Κτηματολόγιο: «λύση ομπρέλα» για τη «βροχή» των ενστάσεων και το μπλακάουτ μεταβιβάσεων  

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Τροπολογία που ψηφίστηκε στη Βουλή έρχεται για να αντιμετωπιστεί το μπλακάουτ που έχει σημειωθεί  λόγω των εκκρεμών ενστάσεων στο Κτηματολογίο, τόσο στις αγοραπωλησίες ακινήτων όσο και στο έργο της κτηματογράφησης, καθώς δίνει στους ιδιοκτήτες νέα ευκαιρία να προσφεύγουν στις Επιτροπές Ενστάσεων με ψηφιακή αίτηση και να “ξεμπλοκάρουν” τα ακίνητα τους.

Συγκεκριμένα με την τροπολογία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, που ψηφίστηκε στη Βουλή, δίνεται εκ νέου στους πολίτες η δυνατότητα να προσφύγουν στις δευτεροβάθμιες Επιτροπές Εξέτασης Υποθέσεων, είτε η έκθεση του Γραφείου Κτηματογράφησης εισηγείται την αποδοχή είτε την απόρριψη της αίτησης διόρθωσης.

Με το μέχρι τώρα ισχύον καθεστώς, η δυνατότητα αυτή υφίστατο μόνο στις περιπτώσεις θετικής εισήγησης. Απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση αυτού του δικαιώματος σε περίπτωση θετικής εισήγησης είναι να θίγονται δικαιώματα τρίτων.

Σημειώνεται ότι από την μέχρι τώρα πορεία της κτηματογράφησης βρίσκονται ήδη σε εκκρεμότητα περισσότερες από 60.000 ενστάσεις στο Κτηματολόγιο,  μάλιστα περί τις 15.000 ενστάσεις, δηλαδή η μία στις τέσσερις αφορούν στον Δήμο της Αθήνας, όπου ολοκληρώθηκε η ανάρτηση, ενώ με την πρόοδο της κτηματογράφησης σε όλη τη χώρα από την Ελληνικό Κτηματολόγιο αναμένεται οι ενστάσεις ιδιοκτητών να φτάσουν το ένα εκατομμύριο.

Οι εκκρεμείς ενστάσεις στο Κτηματολόγιο  προκαλούν μπλακάουτ στις μεταβιβάσεις και στις αγοραπωλησίες ακινήτων, κυρίως στις περιπτώσεις όπου υπάρχει εμπλοκή του Δημοσίου, καθώς μέχρι να επιλυθούν οι ενστάσεις δεν μπορούν να γίνουν αγοραπωλησίες των ακινήτων ενώ ταυτοχρόνως μπλοκάρει και η πρόοδος του έργου του Κτηματολογίου.

Για την αντιμετώπιση του θέματος ανέλαβε πρωτοβουλία  ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης , αρμόδιος για το Κτηματολόγιο και τα Ειδικά Ψηφιακά Έργα, Γιώργος Στύλιος, συστήνοντας  μια «άτυπη» νομοπαρασκευαστική επιτροπή με στόχο την απλούστευση και τον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας διόρθωσης των κτηματολογικών εγγραφών, ενώ επιστέγασμα των εργασιών της είναι η  τροπολογία που ψηφίστηκε στη Βουλή.

Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης

Από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης γίνεται γνωστό ότι η τροπολογία αποσκοπεί στην απλοποίηση και επιτάχυνση της υποβολής και εξέτασης των αιτήσεων διόρθωσης. Η νέα διαδικασία προέκυψε κατόπιν διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και έρχεται αφενός να βελτιώσει τους χρόνους και τους μηχανισμούς εξέτασης των αιτήσεων και αφετέρου να δημιουργήσει ασφάλεια δικαίου στους ιδιοκτήτες και στις συναλλαγές γύρω από τα ακίνητα. Προκειμένου, μάλιστα, να αποφευχθεί ένα ακόμα πισωγύρισμα στις διαδικασίες, οι νέες ρυθμίσεις αφορούν εκείνες τις περιοχές όπου η εξέταση των αιτήσεων διόρθωσης δεν έχει ακόμα ξεκινήσει (δηλαδή περιοχές όπου η ανάρτηση έγινε μετά τον Μάιο του 2020). Με τον τρόπο αυτό αναβαθμίζεται συνολικά η λειτουργία του Κτηματολογίου. Συγκεκριμένα:

1. Η προτεινόμενη ρύθμιση δίνει εκ νέου στους πολίτες την δυνατότητα να προσφύγουν στις δευτεροβάθμιες Επιτροπές Εξέτασης Υποθέσεων, είτε η έκθεση του Γραφείου Κτηματογράφησης εισηγείται την αποδοχή είτε την απόρριψη της αίτησης διόρθωσης. Με το μέχρι τώρα ισχύον καθεστώς, η δυνατότητα αυτή υφίστατο μόνο στις περιπτώσεις θετικής εισήγησης. Φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση αυτού του δικαιώματος σε περίπτωση θετικής εισήγησης είναι να θίγονται δικαιώματα τρίτων, ειδάλλως η προσφυγή σε δευτεροβάθμια επιτροπή καθίσταται άνευ αντικειμένου.
2. Περαιτέρω, σύμφωνα με όσα ορίζει η προς ψήφιση τροπολογία, όλη η διαδικασία κατάθεσης, εξέτασης και εν γένει παρακολούθησης της πορείας των αιτήσεων διόρθωσης ψηφιοποιείται και διεξάγεται μέσω του gov.gr. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνονται σημαντικά οι ιδιοκτήτες ακινήτων σε περιοχές μακριά από την κατοικία τους, αλλά και όλοι οι εμπλεκόμενοι επαγγελματίες στη διαδικασία. Αυτονόητα, όποιος το επιθυμεί εξακολουθεί να μπορεί να καταθέτει αιτήσεις διόρθωσης με φυσική παρουσία στα κτηματολογικά γραφεία.
3. Τέλος, με την τροπολογία ρυθμίζεται ρητά και ένα ακόμα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα, αυτό της δημοσιότητας των εκθέσεων που εκδίδουν τα Γραφεία Κτηματογράφησης. Το ισχύον καθεστώς αποδείχτηκε ασαφές ως προς αυτό το ζήτημα και για τον λόγο αυτό η προτεινόμενη ρύθμιση έρχεται να καταστήσει υποχρεωτική την ανάρτηση των εκθέσεων αυτών στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Κτηματολογίου, ενδυναμώνοντας έτσι τις δικλείδες διαφάνειας. Έτσι, ο πολίτης θα ενημερώνεται για τις εν λόγω αναρτήσεις από σχετικές ανακοινώσεις του Φορέα, ο οποίος υποχρεούται να παρέχει και εξειδικευμένη πληροφόρηση σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να ενημερωθούν τυχόν θιγόμενοι τρίτοι ή να κατατεθούν αντίθετες απόψεις του αιτούντος.

Σημειώνεται ότι η τροπολογία που κατέθεσε το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με θέμα «Εκσυγχρονισμός διαδικασίας εξέτασης των αιτήσεων διόρθωσης του άρθρου 6Α και υποβολής αντίθετων απόψεων θιγομένων κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης – Τροποποίηση των παρ. 8 και 9 του άρθρου 6Α του ν. 2308/1995» ψηφίστηκε ως άρθρο του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομικών για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/878 και της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/879.

Ολόκληρο το κείμενο της τροπολογίας

Στο κείμενο της τροπολογίας, η οποία προβλέπει ότι «μέσω της τροποποίησης του άρθρου 2 του ν. 4335/2015, και λοιπές επείγουσες διατάξεις», ρυθμίζονται θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και συγκεκριμένα, τροποποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 6Α του ν. 2308/1995, σχετικά με τη διαδικασία εξέτασης, από τα Γραφεία Κτηματογράφησης, των αιτήσεων διόρθωσης των κτηματολογικών στοιχείων πινάκων και διαγραμμάτων αναφέρονται τα ακόλουθα:

α. Αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Ελληνικού Κτηματολογίου, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου αυτού, οι εκθέσεις των Γραφείων Κτηματογράφησης, για την αποδοχή ή απόρριψη των ανωτέρω αιτήσεων και καθορίζονται η χρονική διάρκεια και ο τρόπος της ανάρτησης κ.λπ. (σήμερα, προβλέπεται η δυνατότητα ανάρτησής τους).

β. Επανακαθορίζεται η διαδικασία υποβολής έγγραφων αντίθετων απόψεων των θιγομένων κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης καθώς και η διαδικασία επανεξέτασης της υπόθεσης από τις Επιτροπές Εξέτασης Υποθέσεων άρθρο 7Α του ν.2308/1995), εφόσον επηρεάζονται τα δικαιώματα τρίτων.

Εξειδικεύεται, με απόφαση του Δ.Σ. του ανωτέρω Φορέα, η διαδικασία ενημέρωσης των τρίτων ιδιοκτητών που θίγονται από την αίτηση διόρθωσης ή τις αντίθετες απόψεις του αιτούντος.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, με την προτεινόμενη διάταξη επιχειρείται ο εκσυγχρονισμός της διαδικασίας εξέτασης των αιτήσεων διόρθωσης των κτηματολογικών στοιχείων πινάκων και διαγραμμάτων κατά το άρθρο 6Α του ν. 2308/1995 (Α’ 114) στην κατεύθυνση της ίσης μεταχείρισης των δικαιούχων που υποβάλλουν τη σχετική αίτηση διόρθωσης στα Γραφεία Κτηματογράφησης. Ειδικότερα, με την εισαγόμενη ρύθμιση δίδεται πλέον η δυνατότητα εξέτασης της υπόθεσης από τις αυξημένου κύρους ανεξάρτητες Επιτροπές Εξέτασης Υποθέσεων (άρθρο 7Α του ν. 2308/1995), είτε η έκθεση του Γραφείου Κτηματογράφησης εισηγείται την αποδοχή είτε την απόρριψη της αίτησης διόρθωσης, εφόσον επηρεάζονται τα δικαιώματα τρίτων, δυνατότητα που δεν υφίσταται σήμερα στις περιπτώσεις απορριπτικής εισήγησης. Περαιτέρω, ρυθμίζονται ευκρινέστερα οι διαδικασίες για την απαιτουμένη δημοσιότητα των σχετικών εκθέσεων των Γραφείων Κτηματογράφησης επί των κατατεθεισών αιτήσεων διόρθωσης μέσω της ανάρτησης τους στην ιστοσελίδα του Φορέα «Ελληνικό Κτηματολόγιο» και της έκδοσης ανακοινώσεων του Φορέα για τις εν λόγω αναρτήσεις και εξειδικεύεται η διαδικασία ενημέρωσης των τρίτων ιδιοκτήτων που θίγονται από την αίτηση διόρθωσης ή τις αντίθετες απόψεις του αιτούντος, με επιμέλεια του τελευταίου.

Προτεινόμενες διατάξεις

Άρθρο ….
Εκσυγχρονισμός διαδικασίας εξέτασης των αιτήσεων διόρθωσης του άρθρου 6Α και υποβολής αντίθετων απόψεων θιγομένων κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης – Τροποποίηση των παρ. 8 και 9 του άρθρου 6Α του ν. 2308/1995

Οι παρ. 8 και 9 του άρθρου 6Α του ν. 2308/1995 (Α’ 114) αντικαθίστανται ως εξής:

«8. Οι αιτήσεις διόρθωσης εξετάζονται από το Γραφείο Κτηματογράφησης. Για κάθε αίτηση το Γραφείο Κτηματογράφησης συντάσσει έκθεση, η οποία περιέχει υποχρεωτικά αιτιολογία για την αποδοχή ή την απόρριψή της. Με απόφαση του Δ.Σ. του Φορέα αναρτώνται οι εκθέσεις στην ιστοσελίδα του και καθορίζονται η χρονική διάρκεια της ανάρτησης, ο τρόπος και οι προϋποθέσεις πρόσβασης και κάθε τεχνική ή άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας.

Ο Φορέας ανακοινώνει στην ιστοσελίδα του την ανάρτηση των εκθέσεων με μνεία του δικαιώματος υποβολής έγγραφων αντίθετων απόψεων σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 9

«9.Στην περίπτωση αιτήσεων που αφορούν στη διόρθωση γεωμετρικών στοιχείων των γεωτεμαχίων που βρίσκονται εκτός της «ζώνης κανονισμού ορίων» και είτε διαζευκτικά είτε σωρευτικά εκτός της «αποδεκτής απόκλισης», όπως αυτές ορίζονται στο άρθ. 13Α του ν. 2664/1998 (Α’ 275), ή την αντικατάσταση στους κτηματολογικούς πίνακες, εν όλω ή εν μέρει, δικαιώματος πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας άλλου δικαιούχου, οι αιτούντες τη διόρθωση ενημερώνονται, με επιμέλεια του Γραφείου Κτηματογράφησης, με κάθε πρόσφορο μέσο για την επικείμενη ανάρτηση της έκθεσης που τους αφορά, την προθεσμία υποβολής έγγραφων αντίθετων απόψεων κατ’ αυτής και τις συνέπειες της παράλειψης υποβολής».

Μετά την ανωτέρω ενημέρωση ισχύουν τα εξής:

α) Οι αιτών δύναται, σε περίπτωση εν όλω ή εν μέρει απόρριψης της αίτησης διόρθωσης, να υποβάλει εγγράφως και αιτιολογημένα τις αντίθετες απόψεις του, προσκομίζοντας σχετικά στοιχεία, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία ανάρτησης της έκθεσης. Εντός της ίδιας αποκλειστικής προθεσμίας, με επιμέλεια του αιτούντος, γνωστοποιούνται υποχρεωτικά, με κάθε πρόσφορο μέσο, σε κάθε τρίτο θιγόμενο ιδιόκτητη η υποβληθείσα αίτηση, η συνταχθείσα επί αυτής έκθεση καθώς και οι αντίθετες απόψεις. Το αποδεικτικό γνωστοποίησης υποβάλλεται στον φορέα μέσω των ηλεκτρονικών του υπηρεσιών. Η μη υποβολή του αποδεικτικού γνωστοποίησης εντός της παραπάνω προθεσμίας συνεπάγεται το απαράδεκτο των αντιθέτων απόψεων.

β) Σε περίπτωση εν όλω ή εν μέρει αποδοχής της αίτησης διόρθωσης, ο αιτών γνωστοποιεί, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την ανάρτηση της έκθεσης, με κάθε πρόσφορο μέσο, σε κάθε τρίτο θιγόμενο ιδιόκτητη την υποβληθείσα αίτηση και τη συνταχθείσα επί αυτής έκθεση. Το αποδεικτικό γνωστοποίησης υποβάλλεται στον Φορέα μέσω των ηλεκτρονικών του υπηρεσιών. Η μη υποβολή του αποδεικτικού γνωστοποίησης εντός της παραπάνω προθεσμίας συνεπάγεται το απαράδεκτο της αίτησης διόρθωσης.

Οι τρίτοι θιγόμενοι ιδιοκτήτες δύνανται, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών, η έναρξη της οποίας ορίζεται με απόφαση του Δ.Σ. του Φορέα και ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του, είτε να υποβάλουν εγγράφως και αιτιολογημένα τις αντίθετες απόψεις τους, προσκομίζοντας σχετικά στοιχεία, είτε να συγκατατίθενται εγγράφως για τη διόρθωση με ανάκληση της δήλωσής τους περί εγγραπτέων δικαιωμάτων ή με σχετική δήλωσή τους ενώπιον του συμβολαιογράφου ή με υπεύθυνη δήλωσή τους επί της οποίας βεβαιώνεται το γνήσιο της υπογραφής. Εφόσον η ως άνω προθεσμία παρέλθει άπρακτη, θεωρείται ότι οι τρίτοι θιγόμενοι ιδιοκτήτες συγκατατίθενται στη διόρθωση σύμφωνα με τη συνταχθείσα έκθεση.

Οι έγγραφες αντίθετες απόψεις ή η έγγραφη συγκατάθεση υποβάλλονται στον Φορέα μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών αυτού, οι οποίες είναι προσβάσιμες μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ).

Η αίτηση διόρθωσης, η έκθεση του Γραφείου Κτηματογράφησης και οι αντίθετες απόψεις διαβιβάζονται από τον Φορέα, μαζί με όλα τα συνυποβληθέντα στοιχεία, προς εξέταση στις Επιτροπές του άρθρου 7Α. Στην περίπτωση που δεν έχουν υποβληθεί αντίθετες απόψεις το Γραφείο Κτηματογράφησης προβαίνει υποχρεωτικά στις απαραίτητες διορθώσεις σύμφωνα με την συνταχθείσα έκθεση.

Εάν, πριν την ανάρτηση των εκθέσεων στην ιστοσελίδα του Φορέα, ο τρίτος θιγόμενος ιδιοκτήτης είτε έχει συγκατατεθεί εγγράφως με ανάκληση της δήλωσής του περί εγγραπτέων δικαιωμάτων ή με σχετική δήλωσή του ενώπιον συμβολαιογράφου ή με υπεύθυνη δήλωση του επί της οποίας βεβαιώνεται το γνήσιο της υπογραφής, είτε έχει ζητήσει την ολική ή μερική διαγραφή του δικαιώματος του επί του ακινήτου που αφορά η αίτηση διόρθωσης λόγω εσφαλμένης καταχώρισης στους προσωρινούς κτηματολογικούς πίνακες, τότε η αίτηση διόρθωσης δεν διαβιβάζεται στις Επιτροπές του άρθρου 7Α και το Γραφείο Κτηματογράφησης προβαίνει στις απαιτούμενες διορθώσεις.

Με απόφαση του Δ.Σ. του Φορέα εξειδικεύεται η διαδικασία υποβολής των έγγραφων αντίθετων απόψεων και ενημέρωσης των τρίτων θιγόμενων ιδιοκτητών και ρυθμίζεται κάθε τεχνική ή άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας».