιλόδημου, αδικεί κατάφωρα την πλειονότητα των Δήμων της Θεσσαλίας, σε σχέση ιδίως με τους Δήμους της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, καθώς περιορίζονται σε χαμηλότατο «πλαφόν», παρόλο που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες, λόγω υποδομών π.χ. αγροτικής οδοποιίας, ύδρευσης – αποχέτευσης κλπ».

Εξαίρεση έργων

Την εξαίρεση των έργων  ύδρευσης, αποχέτευσης και αγροτικής οδοποιίας που αφορούν τους περιφερειακούς (ορεινούς, ημιορεινούς, αστικούς και ημιαστικούς,) αιτήθηκε και η εκτελεστική επιτροπή της ΠΕΔ Κρήτης, (πρόεδρος Γιάννης Κουράκης Αντιπρόεδρος Γιώργης Μαρινάκης Γραμματέα Γιάννης Μαλανδράκης και μέλη Μανόλης Κοκοσαλάκης και  Νίκος Κοκκίνης). Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν στο έγγραφο που επιδόθηκε στην ΚΕΔΕ, το γεγονός ότι «το πλαφόν χρηματοδότησης ανά Δήμο που θεσπίστηκε στο πρόγραμμα «Αντ. Τρίτσης» με την νέα ΚΥΑ, συνυπολογίζει αθροιστικά τις χρηματοδοτήσεις που έχουν αντλήσει οι Δήμοι από το πρόγραμμα «Φιλόδημος 1» και αφορά είτε έργα που υλοποιούνται ήδη είτε έργα που έχουν ενταχθεί και μεταφέρθηκαν στο νέο πρόγραμμα «Αντ. Τρίτσης συνεπάγεται ότι πάρα πολλοί ΟΤΑ δε θα μπορούν να εντάξουν κανένα νέο έργο μιας και θα έχουν καλύψει το πλαφόν χρηματοδότησης, από τον «Φιλόδημο 1». Τονίζεται επίσης, ότι  «Αυτό δεν ήταν γνωστό εξαρχής και δεν είχε ειπωθεί στις τεχνικές παρουσιάσεις των προσκλήσεων του προγράμματος στις Περιφερειακές διασκέψεις. Συνεπώς, οι Δήμοι ωρίμασαν μελέτες έργων κα προσανατολίστηκαν με βάση άλλα δεδομένα και άλλες προϋποθέσεις από αυτές που τώρα περιγράφει η νέα ΚΥΑ.Ενώ εξελίσσεται το νέο πρόγραμμα και οι ΟΤΑ ήδη υποβάλλουν προτάσεις σε αυτό, η τροποποίηση του προγράμματος αναγκάζει πολλούς Δήμους να αναμορφώσουν τις αρχικές προτάσεις τους με τεράστιο διαχειριστικό κόστος εν μέσω μιας ιδιαίτερα δύσκολης περιόδου και δεδομένης της εξέλιξης της πανδημίας αλλά και της διαπιστωμένης υποστελέχωσης των δημοτικών υπηρεσιών. Θα πρέπει να εξαιρεθούν από τον συνολικό προϋπολογισμό των προτάσεων τα έργα του προγράμματος «Φιλόδημος Ι».

ΚΕΔΕ : 5 διορθώσεις στην κατανομή των πόρων για  άμβλυνση αδικιών

Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δ. Παπαστεργίου κατά την αρχική του τοποθέτηση επεσήμανε την ανάγκη να υπάρξει μια δίκαιη κατανομή μεταξύ των Δήμων, των πόρων του προγράμματος Αντώνης Τρίτσης. «Παρά το γεγονός ότι στο πρόγραμμα αυτό προβλέπονται πόροι ύψους 2,5 δις ευρώ, οι ανάγκες των Δήμων είναι πολύ μεγάλες, αφού οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί ξεπερνούν ήδη τα 3 δις ευρώ» ανέφερε. Και πρόσθεσε: «Το ΔΣ της ΚΕΔΕ αναγνώρισε ότι αυτή την στιγμή δεν μπορούν να γίνουν σημαντικές αλλαγές στο μοντέλο κατανομής των πόρων, παρά τις συζητήσεις που είχαν προηγηθεί».

Για το λόγο αυτό το Δ.Σ. αποφάσισε να ζητήσει πέντε συγκεκριμένες αλλαγές, που μπορούν να συμβάλλουν στην άμβλυνση των αδικιών που προκαλεί το περιεχόμενο της ΚΥΑ. Οι 5 αλλαγές αυτές αφορούν διορθώσεις στην κατανομή με βάση τα παρακάτω σημεία, τα οποία αποτελούν και βασικά αιτήματα των δήμων

1.Να μην προσμετρηθούν οι πόροι που έχουν ήδη διατεθεί μέσω του ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ 1 στους πόρους του προγράμματος Α. Τρίτσης, ιδιαίτερα για έργα που αφορούν την ύδρευση και αποχέτευση.

2 Να μεταφερθεί και να χρηματοδοτηθεί μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης ένα ειδικό πρόγραμμα, που αφορά τους τομείς της Αγροτικής Ανάπτυξης και Οδοποιίας.

3Να ζητηθεί η άμεση κινητοποίηση της ΕΕΤΑΑ και της ομάδας μηχανικών που πρέπει να δημιουργήσει, ώστε να στηριχθούν οι μικροί Δήμοι στην προσπάθειά τους να υλοποιήσουν τα έργα που θα προτείνουν για χρηματοδότηση από το Α. Τρίτσης.

4 Να «προηγηθούν οι πόροι του προγράμματος», δηλαδή οι Δήμοι να είναι αυτοί που θα κερδίζουν από τις εκπτώσεις των έργων.

5 Να μπουν τα κριτήρια επιλεξιμότητας στις εντάξεις των έργων των Δήμων, από την Επιτροπή Αξιολόγησης.

«Πολλοί Δήμοι της χώρας είδαν με προβληματισμό την κατανομή του Αντ. Τρίτσης. Θα έπρεπε από την αρχή να επιλεγεί μία πιο δίκαιη κατανομή, με πληθυσμιακά και εκτατικά κριτήρια καθώς και άλλα όπως το τουριστικό ισοδύναμο, η ορεινότητα, η νησιωτικότητα. Δεν θέλουμε να χαθεί ούτε ένα ευρώ από Δήμους συνεπώς πρέπει άμεσα να ξεκινήσουμε, όμως η μη ισόρροπη κατανομή για μερίδα Δήμων, μας αφήνει και πάλι μία αίσθηση αδικίας, ειδικά για τους Δήμους της περιφέρειας. Στο σημείο αυτό, η μόνη ρεαλιστική πρόταση που μπορεί να γίνει και η οποία δεν διορθώνει πλήρως την όλη ανισοκατανομή, είναι να μην αφαιρεθούν τα χρήματα των έργων του «Φιλόδημος 1», τόνισε. Και πρόσθεσε: «Τα χρήματα που θα απαιτηθούν για να καλυφθεί η παραπάνω διαφορά, ας καλυφθούν από μία νέα συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή και από τους τόκους των χρημάτων του Πράσινου Ταμείου στο ΤΠΔ για τα επόμενα χρόνια ή μεταφορά ολόκληρων προτάσεων στο Ταμείο Ανάκαμψης».

Τρείς  βαλβίδες αποσυμπίεσης προτείνει το ΥΠΕΣ

Ο αν. υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας αναφερόμενος στην ΚΥΑ που έθεσε τα πλαφόν κατανομής αναγνώρισε την απογοήτευση που δημιούργησε σε πολλούς Δήμους αλλά τόνισε ότι έχουν προβλεφθεί τρεις «βαλβίδες αποσυμπίεσης» που θα συμβάλουν στην αύξηση των πλαφόν που προβλέπει η ΚΥΑ.

Ειδικότερα διευκρίνισε ότι για τα έργα εκείνα του «Φιλόδημος Ι» που έχουν ήδη ενταχθεί στο Πρόγραμμα και συμβασιοποιηθεί, λαμβάνεται υπόψη το ποσό της σύμβασης και όχι το ποσό του προϋπολογισμού. Τόνισε, δε, ότι 42 περιπτώσεις έργων -τα οποία είτε δεν έχουν ενταχθεί στο «Αντώνης Τρίτσης», είτε δεν έχουν μεταφερθεί από το «Φιλόδημος Ι»- θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται, κανονικά, από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, εκτός του πλαφόν.

Όσον αφορά στη δεύτερη «βαλβίδα αποσυμπίεσης», ο κ. Πέτσας σημείωσε ότι στις 31 Μαΐου, που λήγει η προθεσμία υποβολής των προτάσεων από τους Δήμους, θα γίνει και η συνολική εκτίμηση του προϋπολογισμού, έτσι ώστε να φανεί εάν υπάρχει νέα δυνατότητα ανακατανομής στο πλαίσιο του Προγράμματος.

Αναφέρθηκε, επίσης, στη δυνατότητα μεταφοράς έργων σε άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, αξιοποιώντας τις συνέργειες που προσφέρονται και με άλλα Υπουργεία. Παράλληλα, ο κ. Πέτσας υπογράμμισε ότι εφόσον τα έργα συμβασιοποιηθούν και μείνουν αδιάθετα κονδύλια, θα μπορεί να υπάρξει είτε μία οριζόντια αύξηση του πλαφόν, είτε νέες προσκλήσεις για εντάξεις έργων. Τέλος, αναφέρθηκε και στη δυνατότητα που δίνει η Κοινή Υπουργική Απόφαση για χρηματοδοτήσεις έργων που είναι λίγο πιο πάνω από το πλαφόν, ενώ σημείωσε ότι για Δήμους με πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά «όποιες ακραίες περιπτώσεις έχουν προκύψει, αυτές θα αντιμετωπιστούν».