Η νέα προειδοποίηση του ΟΗΕ είναι πιο ξεκάθαρη από ποτέ: αν ο κόσμος καθυστερήσει κι άλλο να προβεί στις άμεσες και δραστικές ενέργειες που είναι απαραίτητες για τον περιορισμό της έκλυσης των αερίων του θερμοκηπίου, δεν θα μπορέσει να αποφευχθεί η κλιματική αλλαγή.
Για να διατηρηθεί ο στόχος του περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου, πρέπει να μειώνεται η έκλυση αερίων του θερμοκηπίου σε ποσοστό 7,6% κάθε χρόνο από το 2020 ως το 2030, τονίζει η ετήσια έκθεση του Προγράμματος του ΟΗΕ για το Περιβάλλον (UNEP). Δηλαδή συνολική μείωση 55% από το 2018 ως το 2030.
Η “Emission Gap Report” είναι μία από τις αρκετές εκθέσεις που δίνονται στη δημοσιότητα ενόψει της διεξαγωγής την επόμενη εβδομάδα στη Μαδρίτη συνόδου του ΟΗΕ για το κλίμα, με στόχο να ωθήσει τους παγκόσμιους ηγέτες να αναλάβουν δράση για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής.
Οποιαδήποτε καθυστέρηση μετά το 2020 θα καταστήσει «γρήγορα τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου ανέφικτο». Ακόμη και για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς Κελσίου πρέπει να μειώνεται η έκλυση των αερίων του θερμοκηπίου σε ποσοστό 2,7% κάθε χρόνο από το 2020 ως το 2030.
Όμως τα αέρια αυτά σημειώνουν αύξηση σε ποσοστό 1,5% κάθε χρόνο την τελευταία δεκαετία και «δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι θα κορυφωθούν τα επόμενα χρόνια», υπογραμμίζει το UNEP, επισημαίνοντας το ποσοστό ρεκόρ των 55,3 γιγατόνων διοξειδίου του άνθρακα το 2018.
Η θερμοκρασία της Γης έχει αυξηθεί κατά περίπου 1 βαθμό Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, προκαλώντας αύξηση των καταστροφών που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή.
Κάθε επιπλέον μισός βαθμός θα επιδεινώσει την κλιματική απορρύθμιση.
Σύμφωνα με το UNEP, αν το ποσοστό των αερίων του θερμοκηπίου που εκλύονται στην ατμόσφαιρα συνεχίσει με τους τρέχοντες ρυθμούς, η θερμοκρασία του πλανήτη ενδέχεται να αυξηθεί κατά 3,4 με 3,9 βαθμούς Κελσίου ως το τέλος του αιώνα. Κι ακόμη κι αν οι χώρες που έχουν υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα σεβαστούν τις δεσμεύσεις τους, ο υδράργυρος θα αυξηθεί κατά 3,2 βαθμούς Κελσίου.
Ο ΟΗΕ διαβεβαιώνει ωστόσο ότι είναι ακόμη εφικτό να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, ακόμη και κάτω από τον 1,5 βαθμό.
Οι χώρες που έχουν υπογράψει τη Συμφωνία του Παρισιού θα πρέπει να τριπλασιάσουν τις προσπάθειες που καταβάλλουν για να πετύχουν τον πρώτο στόχο και να τις πενταπλασιάσουν για να πετύχουν τον δεύτερο. Και οι δεσμεύσεις αυτές πρέπει να συνοδευτούν από άμεσες ενέργειες.
«Δέκα χρόνια κλιματικών καθυστερήσεων μας οδήγησαν εδώ που είμαστε τώρα», κατήγγειλε η Ίνγκερ Άντερσεν επικεφαλής του UNEP.
«Αν δεν λάβουμε τώρα έκτακτα μέτρα (…) θα χάσουμε τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου», υπογράμμισε.
Το τίμημα της αδράνειας
Η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα προβλέπει να αναθεωρηθούν οι δεσμεύσεις των κρατών στο τέλος του 2020, στη διάρκεια της συνόδου για το κλίμα που θα πραγματοποιηθεί στη Γλασκόβη (COP26). Προς το παρόν μόνο 68 χώρες έχουν συμφωνήσει να αυξήσουν τους στόχους τους και από αυτές καμία δεν ανήκει στις χώρες της Ομάδας των 20 (G20), τους μεγαλύτερους ρυπαντές παγκοσμίως.
Μάλιστα το UNEP επικρίνει κάποιες από τις χώρες της G20, που ευθύνονται για το 78% των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αν η Κίνα, η ΕΕ ή η Ινδία έχουν ανακοινώσει ότι θα σεβαστούν τους τρέχοντες στόχους τους για μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, τουλάχιστον επτά μέλη της G20, ανάμεσά τους οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, δεν το έχουν κάνει.
Ο ΟΗΕ προτείνει κάποιους τρόπους δράσης ώστε οι χώρες της G20 να κάνουν όσα τους αναλογούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής: απαγόρευση ανέγερσης νέων εργοστασίων που λειτουργούν με άνθρακα στην Κίνα, μαζική ανάπτυξη του δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς στην Ινδία, νέα αυτοκίνητα με «μηδενικές εκπομπές» ως το 2030 στις ΗΠΑ.
Οι δραστικές αυτές αλλαγές στην οικονομία δεν μπορούν να γίνουν χωρίς μεγάλη εξέλιξη «των αξιών, των κανόνων και της καταναλωτικής κουλτούρας», υπογραμμίζει η έκθεση.
Μια ευρείας κλίμακας μετάβαση θα συναντήσει αναπόφευκτα «εμπόδια και οικονομικές, πολιτικές και τεχνικές προκλήσεις» και θα χρειαστεί να συνοδευτεί από κοινωνικά μέτρα προκειμένου να αποφευχθούν «ο αποκλεισμός και η αντίσταση στην αλλαγή».
Για την επιτυχία των προσπαθειών αυτών χρειάζονται και μαζικές επενδύσεις. Στο σενάριο της αύξησης κατά 1,5 βαθμό Κελσίου της θερμοκρασίας της Γης το UNEP κάνει λόγο για επενδύσεις 1,6 με 3,8 τρισεκατομμύρια δολάρια στον τομέα της ενέργειας το διάστημα 2020 με 2050.
«Κάθε έτος καθυστέρησης μετά το 2020 θα απαιτήσει πολύ πιο γρήγορη μείωση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, κάτι που θα γίνεται ολοένα και πιο ακριβό, απίθανο και δύσκολο», υπογραμμίζει το UNEP.
Όμως για τον Τζον Φέργκιουσον, αναλυτή στην Economist Intelligence Unit, είναι ήδη πολύ αργά εξαιτίας της διαφοράς μεταξύ των δεσμεύσεων των κρατών και των πράξεών τους.
«Η διαφορά αυτή εξηγεί την απαισιοδοξία μου για το αν θα καταφέρουμε να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας της Γης στον 1,5 βαθμό Κελσίου», δηλώνει.
