Κτηματολόγιο: οι μεγάλες εκκρεμότητες, σε αγνώστου ιδιοκτήτη, δασικά, ενστάσεις

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης το 2025, όπως προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης γίνεται με μεγάλες εκκρεμότητες. Για πάνω από 5 εκ. άγνωστα δικαιώματα, κτηματογραφημένα ακίνητα να εντοπίζονται …μέσα στη θάλασσα, εμπλοκές στην εξαγορά καταπατημένων εκτάσεων και ιδιοκτησιακές αμφισβητήσεις στα δασικά, μίλησαν οι εκπρόσωποι των φορέων στη Βουλή.

-«Το Κτηματολόγιο θα αντιμετωπίσει ένα «αύριο» πάρα πολύ σκληρό για πάρα πολλούς ιδιοκτήτες, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν την διοικητική αυτή διαδικασία της καταγραφής της ιδιοκτησίας που ονομάζεται Κτηματολόγιο και θα βρεθούν αντιμέτωποι με το αμάχητο τεκμήριο του δημοσίου, όπου θα χάσουν περιουσιακά στοιχεία, απλώς και μόνο, γιατί δεν μπόρεσαν να συμμετάσχουν στη διαδικασία αυτή», δήλωσε ο Στράτος Παραδιάς, πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ.

 «Ορόσημα» του Ταμείου Ανάκαμψης και οι εκκρεμότητες δίχως τέλος 

Η κτηματογράφηση ολοκληρώνεται το 2025, προκειμένου η Ελλάδα να «πιάσει» τα «ορόσημα» του αναθεωρημένου σχεδίου, που εγκρίθηκε το Δεκέμβριο του 2023  από το Συμβούλιο της Ένωσης και να εξασφαλίσει τις νέες δόσεις, ροής των χρηματοδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που, περιλαμβάνει 103 επενδύσεις και 76 μεταρρυθμίσεις, όπως είπε ο Ορέστης Καβαλάκης, διοικητή της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης στη Βουλή.

Ωστόσο οι εκπρόσωποι των φορέων που άσκησαν παρέμβαση στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής στο νομοσχέδιο του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για το Κτηματολόγιο, που προβλέπει την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης παρουσίασαν στοιχεία που δείχνουν πολύ μεγάλες εκκρεμότητες με μεγάλες συνέπειες για την ακίνητη περιουσία.

Εκατομμύρια τα άγνωστα δικαιώματα ακινήτων

-«Έχουμε συλλέξει, επεξεργαστεί και καταχωρίσει 31 εκατομμύρια δικαιώματα σε όλη την επικράτεια από την αρχή των πρώτων πιλοτικών προγραμμάτων. Το 35% εξ αυτών πέρασε στο λειτουργούν Κτηματολόγιο αναδεικνύοντας 334.000 άγνωστα γεωτεμάχια. Στο τελευταίο πρόγραμμα κτηματογραφησης που ολοκληρώνεται και αφορά την περιφέρεια, έχουν συλλεγεί έως τώρα 20 εκ. δικαιώματα και παραμένουν άγνωστα περίπου 3 εκ. γεωτεμάχια, τα οποία εμπεριέχουν πάνω από 5 εκ. άγνωστα δικαιώματα. Άρα το Κτηματολόγιο ολοκληρώνεται με σημαντικές παραδοχές και εκκρεμότητες, με δασικά, με ενστάσεις, με αγνώστου ιδιοκτήτη», επεσήμανε περιγράφοντας την κατάσταση ο Νίκος Ραμπαούνης, πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Γεωπληροφορικής και Κτηματολογίου (ΣΕΓΕΚ) που εκπροσωπεί τους αναδόχους της κτηματογράφησης.

-«Το τελευταίο εξάμηνο ο ρυθμός υποβολής δικαιωμάτων στην κτηματογράφηση για το ΚΤΗΜΑ16,  που είναι το κύριο αντικείμενο που αφορά το νομοσχέδιο είναι κάτω από 0,20% το μήνα που σημαίνει ότι το χρόνο συζητάμε δύσκολα να έρθει 1%», είπε ο ίδιος και εξηγώντας τους λόγους των εκατομμυρίων αδήλωτων δικαιωμάτων σημείωσε ότι έντονο το πρόβλημα είναι «σε περιοχές, όπου καλλιεργείται η γη πλήρως, όπως η Κρήτη, αλλά τα τεμάχια δεν είναι δηλωμένα», αναφέροντας χαρακτηριστικά:

-«Οι άνθρωποι δεν έχουν στοιχεία για να καταθέσουν στο Κτηματολόγιο με βάση τις προδιαγραφές κτηματογράφησης για να τεκμηριώσουν το δικαίωμά τους. Πολλές από τις δηλώσεις που έχουν κατατεθεί έχουν εκκρεμότητες, για αυτό και έχουμε μεγάλο αριθμό συμπληρωματικών στοιχείων με αποτέλεσμα, αν περιμένουμε την κτηματογράφηση εσαεί δεν πρόκειται να κλείσει ποτέ».

Ανοιχτά τα δασικά και τα ιδιοκτησιακά 

Σημείωσε ότι το πρόβλημα θα αναδεικνύεται για τον πολίτη «όταν θέλει να μεταβιβάσει, όταν θέλει να δώσει στα παιδιά του την περιουσία του, όταν θέλει να κληρονομήσει» και πρότεινε ότι:

-«Τότε, λοιπόν, που θα προσέλθει, τότε θα πρέπει να υπάρχουν οι διαδικασίες εκείνες που θα έχει το δικαίωμα υποβολής εύκολα και γρήγορα χωρίς διαφορετικό κόστος από αυτούς που συμμετείχαν πριν στην κτηματογράφηση, να μη φορτωθεί αυτός ένα κόστος όλο από την αρχή, να μπορεί να συμπληρωθεί το παζλ και να κλείνει σιγά – σιγά το ιδιοκτησιακό».

-«Για τα αγνώστου, θα πρέπει να υπάρχει και μέριμνα εις το μέλλον, με κάποιο τρόπο πιο εύκολο νομικά να κατοχυρώνονται. Μπορεί προσωρινά να κατοχυρώνει το δικαίωμά του ένας με χρησικτησία και να του οριστικοποιείται μετά από 20 χρόνια στο λειτουργούν», είπε ο πρόεδρος του ΣΕΓΕΚ τονίζοντας ακόμη ότι:

-«Το πρωτεύον είναι να διευκολυνθεί η καθημερινότητα των πολιτών, μέσα από ένα εξελιγμένο σύστημα λειτουργούντος Κτηματολογίου’, αναφέροντας ειδικότερα ότι:

-«Για τα Δασικά, όπως και για όλες τις διοικητικές πράξεις που θα προκύπτουν, τα αποτελέσματα των επιτροπών δασικών αμφισβητήσεων, όπου κερδίζει ο πολίτης θα πρέπει να έρχεται να το δηλώσει στο Κτηματολόγιο και σε αυτό το νομοσχέδιο υπάρχουν κάποιες σχετικές ρυθμίσεις. Το ίδιο πράγμα υπάρχει με τις αποφάσεις των επιτροπών επιδίκασης ενστάσεων, των άρθρων 6Α, όλες πάνε μαζί προς το λειτουργούν. Θα πρέπει κάποιος να τις ενσωματώνει. Το ίδιο συμβαίνει και με τις πράξεις εφαρμογής που κυρώνονται ή διοικητικές πράξεις, όπως απαλλοτριώσεις, ρυμοτομικά σχέδια. Κάποιος θα πρέπει να τις ενσωματώνει. Είναι, λοιπόν, θέματα που αφορούν το λειτουργούν και ο όγκος τους θα φανεί πόσος θα είναι με τη λειτουργία του. Θα πρέπει να βρεθεί η διαδικασία αντιμετώπισης».

Τα λάθη στα προγράμματα κτηματογράφησης και η εξαγορά καταπατημένων

Το πρόβλημα των χιλιάδων λαθών στα  προγράμματα κτηματογράφησης, επισήμανε ο Μιχάλης Νικολάου, μέλος της συντονιστικής επιτροπής προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας, σημειώνοντας ότι

-«Η προθεσμία για τη διόρθωση κτηματολογικών εγγραφών λήγει με μια παράταση που έγινε πέρυσι στις 30/11/2024. Πέρυσι είχαμε ζητήσει για δύο χρόνια αλλά το Υπουργείο μας έδωσε ένα. Πρέπει να δοθεί οπωσδήποτε παράταση τουλάχιστον ενός έτους. Άλλωστε το 2025 λήγει και η κτηματογράφηση σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις του υπουργείου. Πρέπει να δοθεί παράταση οπωσδήποτε για τους εξής λόγους:

Πρώτον, υπάρχουν χιλιάδες ακίνητα ακόμα τα οποία οι ιδιοκτήτες δεν έχουν προβεί σε διόρθωση από λόγους άγνοιας.

Δεύτερον. Το Ελληνικό Δημόσιο τώρα με τον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο θα προβεί σε πωλήσεις κατεχομένων εκτάσεων από ιδιώτες, τα λεγόμενα καταπατημένα. Υπάρχουν όμως πολλοί ιδιώτες οι οποίοι αμφισβητούν το δικαίωμα του δημοσίου και τώρα βρίσκονται σε δίλημμα αν θα κάνουν αγωγή μέχρι 30/11/2024 ή αν θα πάνε να το εξαγοράσουν.

Άρα, λοιπόν, εδώ, με μια περαιτέρω παράταση της προθεσμίας θα έχουμε ευνοϊκά αποτελέσματα».

Ο ίδιος ανέφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι:

-«Στο νησί της Ζακύνθου μου λέει ο εκεί Πρόεδρος, έχει κτηματογραφηθεί με την παλιά κτηματογράφηση, με συνέπεια οι συντεταγμένες να μην είναι στο σημερινό εθνικό γεωτικό σύστημα αναφοράς, με αποτέλεσμα πολλά ακίνητα να είναι σήμερα κτηματογραφημένα και να βρίσκονται μέσα στη θάλασσα. Αυτά τα ακίνητα λοιπόν πως θα διορθωθούν; Πώς θα τα διορθώσουν οι ιδιοκτήτες να πάρουν τον πραγματικό τίτλο κυριότητας;».  Και ζήτησε να γίνει τροποποίηση της νομοθεσίας, ώστε  το τεκμήριο του δημοσίου να είναι μαχητό.

Το αμάχητο τεκμήριο του δημοσίου 

Σε σχέση με την ισχύ του αμάχητου τεκμηρίου υπέρ του Δημοσίου για τα ακίνητα που έχουν στην διαδικασία αυτή χαρακτηριστεί μέχρι στιγμής ως αγνώστου ιδιοκτήτη μίλησε αναλυτικά ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔα επισημαίνοντας ότι:

-«Όπως όλοι γνωρίζουμε ο θεσμός της ιδιοκτησίας, τελεί υπό την προστασία όχι μόνο του Ελληνικού Συντάγματος, αλλά και όλων των Διεθνών Συνθηκών της οποίας έχει υπογράψει η χώρα μας. Υπό το πρίσμα αυτό, το να υπάρχει μία νομοθεσία η οποία να προβλέπει, ότι όποιος δεν συμμετάσχει σε μία διοικητική καταγραφή της περιουσίας χάνει την περιουσία του, μια τέτοια ρύθμιση σαν κι αυτή που υπάρχει από χρόνια στο Νόμο είναι πρόδηλα Αντισυνταγματική. Αντιλαμβανόμαστε τον λόγο για τον οποίον ετέθη. Ετέθη για να λειτουργήσει ως, φόβητρο προς την πλευρά των ιδιοκτητών ακινήτων να δηλώσουν τις περιουσίες τους.

Τώρα όμως, που το Κτηματολόγιο πάει στην ολοκλήρωσή του, αυτό θα πρέπει να αλλάξει. Αυτό θα πρέπει να αλλάξει σε κάθε περίπτωση, γιατί το Δημόσιο στην πραγματικότητα δεν μπορεί να γίνει αυτόματα ιδιοκτήτης τεράστιων περιουσιών, οι οποίες κάποια στιγμή από πολλούς από τους ιδιοκτήτες που δεν έχουν δηλώσει ως τώρα, θα δηλωθούν και εκεί θα πρέπει να προβλεφθεί πώς ακριβώς, θα δηλωθούν.

Αν δηλαδή, το ακίνητο υπάρχει, αν υπάρχει τίτλος ιδιοκτησίας με μια σύντομη διαδικασία και όχι, με προσφυγή στα Δικαστήρια. Το Κράτος ούτε μπορεί να αδικήσει τους πολίτες του ενσυνείδητα διατηρώντας το αμάχητο τεκμήριο, αλλά ούτε και το Κράτος είναι ο καλύτερος διαχειριστής περιουσιών. Διότι δεν διαθέτει σε καμία περίπτωση τους μηχανισμούς εκείνους που θα του επέτρεπαν πράγματι, να πάρει στην κατοχή του και να διαχειριστεί, να διαθέσει με οποιοδήποτε τρόπο τον τεράστιο αριθμό των περιουσιακών στοιχείων που θα προκύψουν.

Συνεπώς θεωρούμε απόλυτα απαραίτητο και πολύ πιο παραγωγικό, από το να συζητάμε και να ζητάμε από το Υπουργείο μια παράταση της προθεσμίας έως τις 30/11. Το να τοποθετηθούμε όλοι και η Κυβέρνηση και τα πολιτικά Κόμματα, στο ποια θα είναι η επόμενη μέρα στο Κτηματολόγιο πώς ενώ, το Κτηματολόγιο θα είναι ολοκληρωμένο και θα λειτουργεί, θα μπορούν οι πολίτες – το τονίζω οι πολίτες – οι πολίτες και μόνο όχι, το Δημόσιο. Γιατί αν και το Δημόσιο έχει το ίδιο δικαίωμα να αμφισβητεί όποτε θέλει και ό,τι θέλει, τότε δεν έχουμε κάνει απολύτως τίποτα, τότε είναι σαν να μην υπάρχει Κτηματολόγιο.

Πώς λοιπόν, οι πολίτες που δεν δήλωσαν τα περιουσιακά τους στοιχεία θα μπορούν να τα δηλώσουν με μια σύντομη διαδικασία ούτως, ώστε κανείς να μην αδικηθεί και κανείς να μην λέει ότι το Κτηματολόγιο άρπαξε την περιουσία του».

Σε ορεινές και εκτός σχεδίου τα περισσότερα αδήλωτα 

-«Για το ζήτημα των γεωτεμαχίων, τα οποία παραμένουν σε κατάσταση αγνώστου ιδιοκτήτη, είναι ένα ζήτημα το οποίο και εμάς μας απασχολεί» είπε από την πλευρά του ο Στέλιος Σακαρέτσιος, πρόεδρος της Ελληνικό Κτηματολόγιο. Ο ίδιος σημείωσε ότι:

-«Οι μελέτες που δεν έχουν ολοκληρωθεί και αυτά τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» γεωτεμάχια, είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία σε περιοχές της χώρας που είναι ορεινές που δεν είναι εντός Σχεδίου, είναι οικόπεδα τα οποία, δυστυχώς, οι ιδιοκτήτες τους ή έτσι έκριναν, δεν έχουν μπει στη διαδικασία, να έρθουν και να εγείρουν την αξίωσή τους, για να θεμελιώσουν το ιδιοκτησιακό τους δικαίωμα.

Εμείς, όπου είναι «ανοικτές» οι μελέτες, συνεχίζουμε να κάνουμε εκτεταμένες ενέργειες ευαισθητοποίησης, για τη συμμετοχή στη διαδικασία της κτηματογράφησης, στην Κρήτη, ας πούμε που είναι χαμηλά τα ποσοστά και εκεί υπάρχει σημαντική πρόοδος, το τελευταίο διάστημα.

Υπάρχει σε εξέλιξη μία εκτεταμένη διαφημιστική καμπάνια και μέσω των κοινωνικών δικτύων, υπάρχει μια κινητή μονάδα κτηματογράφησης. Έχουμε επισκεφθεί όλες τις περιοχές με τον Υφυπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, επικεφαλή ειδικών κλιμακίων που πάμε και ενημερώνουμε το κοινό και υπάρχει ακόμη ο χρόνος, όποιος δεν το έχει κάνει, να σπεύσει να προχωρήσει σε δηλώσεις κτηματογράφησης».