Κουφώματα: Δέκα αλλαγές για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων –Τι προβλέπουν οι νέες Τεχνικές Οδηγίες

Τα κουφώματα αναδεικνύονται σε κυρίαρχη επιλογή του σχεδιασμού της ενεργειακής αναβάθμισης,  ιδίως των παλαιών και ενεργοβόρων κτιρίων.

Σύμφωνα με στοιχεία μελετών:

Οι απώλειες ενέργειας σε ένα σπίτι προέρχονται κατά 25% από την εξωτερική τοιχοποιία, κατά 25% επίσης από τον αερισμό του σπιτιού όταν ανοίγουμε τα παράθυρα, κατά 18% από τα κουφώματα, κατά 12% από την καπνοδόχο, κατά 13% από τη σκεπή και κατά 7% από το πάτωμα και το υπόγειο.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο ρόλος των κουφωμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Οι  πλέον σύγχρονες κατασκευές διαθέτουν όχι απλώς διπλό αλλά και τριπλό τζάμι, με μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ των τζαμιών, ισχυρή στεγανοποίηση στα σημεία επαφής με τον τοίχο, διαστήματα στην κατασκευή των κουφωμάτων που διασφαλίζουν την αεροστεγανότητα, ειδικά θερμομονωτικά υλικά, ακόμη και σημεία εξόδου για τις υγροποιήσεις των τζαμιών.

Τέτοιου είδους παρεμβάσεις μπορούν να συμπληρωθούν από ενέργειες,  που μειώνουν στο μηδέν οποιαδήποτε ενεργειακή απώλεια και μπορεί να φαίνονται υπερβολικές για τα ελληνικά δεδομένα, ωστόσο εφαρμόζονται στο εξωτερικό, κυρίως σε χώρες με ιδιαίτερα ψυχρό κλίμα.

Στην ελληνική πραγματικότητα η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων  βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος,  τόσο των ιδιοκτητών ακινήτων, που αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της ενεργειακής φτώχειας και εξαιρετικά υψηλές δαπάνες θέρμανσης σε παλιά και ενεργοβορά κτίρια, όσο και του κατασκευαστικού κλάδου και της βιομηχανίας υλικών, που είναι σε θέση να προσφέρουν σύγχρονες λύσεις και επιλογές αποτελεσματικής ενεργειακής εξοικονόμησης.

Είναι χαρακτηριστικό να αναφερθεί ότι, σύμφωνα με  δηλώσεις  στο ΑΠΕ – ΜΠΕ του Χρήστου Λαζαρίδη  μηχανολόγου μηχανικού, συμβούλου βιοκλιματικής παθητικής κατασκευής, με τις σωστές επιλογές βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής μπορεί να απαιτηθεί ποσό μόλις 135 ευρώ τον χρόνο για θέρμανση και ψύξη μιας κατοικίας 100 τετραγωνικών. Πιο συγκεκριμένα:

-«Η ενεργειακή κατανάλωση στα συμβατικά κτίρια μπορεί να φτάσει τα 20 λίτρα πετρέλαιο ανά τετραγωνικό μέτρο τον χρόνο, γεγονός που συνεπάγεται -για μια κατοικία των 100 τετραγωνικών μέτρων- ενεργειακή κατανάλωση ύψους 1.800 ευρώ το χρόνο, υπολογίζοντας μια σχετικά οικονομική τιμή πετρελαίου της τάξης του 0,9 ευρώ το λίτρο. Αντίθετα, ένα σπίτι των ίδιων τετραγωνικών μέτρων, που κατασκευάζεται με τις αρχές της παθητικής κατασκευής, μπορεί να καταναλώνει ενέργεια που φτάνει το 1,5 λίτρο πετρέλαιο ανά τετραγωνικό μέτρο το χρόνο, με τα κλιματολογικά δεδομένα που ισχύουν στη Γερμανία. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται για το ίδιο σπίτι των 100 τετραγωνικών μέτρων και την ίδια τιμή πετρελαίου, μια ετήσια ενεργειακή κατανάλωση ύψους μόλις 135 ευρώ».

Ενεργειακή αναβάθμιση

Αφετηρία για εκτεταμένες παρεμβάσεις στον τομέα της ενεργειακής αναβάθμισης των ακινήτων αναμένεται να αποτελέσει η έναρξη του νέου προγράμματος «εξοικονομώ κατ΄οίκον», που θα καλύψει περί τους 60.000 δικαιούχους. Οι τελευταίες επίσημες ανακοινώσεις τοποθετούν την έναρξη του νέου εξοικονομώ εντός του Ιανουαρίου 2018.  Οι μελέτες ενεργειακής αναβάθμισης στο πλαίσιο του νέου προγράμματος θα γίνουν σύμφωνα με τις Τεχνικές Οδηγίες (ΤΟΤΕΕ), του νέου ΚΕΝΑΚ.

Τι προβλέπουν οι νέες ΤΟΤΕΕ για τα κουφώματα

Ο  Στέλιος Λαμπρακόπουλος Επιστημονικός Σύμβουλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Βιοτεχνών Αλουμινοσιδηροκατασκευαστών (ΠΟΒΑΣ ), σε άρθρο του παρουσιάζει τις  αλλαγές που ισχύουν για τα κουφώματα, σύμφωνα με τις νέες ΤΟΤΕΕ. Ειδικότερα στο σχετικό άρθρο σημειώνεται ότι:

Στις 17 Νοεμβρίου δημοσιεύθηκε στο Τεύχος Β’ 4003 της Εφημερίδας της Κυβέρνησης η Αριθμ. ΔΕΠΕΑ/οικ. 182365 Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας με την οποία εγκρίνονται οι ΤΟΤΕΕ 2017. Με τη συγκεκριμένη απόφαση αρχίζει να εφαρμόζεται ο ΚΕΝΑΚ έκδοσης 2017, ο οποίος περιγράφεται στην Αριθμ. ΔΕΠΕΑ/οικ.178581 (ΦΕΚ 2367/Β΄ 12.07.2017).

Στη συνέχεια περιγράφονται οι προσθήκες / επικαιροποιήσεις που επιφέρουν οι νέες ΤΟΤΕΕ και αφορούν τις κατασκευές κουφωμάτων (διαφανή στοιχεία ενός κτηρίου).

1. Η τιμή του συντελεστή θερμοπερατότητας του κουφώματος (υπολογισμός ή πιστοποιημένη τιμή) οφείλει να είναι μικρότερη ή ίση της μέγιστης επιτρεπόμενης, που ορίζει ο ΚΕΝΑΚ.
2. Συστήνεται να υπολογίζεται ο συντελεστής θερμοπερατότητας κάθε κουφώματος διαφορετικού μεγέθους ξεχωριστά.
3. Στην περίπτωση ύπαρξης επικαθήμενου ρολού σε ένα άνοιγμα, τότε στο συντελεστή θερμοπερατότητας του κουφώματος συνυπολογίζεται και η θερμοπερατότητα του κουτιού του ρολού. Άρα ό κατασκευαστής θα πρέπει κατά τον υπολογισμού τουUw να λαμβάνει υπόψιν του και τη θερμοπερατότητα του κουτιού του ρολού. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει πιστοποίηση για τη θερμοπερατότητα του κουτιού, τότε αυτή θα λαμβάνει τιμές από σχετικό πίνακα της ΤΟΤΕΕ 20701-2. Η χρήση κρύου κουτιού αρχίζει και καθίσταται πλέον απαγορευτική.
4. Όταν στο κούφωμα περιλαμβάνονται και αδιαφανή τμήματα (π.χ. πάνελ), πέραν του πλαισίου, λαμβάνονται υπόψη και αυτά στον υπολογισμό της θερμοπερατότητας.
5. Όσον αφορά τον υαλοπίνακα προτρέπει τους ενεργειακούς επιθεωρητές να πιστοποιούν τον τύπο του με επί τόπου ελέγχους (π.χ. χρήση απλών εργαλείων για τη μέτρηση του πάχους των υαλοπινάκων και της μεταξύ τους απόστασης, την ύπαρξη μεμβράνης χαμηλής εκπεμπτικότητας κ.ά.).
6. Θα πρέπει να γίνεται υπολογισμός του διορθωμένου συντελεστή θερμοπερατότητας κουφωμάτων Uw, διορθ. [W/(m²*K)] εφόσον μαζί με το κούφωμα τοποθετείται και εξώφυλλο (ρολό ή παντζούρι). Για τον υπολογισμό του διορθωμένου συντελεστή θερμοπερατότητας του κουφώματος είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε την πρόσθετη θερμική αντίσταση R_rbπου προσφέρει στο κούφωμα η χρήση εξωτερικού προστατευτικού φύλλου ανάλογα με το βαθμό αεροστεγανότητας του εξώφυλλου.
7. Οι εξώπορτες με περιθώριο στο κάτω μέρος >1,0cm και επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον επηρεάζουν την διείσδυση αέρα στη ζώνη οπότε κατά παραδοχή πρέπει να δηλώνονται και σαν θυρίδες αερισμού. Τότε η διείσδυση αέρα μέσω αυτής λαμβάνεται ίση με 10 m³/h αν το περιθώριο μεταξύ της θύρας και του δαπέδου είναι μεγαλύτερο του 1,0 cm και μηδενική αν είναι μικρότερο. Άρα θέλει προσοχή το περιθώριο μεταξύ της θύρας και του δαπέδου να μην ξεπερνά ποτέ το 1cm.
8. Εισέρχεται για πρώτη φορά η πιστοποιημένη κλάση αεροπερατότητας σύμφωνα με τις δοκιμές τύπου. Εάν ο κατασκευαστής μπορεί να δώσει τη σχετική πιστοποίηση, τότε ο ενεργειακός επιθεωρητής θα χρησιμοποιήσει τις τιμές του παρακάτω πίνακα όσον αφορά τη διείσδυση του αέρα από τα κουφώματα: 
9. Σε περίπτωση μη ύπαρξης πιστοποίησης οι τιμές που θα χρησιμοποιήσει ο ενεργειακός επιθεωρητής είναι 7-8 [m³/h/m²] στην καλύτερη περίπτωση. Άρα ο κατασκευαστής θα πρέπει να προωθήσει το πιστοποιημένο κούφωμα προς όφελος του πελάτη του αλλά και του ιδίου.
10. Για τον υπολογισμό του συντελεστή ηλιακού θερμικού κέρδους υαλοπινάκων και κουφωμάτων ο κατασκευαστής θα πρέπει να παρέχει πληροφορίες σχετικά με το ποσοστό του πλαισίου στο κούφωμα και το συντελεστή ηλιακού κέρδους g του υαλοπίνακα.