Κτηματολόγιο & Δασικοί Χάρτες: στο “κόκκινο” πάνω από το 50% των δικαιωμάτων

Της Γραμματής Μπακλατσή τοπογράφου πολεοδόμου μηχανικού

baklatsi@yahoo.gr

Βρισκόμαστε  στην πιο κρίσιμη φάση υλοποίησης του κτηματολογίου της χώρας, διότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της συλλογής δηλώσεων ιδιοκτησίας για το 63% της ελληνικής επικράτειας.

Υπολογίζεται ότι πάνω από το 50% των δικαιωμάτων στο Κτηματολόγιο θα έχουν σοβαρότατο πρόβλημα έως και απώλεια της ιδιοκτησίας, λόγω δασικών χαρτών, αδυναμία εντοπισμού του ακινήτου στις ορεινές περιοχές, αδυναμία απόδειξης κυριότητας (χρησικτησία) κ.ά. Για αυτό τον λόγο, θα πρέπει οι ιδιοκτήτες ακινήτων να απευθυνθούν σε εξειδικευμένο με τα δασικά μηχανικό, όπως είναι ο τοπογράφος μηχανικός.

Με τη διαδικασία της ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ δημοσιοποιούνται τα στοιχεία των πρώτων εγγραφών, όπως αυτά προέκυψαν μετά την επεξεργασία των δηλώσεων από τον μελετητή της περιοχής.

Στην παρούσα φάση οι ιδιοκτήτες καλούνται να ελέγξουν τα στοιχεία των ακινήτων τους και στην περίπτωση που διαφωνούν θα πρέπει να υποβάλουν αίτημα διόρθωσης.

Δυστυχώς το κράτος, προκειμένου να μην πληρώσει επιπλέον χρήματα στους μελετητές και να μην υπάρχουν άλλες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του κτηματολογίου, επέλεξε να προχωρήσει στην φάση της ανάρτησης ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ εν μέσω του μεγαλύτερου κύματος της πανδημίας και λίγο πριν ενός επικείμενου lockdown. Επομένως καλούνται οι πολίτες, που επί το πλείστον βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές και είναι μεγάλης ηλικίας, δεν έχουν γνώσεις και ηλεκτρονικό υπολογιστή, να εισέλθουν με τους κωδικούς taxis στην ιστοσελίδα του κτηματολογίου για να ελέγξουν τα στοιχεία των ακινήτων τους και να διορθώσουν τυχόν λάθη ή να στείλουν το αίτημα της διαφωνίας τους.

Το μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα, το οποίο έχουν να αντιμετωπίσουν οι πολίτες, είναι οι διεκδικήσεις του Ελληνικού Δημοσίου για τις εκτάσεις που έχουν δασικό χαρακτήρα.

Ήδη κατά την ανάρτηση του Κτηματολογίου που έγινε πρόσφατα στο Ανατολικό Πήλιο εμφανίζονται 9.000 ιδιοκτησίες να αμφισβητούνται από το Ελληνικό Δημόσιο. Το ίδιο πρόβλημα θα προκύψει σε λίγο καιρό και για τις υπόλοιπες περιοχές που θα αναρτούνται τα στοιχεία των κτηματολογικών πινάκων. Επομένως, αυτό που προέχει στην παρούσα φάση είναι οι πολίτες να ελέγξουν μέσα στις προθεσμίες, τόσο τα αναφερόμενα στο κτηματολόγιο, όσο και εκείνα που αποτυπώνονται στους δασικούς χάρτες, για να μην έχουν πρόβλημα με τις περιουσίες τους.

Εν τω μεταξύ, ο μεγάλος αριθμών των αντιρρήσεων που έχουν υποβληθεί κατά των δασικών χαρτών, καταδεικνύει το μεγάλο πρόβλημα που θα προκύψει, όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία της εξέτασης των αντιρρήσεων και στη συνέχεια της κτηματογράφησης των αντίστοιχων αγροτικών περιοχών.

• Ποια είναι τα σοβαρά προβλήματα, που πρέπει να επιλυθούν κατά την ανάρτηση κτηματολογίου και δασικών χαρτών;

Ο μηχανικός θα πρέπει να ελέγξει:

1ον Αν εντοπίστηκε το ακίνητό τους ή λόγω έλλειψης στοιχείων απορρίφθηκε το δικαίωμα. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να υποβάλλει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.

2ον Αν εντοπίστηκε σωστά το ακίνητο στον χάρτη του κτηματολογίου. Κι αυτό γιατί, ένας σημαντικός αριθμός αγροτικών τεμαχίων βρίσκονται σε απομακρυσμένες ορεινές περιοχές, που ακόμα και οι ίδιοι ιδιοκτήτες τους δεν γνωρίζουν που είναι και τα δήλωσαν στο «περίπου» στο κτηματολόγιο, νομίζοντας ότι ο μελετητής του Κτηματολογίου θα μπορέσει να τα εντοπίσει με βάση τα ονόματα των γύρω ιδιοκτητών και το τοπονύμιο της περιοχής.

 3ον Αν το εμβαδό του γεωτεμαχίου, όπως αυτό αποτυπώνεται στον χάρτη, ταυτίζεται με την πραγματικότητα ή έχει αποκλίσεις που θα δημιουργήσουν μεταγενέστερα προβλήματα κατά την μεταβίβαση του ακινήτου.

4ον Σε περίπτωση που υπάρχει εμπλοκή με τους δασικούς χάρτες, θα πρέπει να ελέγξει το τμήμα του γεωτεμαχίου που διεκδικεί το ελληνικό Δημόσιο και να υποβάλει αίτημα – ένσταση στο κτηματολόγιο. Μαζί με αίτηση θα υποβάλλει συμπληρωματικά όλα τα στοιχεία που διαθέτει όπως: την αντίρρηση, παλιά συμβόλαια, μισθωτήρια, αποφάσεις της διοίκησης με τις οποίες παραχωρήθηκε το αγροτεμάχιο, οικοδομικές άδειες, δηλώσεις ΟΣΔΕ κλπ,

5ον Σε περίπτωση που έχει γίνει αντίρρηση κατά του αναρτημένου δασικού χάρτη, θα πρέπει να καταθέσει τεχνική έκθεση ενώπιον της Επιτροπής Εξέτασης Αντιρρήσεων, με την οποία θα τεκμηριώνει το ιδιοκτησιακό καθεστώς και το μη δασικό χαρακτήρα του ακινήτου με όλα τα απαιτούμενα στοιχεία.

6ον Σε περίπτωση που δεν έχει γίνει αντίρρηση, θα πρέπει να υποβάλει αίτημα αντίρρησης. Αναμένεται μετά την αναμόρφωση των δασικών χαρτών που λήγει τέλος Νοεμβρίου να γίνει εκ νέου ανάρτηση μέσα στο Δεκέμβριο και να δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία σε όσους δεν πρόλαβαν να κάνουν αντίρρηση.

 7ον Γ ια τις περιπτώσεις ξεχερσωμένων εκτάσεων, που έχει γίνει αίτημα εξαγοράς, να υποβάλει αντίρρηση διότι τα αιτήματα εξαγοράς δεν θα εξεταστούν, μετά από σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.

8ον Αν δεν δηλώθηκε η ιδιοκτησία θα πρέπει να υποβάλει άμεσα δήλωση είτε ηλεκτρονικά είτε κατόπιν ραντεβού στο Γραφείο Κτηματογράφησης.

9ον Αν απορρίφθηκε το δικαίωμα με αιτία κτήσης τη χρησικτησία, θα πρέπει να υποβάλλει τα συμπληρωματικά απαιτούμενα δικαιολογητικά,  ώστε να γίνει η εγγραφή και τα καταχωρηθεί η ιδιοκτησία.

10ον Αν διαπιστώσει ότι δεν έγινε δήλωση ιδιοκτησίας με αιτία κτήσης τη χρησικτησία, θα πρέπει να υποβάλλει ΤΩΡΑ δήλωση ιδιοκτησίας και να ενημερώσει το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Η ενημέρωση από τον δηλούντα γίνεται με επίδοση δικαστικού επιμελητή.

• Τι διεκδικεί το Ελληνικό Δημόσιο στο κτηματολόγιο;

-Οι δασικοί χάρτες είναι απαραίτητη προϋπόθεση για το κτηματολόγιο. Η περαίωση της διαδικασίας της Κτηματογράφησης καθίσταται νομικά πλημμελής χωρίς ολοκλήρωσης της διαδικασίας κύρωσης των Δασικών Χαρτών (αποφ. 805/2016 ΣτΕ). Η μη ύπαρξη δασικών πρακτικά σημαίνει ότι το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει δηλώσει τα περιουσιακά του στοιχεία τα οποία σχετίζονται με τους δασικούς χάρτες. Οι εκτάσεις οι οποίες χωροθετούνται εκτός σχεδίου, εκτός διανομών και αναδασμών και ήταν ανέκαθεν δασικές (κατηγορία ΔΔ στον δασικό χάρτη), είναι συνήθως δημόσιες δασικές εκτάσεις και διεκδικούνται από το Ελληνικό Δημόσιο κατά κυριότητα. Ανήκουν δε σε ιδιώτες μόνο στην περίπτωση που υπάρχουν έγγραφα που τεκμηριώνουν την ιδιοκτησία (π.χ. ιδιωτικά δάση) και μάλιστα διαδοχικά να ανάγονται στην εποχή της τουρκοκρατίας. Μάλιστα το ιδιοκτησιακό καθεστώς και ο τρόπος αποδείξεως και κατοχύρωσης της ιδιοκτησίας διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή της Ελλάδας.

• Τι λαμβάνει υπόψη του το Κτηματολόγιο, τους αναρτημένους ή τους κυρωμένους δασικούς χάρτες;

-Από την ισχύουσα νομοθεσία προκύπτει πως οι δασικοί χάρτες θα πρέπει να κυρωθούν πριν από το Εθνικό Κτηματολόγιο, διότι με βάση αυτούς, το Δημόσιο υποχρεούται να υποβάλει δήλωση ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο, όπως και όλοι οι πολίτες. Όμως το κράτος άφησε πίσω το θέμα της κατάρτισης των δασικών χαρτών, με αποτέλεσμα σήμερα να έχουμε μερικώς κυρωμένους δασικούς χάρτες στο 44,31% της χώρας και αναρτημένους στο 55%. Επειδή η κυβέρνηση αποφάσισε με το νέο περιβαλλοντικό νόμο 4685/2020 και την σχετική Υπουργική Απόφαση (Αριθμ.ΥΠ ΕΝ/ΔΠΔ/64663/2956/3.7.2020 του Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Β΄2773/8.7.2020) Β΄2773/8.7.2020) 2020) την αναμόρφωση και την εκ νέου κατάρτιση των δασικών χαρτών, το Ελληνικό Δημόσιο έκανε δήλωση αποστέλλοντας και τους αναρτημένους και τους κυρωμένους δασικούς χάρτες.

Από την ανάρτηση του κτηματολογίου προκύπτει ότι οι μελετητές έλαβαν υπόψη τους ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΟΥΣ ΔΑΣΙΚΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ συμπεριλαμβάνοντας και τις εκτάσεις που έγιναν αντιρρήσεις και προσωρινά είχαν αφαιρεθεί από τους μερικώς κυρωμένους δασικούς χάρτες και επομένως μέχρι την εξέταση των αντιρρήσεων οι εκτάσεις θα διεκδικούνται από το Ελληνικό Δημόσιο.

Για αυτό τον λόγο, θα πρέπει οι ιδιοκτήτες να είναι πολύ προσεκτικοί και να παρακολουθούν ταυτόχρονα τη διαδικασία της κτηματογράφησης και της ανάρτησης των δασικών χαρτών, γιατί εμπλέκονται μεταξύ τους.

• Ποια είναι η σχέση του δασικού χάρτη με το Κτηματολόγιο;

-Το μεν Κτηματολόγιο καταγράφει τις ιδιοκτησίες (δημόσιες και ιδιωτικές), οι δε δασικοί χάρτες εξετάζουν την ύπαρξη δασών, δασικών και χορτολιβαδικών Με την εφαρμογή του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου, οι εκτάσεις που υπόκεινται στη δασική νομοθεσία θεωρούνται δημόσιες, εφόσον δεν έχουν αναγνωριστεί ως ιδιωτικές. Έμμεσα, λοιπόν, οι δασικοί χάρτες εξετάζουν και το ιδιοκτησιακό καθεστώς και για το λόγο αυτό αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του Κτηματολογίου. Γι’ αυτό το λόγο, η κατάρτιση των δασικών χαρτών είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη σύνταξη του Κτηματολογίου.

• Τι είναι το «τεκμήριο κυριότητας» του Δημοσίου επί δασικών εκτάσεων;

-Σύμφωνα με τη νομοθεσία, κάθε εκτός σχεδίου πόλης έκταση που είναι δασική, αυτομάτως θεωρείται και δημόσια εκτός αν ο ιδιοκτήτης αποδείξει ότι διαθέτει τίτλους κυριότητας που ανάγονται ανάλογα με την περιοχή σε διαφορετικές χρονολογίες.

• Ποιοι πολίτες δεν πρέπει να ανησυχούν ότι θα χάσουν την περιουσία τους;

-Κατ’ αρχάς δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για τους πολίτες, που διαθέτουν ιδιοκτησίες, που χαρακτηρίζονται στον δασικό χάρτη ως ΑΑ, δηλαδή άλλης μορφής έκταση (μη δασική). Επίσης οι ιδιοκτήτες που το χωράφι τους εμφανίζεται ως ΑΔ, δηλαδή ήταν παλιός καλλιεργούμενος αγρός που στη συνέχεια δασώθηκε και μπορούν να αποδείξουν την κυριότητά τους πριν το 1946.

• Ποιοι πολίτες πρέπει να φοβούνται λόγω διασταύρωσης δασικών χαρτών και Κτηματολογίου;

Αυτοί που κινδυνεύει η ιδιοκτησία τους να χαρακτηρισθεί ως αγνώστου ιδιοκτήτη και επομένως να περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο είναι όσοι:

1. Δεν έχουν συμβόλαια κυριότητας και δηλώσουν την ιδιοκτησία τους με χρησικτησία, ενώ φαίνεται ως δασική έκταση.
2. Αμέλησαν να κάνουν εμπρόθεσμα αντίρρηση κατά του δασικού χάρτη.
3. Έκαναν στο «περίπου» εντοπισμό του ακινήτου στον χάρτη του κτηματολογίου.
4. Υπέβαλαν ανακριβείς ή εσφαλμένες δηλώσεις ιδιοκτησίας, που οδηγούν στην αδυναμία αντιστοίχισης συμβολαίου και ακριβής θέσης του ακινήτου στο Κτηματολόγιο.
5. Δεν δήλωσαν έγκαιρα το ακίνητό τους στο κτηματολόγιο πριν την οριστικοποίηση των αρχικών (πρώτων) εγγραφών και χαρακτηρίστηκαν ως «αγνώστου ιδιοκτήτη».