Κτηματολόγιο: κερδισμένοι και χαμένοι από τη νέα παράταση-τα πρόστιμα

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Παράταση για ένα έτος σε 297 ΟΤΑ, όπου οι οριστικές κτηματολογικές εγγραφές έληγαν στις 31 Δεκεμβρίου  2020, δίνει το πολεοδομικό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, που ψηφίζεται στη Βουλή. Ταυτοχρόνως θεσμοθετείται με ανοιχτό ορίζοντα η επιβολή προστίμων από 300 έως 2000 ευρώ, ανάλογα με την αξία του ακινήτου και τη διάρκεια της καθυστέρησης για εκπρόθεσμη δήλωση στο Κτηματολόγιο.

Εκτός της παράτασης μένουν οι 35 ΟΤΑ, στους οποίους οι εγγραφές στο Κτηματολόγιο οριστικοποιήθηκαν το 2018. Σε αυτές τις περιοχές (δείτε αναλυτικό πίνακα με τις περιοχές, που ακολουθεί) χιλιάδες ακίνητα που έχουν καταγραφεί από παράλειψη των ιδιοκτητών να τα δηλώσουν ή και λάθη της κτηματογράφησης ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» κινδυνεύουν να χαθούν και να περάσουν στο δημόσιο.

Ποιοι παίρνουν παράταση

-«Έχουμε δεχθεί πάρα πολλά αιτήματα για την παράταση της οριστικοποίησης των πρώτων εγγράφων. Οπότε λόγω της πανδημίας και ειδικά της δεύτερης φάσης που εξελίσσεται όπως εξελίσσεται, όπως ξέρουμε όλοι, δίνουμε παράταση για ένα έτος. Εδώ η διάταξη αφορά τους 297 ΟΤΑ που είχαν προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν στο τέλος του χρόνου. Πολύ σωστά – κατά τη γνώμη μου – δεν περιλαμβάνονται οι 35 ΟΤΑ του παρελθόντος που είχαν οριστικοποιηθεί το 2018. Κανένα πρόβλημα δεν έχουμε από τα δεδομένα που βλέπουμε ότι δεν έχουμε αυτούς τους ΟΤΑ και επίσης δεν είναι ένδειξη σοβαρής διαχείρισης να ανοίγεις μετά από δύο χρόνια μια προθεσμία που έχει ήδη κλείσει» είπε στη Βουλή ο πρόεδρος της Ελληνικό Κτηματολόγιο Δημήτρης Σταθάκης.

Μεταξύ των δήμων που η προθεσμία εκπνέει στις 31 Δεκεμβρίου και παίρνουν παράταση  περιλαμβάνονται περιοχές στην πρωτεύουσα όπως η Ηλιούπολη, η Νίκαια, το Μαρούσι, ο Βύρωνας, η Καισαριανή, η Ελευσίνα, τα Μελίσσια, αλλά και περιοχές στον Πειραιά όπως η Δραπετσώνα και το Κερατσίνι, καθώς και διάσπαρτοι ΟΤΑ σε όλη τη χώρα.

Τα πρόστιμα

Τα πρόστιμα εκπρόθεσμης δήλωσης στο Κτηματολόγιο θεσμοθετούνται μεν αλλά η εφαρμογή τους παραμένει ανοιχτό θέμα, με αόριστο τρόπο, σε αόριστο χρόνο. Οι μέχρι τώρα πληροφορίες από επίσημες πηγές, που έχουν δει  το φως της δημοσιότητας αναφέρουν ότι οι ασυνεπείς ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν συμμετείχαν στη φάση της συλλογής δηλώσεων, δεν αναμένεται να πληρώσουν πρόστιμα μέχρι το Πάσχα του 2021.

-«Σκοπός του προστίμου δεν είναι να εισπράξει χρήματα το Κτηματολόγιο, αλλά να επιταχύνουμε τη διαδικασία κτηματογράφησης και επίσης να έχουμε ποιοτικότερη κτηματογράφηση» δήλωσε στη Βουλή ο πρόεδρος της Ελληνικό Κτηματολόγιο.

Ο κ Σταθάκης σημείωσε ακόμη ότι θεσμοθετείται ότι «όταν καθυστερεί κάποιος να κάνει δήλωση, θα πρέπει να πληρώσει ένα πρόστιμο που είναι συνάρτηση τριών αξόνων του δικαιώματος, της αξίας και του χρόνου που έχει καθυστερήσει. Το ελάχιστο πρόστιμο που πρέπει να καταβληθεί είναι 300 ευρώ», ενώ για την ενεργοποίηση των προστίμων σημείωσε ότι  «θεσμοθετείται ότι θα υπολογίσουμε με ΚΥΑ τον τρόπο ακριβώς που θα υπολογίζεται το πρόστιμο αυτό», παραπέμποντας τη προβλεπόμενη σχετική κοινή υπουργική απόφαση των υπουργείων ΠΕΝ, Οικονομικών και Ανάπτυξης, σε επόμενο χρόνο.

Τονίζοντας ότι η ρύθμιση δεν έχει εισπρακτικό σκοπό αλλά την επιτάχυνση της διαδικασίας κτηματογράφησης ο κ Σταθάκης σημείωσε ότι «όσο πιο πολλές δηλώσεις έχουμε, τόσο πιο καλά εξασφαλίζονται οι όμοροι. Επομένως, ωφελούνται όλοι. Όχι μόνο αυτός που κάνει τη δήλωση. Πρέπει να σας πω επίσης ότι επειδή έχουμε μια εικόνα άλλων περιοχών που έχουν προχωρήσει περισσότερο στην κτηματογράφηση, με την επιτάχυνση της συλλογής δηλώσεων, θα προφυλάξουμε στο τέλος και τον ίδιο τον ιδιοκτήτη από περιπέτειες, γιατί όλες οι δηλώσεις είναι πιο εύκολες να γίνουν στην αρχή και μετά όλα γίνονται πιο δύσκολα».

Η πορεία κτηματογράφησης 

Ο πρόεδρος της Ελληνικό Κτηματολόγιο παρουσίασε στοιχεία στη Βουλή, σύμφωνα με τα οποία  έχει κτηματογραφηθεί το 30% των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων και προγραμματίζεται το 90% των δικαιωμάτων να κτηματογραφηθεί έως το 2024.

-«Στην Ελλάδα έχει κτηματογραφηθεί το 1/3 και το 2024 θα είμαστε στο 90%. Αυτή τη στιγμή, έχουμε ανοικτές 75 Συμβάσεις, το τελευταίο έτος έχουμε κτηματογραφήσει 5 εκατ. δικαιώματα, περίπου, και σε αρκετές περιοχές η κτηματογράφηση έχει πάει πολύ καλά, σε κάποιες έχει φτάσει στο 100%, όπως στη Λευκάδα. Σε κάποιες άλλες περιοχές έχουμε χαμηλότερο ρυθμό συλλογής δηλώσεων, και επίσης έχουμε εντοπίσει και ένα πρόβλημα στη στελέχωση των Επιτροπών Ενστάσεων. Η εισαγωγή αυτή, έχει να κάνει με το τι μέτρα ζητάμε στις διατάξεις» είπε ο κ Σταθάκης.

Νέες ρυθμίσεις για κτηματολόγιο και δασικούς χάρτες

Στις ρυθμίσεις του πολεοδομικού χωροταξικού νομοσχέδιου περιλαμβάνονται διατάξεις οι οποίες έχουν στόχο την διευκόλυνση των πολιτών και την επιτάχυνση του Κτηματολογίου και των δασικών χαρτών. Παρουσιάζοντας τις σχετικές ρυθμίσεις στην Βουλή, ο πρόεδρος του φορέα του Κτηματολογίου σχετικά σημείωσε:

Για το πιστοποιητικό κτηματογραφημένου ακινήτου: «αν κάποιος θέλει να αποδείξει ότι το ακίνητο του είναι στην κτηματογράφηση μετά την ανάρτηση, δικαίωμα για να εκδοθεί  αυτό το πιστοποιητικό είχε μόνο ο μελετητής. Τώρα δίνουμε δικαίωμα και στο Ελληνικό Κτηματολόγιο. Σκοπός δεν είναι να δίνουμε εμείς χειρόγραφα πιστοποιητικά, αλλά θέλουμε να κάνουμε μια ψηφιακή υπηρεσία για να σταματήσει ο κόσμος να βασανίζεται περιμένοντας να λάβει πιστοποιητικά από ένα μελετητή που εκείνη τη στιγμή έχει χιλιάδες άλλα πράγματα να κάνει. Ενδεικτικά για την Αθήνα τα πιστοποιητικά ήταν 200 την ημέρα. Επομένως, αξιοποιώντας το Ελληνικό Κτηματολόγιο, ανοίγουμε τον δρόμο να μπορέσουμε εμείς θα υλοποιήσουμε μια ψηφιακή υπηρεσία και να γίνεται ψηφιακά».

Συνεδριάσεις των επιτροπών ενστάσεων με τηλεδιάσκεψη: «η δυνατότητα των επιτροπών ενστάσεων να συνεδριάζουν με τηλεδιάσκεψη,  πράγμα το οποίο το επιβάλει τώρα η πανδημία σε όλες τις πτυχές της ζωής,  επειδή ακριβώς θέλουμε να διευκολύνουμε, θα υπάρχει ένας φάκελος που θα διακινείται. Δεν θα υπάρχει αυτοπρόσωπη παρουσία. Αυτό, λοιπόν, είναι απόρροια της πανδημίας, αλλά έχει το καλό ότι θα μείνει – ελπίζουμε – και μετά την πανδημία. Είναι ένας ψηφιακός μετασχηματισμός που θα μείνει και μετά και θα έχει αποτέλεσμα οικονομικό και επιτάχυνσης».

Ρυθμίσεις για ολοκλήρωση του έργου των επιτροπών ενστάσεων: «ως προς τη σύνθεση των επιτροπών ενστάσεων, έχουμε κάνει ήδη στο παρελθόν δύο αλλαγές που είναι πιστεύω καίριες. Το πρώτο είναι ότι δεν είναι μόνο οι τοπογράφοι. Οι επιτροπές ενστάσεων έχουν τρία μέλη. Το ένα είναι μηχανικός. Παλιά ήταν μόνο τοπογράφος, αλλά επειδή οι τοπογράφοι έχουν πολύ μεγάλη απασχόληση και ειδικά στις περιοχές που είναι υπό κτηματογράφηση, διευρύναμε και έχουμε βάλει όποιον έχει δικαίωμα υπογραφής στο  τοπογραφικό. Άρα και πολιτικούς μηχανικούς για παράδειγμα. Επίσης, έχουμε αυξήσει τις αμοιβές του παρελθόν. Τώρα ερχόμαστε να πούμε ότι θα έχουμε και ένα μητρώο για τη στελέχωση των επιτροπών. Η διαδικασία είναι ότι καλούμε τον Επιστημονικό Σύλλογο, ας πούμε τον ΤΕΕ, τον μηχανικό για να μας υποδείξει. Το ΤΕΕ μας υποδεικνύει 20 μηχανικούς. Αν εξαντλήσουμε και τους 20 και δεν μπορέσουμε να στελεχώσουν, τότε θα έχει το Κτηματολόγιο ένα μητρώο, ώστε να μπορεί να συνεχίσει και να καλέσει από το μητρώο του να στελεχωθούν επιτροπές, ώστε να μην έχουμε καθυστερήσεις που οδηγούν σε παρατάσεις στις συμβάσεις και σε μεγάλο κόστος».

Το Κτηματολόγιο μπαίνει στα ΤΠΣ

Ρυθμίσεις, οι οποίες έχουν στόχο την ενεργό συμμετοχή της Ελληνικό Κτηματολόγιο στην εκπόνηση του προγράμματος των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων περιλαμβάνονται στο πολεοδομικό νομοσχέδιο. Σχετικά ο Δ. Σταθάκης ανέφερε ότι:

-«Στο άρθρο 135, στο πρώτο σημείο διευρύνουμε τον σκοπό του Κτηματολογίου στο σημείο ζ, ώστε να μπορούμε να έχουμε μια συμμετοχή μελέτες χωρικού σχεδιασμού. Στο σημείο αυτό πρέπει να πω ότι το Κτηματολόγιο είναι ένας πολύ δυνατός φορέας, όπως ξέρετε. Είναι ένας δημόσιος φορέας από το 2018. Είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Η Διεύθυνση Έργων έχει τεράστια εμπειρία. Έχει 20 χρόνια εμπειρίας σε μελέτες κτηματογράφησης. Αυτή τη στιγμή υλοποιούμε 75 συμβάσεις, που αντιστοιχούν σε μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Είναι 77 άτομα εκ των οποίων τα 2/3 ήταν μηχανικοί. Επομένως, έχει πάρα πολύ μεγάλη δυνατότητα να αναλάβει τέτοια πράγματα και η κτηματογράφηση κάποια στιγμή θα τελειώσει. Υπολογίζουμε το 2024 – 2025. Επομένως, θα υπάρχει μια τεχνογνωσία που πρέπει να χρησιμοποιείται».

Άλλες σχετικές ρυθμίσεις, όπως αναφέρθηκε είναι του άρθρου 135 του νομοσχεδίου,  η οποία «είναι καθαρά για θέμα ευελιξίας ώστε να μπορούμε να τροποποιήσουμε εσωτερικά τον προϋπολογισμό, όταν δεν επιφέρουμε αρνητικό ισοζύγιο στο σύνολο. Και η δυνατότητα του Κτηματολογίου να συνάπτει δάνεια με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων».

Ο πρόεδρος της Ελληνικό Κτηματολόγιο είπε ακόμη ότι «είναι η κατάλληλη στιγμή το Κτηματολόγιο να φύγει από τον ρόλο της καταγραφής της ιδιοκτησίας και να πάει σε ένα βαθύτερο σκοπό που είναι η υποστήριξη του χωρικού σχεδιασμού μέσα από την παροχή επίκαιρων δεδομένων. Το Κτηματολόγιο θα καλύψει σύντομα τον 90% της Ελλάδας κι έτσι θα μπορεί να συνεισφέρει αξιόπιστη πληροφορία για διάφορες πτυχές του χωρικού σχεδιασμού, όπως είναι η κατάτμηση γης στα όρια των οικισμών, χρήσεις γης, οικιστικές πιέσεις μέσα από τις συναλλαγές που μόνο εμείς μπορούμε να παρακολουθήσουμε με μεγάλη ακρίβεια στα ακίνητα. Επομένως, με μεγάλη χαρά βλέπουμε σήμερα να επιχειρείται καθοριστικής σημασίας εξορθολογισμός της οργάνωσης του χώρου, όπως χαρακτηριστικά γίνεται με τον περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης και την προσπάθεια αυτή θα στηρίξουμε με όλες μας τις δυνάμεις».

Οι 35 ΟΤΑ που μένουν εκτός

Οι 35 Δήμοι και περιοχές οι οποίοι μένουν εκτός της νέας παράτασης, στους οποίους οι οριστικές εγγραφές στο Κτηματολόγιο έληξαν πριν από την 30.11.2018, είναι οι εξής: