Κτηματολόγιο: O ΟΕΚΤ … καθολικός διάδοχος της ΕΚΧΑ ΑΕ – Τι λέει το σ/ν του ΥΠΕΝ

Αυτόματη μετάβαση από την αμαρτωλή εικοσαετία του Κτηματολογίου, σε διετία υψηλών προσδοκιών, με στόχο την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης και των δασικών χαρτών στο σύνολο της χώρας, έως το 2020! – Οι εκκρεμότητες, οι αντιδράσεις και οι νέες αιτιάσεις.

Κλείνει ο κύκλος της πανθομολογούμενης  αμαρτωλής 20ετίας του Κτηματολογίου και με σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ, που τέθηκε σε διαβούλευση συστήνεται νέος δημόσιος φορέας, με στόχο να ολοκληρώσει το έργο του κτηματολογίου και των δασικών χαρτών τα επόμενα δύο χρόνια. Δηλαδή μέχρι το 2020.

Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι καταργείται η  ΕΚΧΑ ΑΕ (Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση) και με όλα τα δικαιώματα αλλά και τις εκκρεμείς υποχρεώσεις και υποθέσεις συστήνεται στη θέση της, ως καθολικός διάδοχος της ΕΚΧΑ ΑΕ νέος δημόσιος φορέας,  με  την επωνυμία Οργανισμός Εθνικού Κτηματολογίου (ΟΕΚΤ) και για τις ανάγκες παρουσίας του στο εξωτερικό με την ονομασία Hellenic Cadastre, ο οποίος θα έχει τη μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ),  υπό την εποπτεία  του ΥΠΕΝ.

Στο ιδρυτικό άρθρο 1 του νέου νομοσχεδίου, στη παράγραφο 4 αναφέρεται χαρακτηριστικά για τον ΟΕΚΤ ότι:

-«Ο Οργανισμός υπεισέρχεται ως καθολικός διάδοχος στη θέση της ΕΚΧΑ Α.Ε. και αυτοδικαίως στο σύνολο των πάσης φύσεως αρμοδιοτήτων, δικαιωμάτων, υποχρεώσεων και λοιπών εννόμων σχέσεων της ΕΚΧΑ Α.Ε. Οι κάθε είδους, τύπου, φύσεως και περιεχομένου δικαιοπραξίες που έχουν συναφθεί ή προκηρυχθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου και ευρίσκονται σε ισχύ, στις οποίες το μοναδικό ή ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη είναι η ΕΚΧΑ Α.Ε. συνεχίζονται από και στο όνομα του Οργανισμού, χωρίς ο Οργανισμός ή άλλο συμβαλλόμενο μέρος ή τρίτος να δικαιούται να ζητήσει για το λόγο αυτό τη λύση των ανωτέρω δικαιοπραξιών ή τη μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτές. Οι εκκρεμείς δίκες της Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε. συνεχίζονται από και στο όνομα του Οργανισμού, χωρίς να επέρχεται βίαιη διακοπή τους και χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε ειδικότερη, δικαστική ή εξώδικη, ενέργεια για την συνέχισή τους».

Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ προβλέπει ότι ο νέος  Οργανισμός Εθνικού Κτηματολογίου θα διαθέτει 1.300 θέσεις προσωπικού, ώστε να απορροφηθούν οι 238 άμισθοι και οι 257 δικαστικοί υπάλληλοι των υποθηκοφυλακείων. Παράλληλα  υπάρχει σχεδιασμός ο ΟΕΚΤ να ενισχυθεί με νέο εξειδικευμένο προσωπικό, ώστε να μην υπάρχουν κενά.

Με το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ συστήνεται ένας ενιαίος φορέας, ο «Οργανισμός Εθνικού Κτηματολογίου», ο οποίος θα αναλάβει την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της χώρας έως το 2020, τη λειτουργία, καθώς και τη σταδιακή συγχώνευση των υφιστάμενων κτηματολογικών γραφείων και υποθηκοφυλακείων.

Μέσω της δημιουργίας ενός οργάνου, με ενιαία στρατηγική σημειώνει το υπουργείο ότι επιτυγχάνεται ο απαραίτητος συντονισμός, προκειμένου να τεθεί σε λειτουργία το σύστημα του Κτηματολογίου, να εξασφαλίζεται πλήρως η αρχή της δημοσιότητας και να κατοχυρώνεται η ασφάλεια των συναλλαγών.

Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, κύριοι στόχοι της ριζικής αναδιοργάνωσης των δομών κτηματογράφησης είναι:

* Ο εκσυγχρονισμός του συστήματος δημοσιότητας των εμπράγματων σχέσεων, μέσω της επέκτασης του συστήματος του ενιαίου αποδεικτικού κτηματολογίου σε εθνική κτηματοκεντρική βάση (βάσει του μοναδιαίου κωδικού ακινήτου – ΚΑΕΚ).

* Η κεντρική εποπτεία για την ενιαία εφαρμογή των κανόνων καταχώρισης και δημοσιότητας των δικαιωμάτων των πολιτών, αλλά και του ελληνικού Δημοσίου επί της ακίνητης περιουσίας.

* Η παροχή των υπηρεσιών καταχώρισης με διαφανή και αποτελεσματικό τρόπο.

* Η βέλτιστη εξυπηρέτηση των χρηστών με την παροχή ηλεκτρονικών εφαρμογών κατάθεσης των προς καταχώριση πράξεων, λήψης πιστοποιητικών, έρευνας κτηματολογικών δεδομένων κ.τ.λ.

Σύμφωνα πάντα με το ΥΠΕΝ, για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων προαπαιτούνται:

* Η διαβαθμισμένη διάθεση των κτηματολογικών στοιχείων μέσω κατάλληλων εφαρμογών και ηλεκτρονικών υπηρεσιών.

* Η σταδιακή ψηφιοποίηση του αρχείου των υποθηκοφυλακείων.

* Η θέσπιση αποτελεσματικών μηχανισμών διόρθωσης των εσφαλμένων εγγραφών.

* Η ενίσχυση των συνεργιών και των αυτοματοποιημένων συνδέσεων με άλλες δημόσιες υπηρεσίες.

* Η εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών οικονομικής διαχείρισης και ελέγχου.

* Η αποτελεσματική παρακολούθηση, έλεγχος και αξιολόγηση του συστήματος.

* Η σταδιακή μείωση των τελών που σχετίζονται με την εγγραφή των εμπράγματων δικαιωμάτων.

Ο Οργανισμός Εθνικού Κτηματολογίου θα είναι φορέας του δημοσίου τομέα, άρα Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, θα παρέχει υπηρεσίες ανταποδοτικού χαρακτήρα και θα τελεί υπό την εποπτεία του ΥΠΕΝ.

ΝΠΔΔ

Η νομική μορφή του Οργανισμού ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου επιλέχθηκε για δύο βασικούς λόγους:

• Ο νομικός έλεγχος και η καταχώριση των δικαιωμάτων των πολιτών συνιστά άσκηση δημόσιας εξουσίας και επομένως δεν μπορεί παρά να ανατεθεί σε όργανο που ανήκει στο κράτος.
• Τα δεδομένα που τηρούνται στο Κτηματολόγιο αφορούν την ακίνητη περιουσία των πολιτών και του Δημοσίου σε όλη την επικράτεια και εξυπηρετούν άμεσα δημόσιους σκοπούς. Συνεπώς, η κυριότητα και η συναφής διαχείριση και εκμετάλλευσή τους, οφείλει να ανήκει αποκλειστικά στο κράτος.

Ο Οργανισμός Εθνικού Κτηματολογίου σχεδιάστηκε να λειτουργεί ως αυτοχρηματοδοτούμενος. Σε περίπτωση που τα έσοδα υπερβαίνουν τις προγραμματισμένες δαπάνες και υπό την προϋπόθεση διασφάλισης ορισμένου αποθεματικού ασφαλείας για την λειτουργία του, το πλεονάζον ποσό θα αποδίδεται στον κρατικό Προϋπολογισμό. Δίνεται ακόμη, η δυνατότητα μείωσης των τελών των συναλλαγών, με απόφαση των συναρμόδιων υπουργών.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για την αξιοποίηση του υφιστάμενου προσωπικού που θα επιτρέψει την απρόσκοπτη και συνεχή παροχή των υπηρεσιών του Οργανισμού. Στον νέο φορέα θα ενταχθούν σταδιακά με χρονικό ορίζοντα δύο ετών, ανάλογα με την πρόοδο σύστασης της περιφερειακής δομής, υποθηκοφύλακες και υπάλληλοι των άμισθων και έμμισθων υποθηκοφυλακείων, εφόσον το επιθυμούν.

Μεγάλη βαρύτητα δίνεται επιπλέον, στη διασφάλιση της ομαλής εξέλιξης των τρεχουσών και υπολειπόμενων συμβάσεων των έργων κτηματογράφησης, των δασικών χαρτών, καθώς και στην τήρηση των σχετικών χρονοδιαγραμμάτων.

Η διαβούλευση του νομοσχεδίου θα διαρκέσει έως την Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2017 και ώρα 13:00.

Από το ΥΠΕΝ καλούνται όλοι οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλουν σχόλια και παρατηρήσεις, στη βάση ενός εποικοδομητικού διαλόγου για τη διασφάλιση της επίτευξης των στόχων του εν λόγω νομοσχεδίου, ακολουθώντας των κάτωθι σύνδεσμο.

http://www.opengov.gr/minenv/?p=9214

 Οι αντιδράσεις και οι αιτιάσεις

Το νέο νομοσχέδιο αποτελεί παράλληλα μνημονιακή υποχρέωση, ενώ οι βασικές ρυθμίσεις του εναρμονίζονται με σχετική μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας, με στόχο να κλείσουν μαύρες τρύπες, που υπάρχουν διαχρονικά γύρω από την καταγραφή και τις μεταβιβάσεις ακινήτων και να υλοποιηθεί το έργο του κτηματολογίου.  Το νέο νομοσχέδιο αναμένεται να προκαλέσει τριβές και αντιδράσεις.

Οι βασικές αιτιάσεις που διατυπώνονται από διάφορες πλευρές είναι:

• Εκφράζονται ανησυχίες ότι η δημιουργία του νέου Οργανισμού Κτηματολογίου θα επιφέρει ή θα συνοδευτεί από νέες εμπλοκές και καθυστερήσεις στην πρόοδο του έργου του Κτηματολογίου, το οποίο παρά τις κατά καιρούς προόδους, σε συνολικό επίπεδο «καρκινοβατεί», ενώ έχουν αναληφθεί νέες υποχρεώσεις της χώρας έναντι των θεσμών να ολοκληρωθεί έως το 2020.
• Δεν έχουν ακόμα ανατεθεί οι μελέτες για την κτηματογράφηση περίπου 86 εκατομμυρίων στρεμμάτων, έκταση που αντιστοιχεί στο 63,5% της ελληνικής επικράτειας (περί τα 16,5 εκατομμύρια δικαιώματα ιδιοκτησίας). Να σημειωθεί ότι η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών για τις 26 από τις 32 συμβάσεις στον διαγωνισμό με την ονομασία ΚΤΗΜΑ 16 για την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, έγινε τον Δεκέμβριο του 2016  και μέχρι τώρα δεν έχει υπογραφεί καμιά σύμβαση, ενώ παράλληλα εκκρεμεί και η υλοποίηση συμβάσεων από παλιότερες αναθέσεις.
• Αντιδράσεις όσον αφορά τη μορφή που θα πάρει ο φορέας του Κτηματολογίου καταγράφονται και από μελετητικά γραφεία,  που αναλαμβάνουν την υλοποίηση της κτηματογράφησης, μεταξύ άλλων γιατί η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι θα υπάρχουν καθυστερήσεις στις πληρωμές.
• Κατηγορηματικά αντίθετοι με την κατάργηση των υποθηκοφυλακείων είναι οι υποθηκοφύλακες.
• Το ΣτΕ που έχει θέσει προθεσμία ως τις αρχές Δεκεμβρίου και απειλεί να τινάξει στον αέρα το Κτηματολόγιο αν δεν προηγηθούν οι δασικοί χάρτες. Η κατ’ αρχήν τοποθέτηση του ακυρωτικού δικαστηρίου αφορά τους 107 δήμους, τους μεγαλύτερους της χώρας, όπου οι καταγραφές έγιναν το 2008 και δεν προέβλεπαν παράλληλη εκπόνηση δασικών χαρτών.  Η παράλειψη αυτή δημιούργησε και άλλα προβλήματα, αφού την ίδια εποχή άλλαξε και μια ρύθμιση του αρχικού νομοθετικού πλαισίου με βάση την οποία οι φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ΔΕΚΟ, δήμοι κ.λπ.) ήταν υποχρεωμένοι να καταθέτουν δηλώσεις για τις ιδιοκτησίες τους. Ως τότε δηλώσεις ιδιοκτησίας υπέβαλλαν μόνον οι πολίτες και όλα τα αδήλωτα ακίνητα περνούσαν στο Δημόσιο. Με αυτή την πρόβλεψη καλυπτόταν και το ασαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς των δασικών εκτάσεων, αφού για να διεκδικήσει ένας ιδιώτης ως ιδιοκτήτης όφειλε να προσκομίσει τίτλους και στοιχεία κατοχής από το 1833.
• Ορισμένοι κύκλοι  θέτουν θέμα αντισυνταγματικότητας και για την ένταξη στο Δημόσιο των υπαλλήλων των άμισθων υποθηκοφυλακείων, υποστηρίζοντας ότι παρακάμπτονται οι διαδικασίες προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ.