Κλίμα & Ενέργεια: ειδήσεις και καλές πρακτικές (9/2019)

Του Τάσου Κρομμύδα*

1. Εκθέσεις – ειδήσεις

• Κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων μέχρι το 2028 και δέσμευση στο στόχο οικονομίας μηδενικών εκπομπών το 2050 ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός στην Ειδική Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ. Το υφιστάμενο Εθνικό Σχέδιο που είχε υποβληθεί τον Ιανουάριο, προβλέπει χρήση λιγνίτη και μετά το 2040 και μείωση εκπομπών το 2040 κατά μόλις 32% σε σχέση με το 2016.
• Η Έκθεση του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή, με θέμα τους ωκεανούς και την κρυόσφαιρα (τα παγωμένα τμήματα του πλανήτη) προβλέπει πως στο σενάριο αναφοράς (χωρίς πρόσθετες πολιτικές) η μέση στάθμη της θάλασσας θα ανέβει κατά 0,6 – 1,1 μέτρα μέχρι το 2100 και κατά έως 5,4μ μέχρι το 2300. Η οξίνιση και η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στα θαλάσσια παράκτια οικοσυστήματα και θα επηρεάσει τη γεωγραφική κατανομή και την αφθονία ιχθυαποθεμάτων. Οι ορεινοί παγετώνες εκτός πολικών περιοχών μπορεί να χάσουν το 80% της μάζας τους μέχρι το 2100 ενώ οι μόνιμα παγωμένες περιοχές μπορεί να χάσουν μέχρι το 70% της επιφανειακής μάζας πάγου.

Η Έκθεση γράφτηκε από 104 κύριους συγγραφείς από 36 χώρες, επικαλούμενη 6.981 επιστημονικές δημοσιεύσεις. Στους 3 κύκλους διαβούλευσης υποβλήθηκαν 31.176 σχόλια από 80 χώρες. Η περίληψη εγκρίθηκε από τους εκπροσώπους των 195 κρατών-μελών του IPCC.

Αναλυτική παρουσίαση.

• Κοινή έκθεση των κορυφαίων παγκόσμιων οργανισμών σχετικών με το κλίμα διαπιστώνει πως η 5ετία 2015-2019 ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί και πως όλοι οι βασικοί δείκτες των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής (άνοδος στάθμης θάλασσας, απώλεια πάγων, ακραία φαινόμενα) επιδεινώνονται.
• Έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για την Προσαρμογή: επενδύσεις την επόμενη δεκαετία ύψους 1,8 τρις$ μόνο στους 5 παρακάτω τομείς θα φέρουν οικονομικά οφέλη 7,1 τρις$ και παράλληλα τεράστια κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη
  • συστήματα έγκαιρης ειδοποίησης για ακραία φαινόμενα
  • υποδομές ανθεκτικές στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
  • βελτίωση πρακτικών ξηράς γεωργίας
  • προστασία παράκτιων μαγγρόβιων δασών
  • βελτίωση της ανθεκτικότητας στη διαχείριση υδατικών πόρων

Τονίζεται πως πρέπει να εξασφαλιστεί πως οι επιπτώσεις, τα ρίσκα και οι διαθέσιμες λύσεις ενσωματώνονται στη λήψη αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, και για αυτό απαιτείται μια επανάσταση γύρω από το τι γνωρίζουμε, πώς σχεδιάζουμε ολοκληρωμένα και πώς χρηματοδοτούμε.

• Η πυρηνική ενέργεια είναι πολύ αργή και πολύ ακριβή για να συμβάλει στην προστασία του κλίματος σύμφωνα με την World Nuclear Industry Status Report. Την τελευταία 10ετία ο μέσος χρόνος κατασκευής ενός πυρηνικού σταθμού έχει φτάσει τα 10 χρόνια και το πλήρες κόστος ηλεκτροπαραγωγής έχει αυξηθεί κατά 23%.
• Κατά 1,9-2,9 δις λίρες αύξησε η EDF την εκτίμηση κόστους του υπό κατασκευή πυρηνικού σταθμού ισχύος 3.200MW στο Hinkley. Ο σταθμός αναμένεται να κοστίσει συνολικά 21,5-22,5 δις λίρες και να λειτουργήσει το 2025.
• Η αξιοποίηση «χαρτοφυλακίων καθαρής ενέργειας» (ΑΠΕ + μπαταρίες + διαχείριση ζήτησης) παράγει πλέον φτηνότερα αξιόπιστη ηλεκτρική ενέργεια στις ΗΠΑ σε σχέση με την κατασκευή νέων μονάδων φυσικού αερίου και από το 2035 φτηνότερα ακόμα και σε σχέση με υφιστάμενες μονάδες.
• Οι πόλεις του κόσμου μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές τους κατά 90% με συνολικές ετήσιες επενδύσεις 1,8 τρις$ (2% του παγκόσμιου ΑΕΠ). Τα ετήσια οφέλη από την εξοικονόμηση ενέργειας εκτιμώνται σε 2,8 τρις$ το 2030 και 7 τρις$ το 2050.
• Η χρηματοδότηση ανεπτυγμένων χωρών προς αναπτυσσόμενες, για δράσεις για το κλίμα έφτασε τα 71,2 δις$ το 2017 (+21% από το 2016). Τα 56,6 δις$ προήλθαν από δημόσιους πόρους και το 24% αυτών ήταν με τη μορφή δωρεάς (τα υπόλοιπα ως ευνοϊκά δάνεια).
• Τα 13 χαμηλότερα θερινά ελάχιστα έκτασης πάγων στην Αρκτική έχουν παρατηρηθεί τα 13 τελευταία χρόνια.
• Μειωμένο κατά 12,2% θα είναι το 2100 το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής στο σενάριο αναφοράς και κατά 4,4% αν επιτευχθούν οι στόχοι του Παρισιού. (Παγκοσμίως: -7,2% και -1,1% αντίστοιχα).
• Οι καύσωνες του Ιουνίου και του Ιουλίου προκάλεσαν το θάνατο 1435 ατόμων στη Γαλλία, σύμφωνα με την Υπ. Υγείας της χώρας.

2. Καλά νέα και παραδείγματα

• Και η Εσθονία αποδέχεται τον στόχο ΕΕ μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών το 2050. Από τις 28 χώρες της ΕΕ μόνο η Πολωνία και η Τσεχία τον αρνούνται ρητά με την Ουγγαρία να τηρεί επιφυλάξεις.
• Η RWE, η Γερμανική επιχείρηση ηλεκτρισμού με τις μεγαλύτερες εκπομπές CO2 στην Ευρώπη, δεσμεύεται σε μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών το 2040.
• Ψήφισμα του Συνεδρίου των Εργατικών καλεί σε στόχο μηδενικών εκπομπών στη Βρετανία το 2030.
• H General Electric ξηλώνει σταθμό φυσικού αερίου στην Καλιφόρνια ισχύος 750 MW, που τέθηκε σε λειτουργία μόλις το 2009/10, για οικονομικούς λόγους.

3. Διάφορα

• Τι ακριβώς σημαίνει “μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών”, πότε πρέπει να το επιτύχουμε και ποιες χώρες έχουν δεσμευτεί στο στόχο αυτό;
• Στο πιο βαρυσήμαντο έντυπο στα οικονομικά, το Quarterly Journal of Economics, δεν έχει δημοσιευτεί ποτέ άρθρο σχετικό με την κλιματική αλλαγή. Στα 50 κορυφαία επιστημονικά περιοδικά στα Οικονομικά, από το 2000 έχουν δημοσιευτεί μόλις 11 άρθρα σχετικά με τη μείωση των ειδών και της βιοποικιλότητας.
• Αν η Ευρωπαϊκή ναυτιλία φορολογούταν για τα καύσιμα όπως το ντήζελ για τα αυτοκίνητα, θα πλήρωνε 24 δις ευρώ το χρόνο.

*Ο Τάσος Κρομμύδας είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, με ειδίκευση στα οικονομικά και τις πολιτικές της ενέργειας. Σύμβουλος σε Διεθνείς Οργανισμούς για θέματα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.