Κτηματολόγιο: οι νέες αποφάσεις για πρόστιμα και ακίνητα αγνώστου ιδιοκτήτη

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Νέο «πάγωμα» και αλλαγή πλεύσης για τα πρόστιμα των εκπρόθεσμων δηλώσεων στο Κτηματολόγιο και λύση υπέρ των ιδιοκτητών για τα καταχωρημένα στην κτηματογράφηση ως αγνώστου ιδιοκτήτη ακίνητα, που περιέρχονται στο δημόσιο αποφάσισαν η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και η διοίκηση της Ελληνικό Κτηματολόγιο. 

Αυτά προκύπτουν από αναλυτική ενημέρωση, που παρείχε ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου, ο αρμόδιος υφυπουργός Κωνσταντίνος Κυρανάκης, παρουσία του Στέλιου Σακαρέτσιου προέδρου και Ολυμπίας Μαρκέλλου γενικής διευθύντριας του φορέα, προς τους διαπιστευμένους δημοσιογράφους για τα θέματα του Κτηματολογίου.

Επιτάχυνση της κτηματογράφησης 

-«Επεξεργαζόμαστε σχέδιο για να επιταχύνουμε τη διαδικασία της κτηματογράφησης και σε αυτό η ψηφιοποίηση θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο», τόνισε ο Δημήτρης Παπαστεργίου, σημειώνοντας ότι ο ορίζοντας ολοκλήρωσης της κτηματογράφησης για το σύνολο της χώρας, σύμφωνα με τη δέσμευση που έχει αναλάβει η κυβέρνηση είναι έως το τέλος του 2025 και «με σκληρή δουλειά από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς αυτή η δέσμευση θα τηρηθεί».

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, σήμερα τα ποσοστά κτηματογράφησης είναι:

-39% ολοκληρωμένη κτηματογράφηση,

-35% σε ανάρτηση και μετά,

25% σε στάδιο συλλογής δηλώσεων ιδιοκτησίας. Και μικρό ποσοστό, περίπου

1 έως 2% σε νέα έργα, τα οποία ξεκινούν εντός του έτους.

Εκτός κτηματαγοράς, χρηματοδοτήσεων και επιδοτήσεων ακίνητα χωρίς ΚΑΕΚ

-«Δεν θέλουμε να πάμε σε μία τιμωρητική λογική ούτε σε μία λογική ότι θα χάσεις το σπίτι σου και θα στο πάρει το δημόσιο», τόνισε ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης, υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης αρμόδιος για το Κτηματολόγιο, απαντώντας σε δημοσιογραφικές ερωτήσεις για τα πρόστιμα εκπρόθεσμων δηλώσεων, η επιβολή των οποίων έχει παραταθεί μέχρι το τέλος του έτους και όλα δείχνουν ότι ετοιμάζεται νέα παράταση, ανοίγοντας ταυτοχρόνως το θέμα των αδήλωτων ακινήτων, που καταχωρίζονται στο κτηματολόγιο ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» και ο νόμος λέει ότι μετά τις οριστικές εγγραφές περιέρχονται στην ιδιοκτησία του δημοσίου.

Ο κος Κυρανάκης μίλησε για ένα νέο «πακέτο κινήτρων», το οποίο θα διαμορφωθεί σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, ώστε «οι σύγχρονες γρήγορες συναλλαγές και όλες οι επιδοτήσεις, η συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά προγράμματα θα γίνονται μόνο για κτηματογραφημένα ακίνητα».

Δηλαδή προκύπτει  ότι πέραν των ήδη προβλεπόμενων απαγορεύσεων για έκδοση οικοδομικής άδειας και μεταβίβασης του ακινήτου, ετοιμάζεται περικοπή αγροτικών επιδοτήσεων, αποκλεισμός συμμετοχής τόσο για ιδιώτες όσο και για Δήμους, τράπεζες και άλλους φορείς σε χρηματοδοτικά προγράμματα και άλλα μέτρα για ακίνητα που δεν είναι κινηματογραφημένα, ώστε να διαθέτουν Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ).

Παράλληλα με το ψηφιακό φάκελο μεταβιβάσεων, που τίθεται σε πιλοτική από την 1η Νοεμβρίου και σε κανονική λειτουργία από την 1η Ιανουαρίου 2024, οι εύκολες και γρήγορες μεταβιβάσεις θα γίνονται μόνον για κινηματογραφημένα ακίνητα και εφόσον ακολουθείται η διαδικασία της ψηφιακής μεταβίβασης.

Τι θα γίνει με τα πρόστιμα για δηλώσεις ιδιοκτησίας

-«Ούτε ναι ούτε όχι» απάντησε ο κος Κυρανάκης στο δημοσιογραφικό ερώτημα εάν θα δοθεί νέα παράταση της προθεσμίας που λήγει στο τέλος του έτους για δηλώσεις ιδιοκτησίας χωρίς πρόστιμο.

Αναπτύσσοντας το νέο σχεδιασμό που προωθεί υπουργείο και η διοίκηση της Ελληνικό Κτηματολόγιο για την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης είπε ότι:

-«Πρόθεση μας είναι να διευκολύνουμε τον πολίτη, ο οποίος θέλει να κατοχυρώσει την περιουσία του, που έχει χτιστεί με τους κόπους μιας ζωής των προγόνων του, της οικογένειάς του και του ίδιου. Η περιουσία του ανήκει σε αυτόν και δεν θα του την πάρει το κράτος επειδή δεν πήγε να την δηλώσει».

Σημειώνεται ότι με βάση τα όσα ισχύουν σήμερα, το περιθώριο που έχουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων να δηλώσουν τα ακίνητά τους λήγει στο τέλος του χρόνου, ενώ με τη νέα παράταση που αναμένεται να δοθεί το χρονικό όριο μεταφέρεται για το τέλος του 2024. Για όσους ιδιοκτήτες δεν δηλώσουν την περιουσία τους προβλέπονται πρόστιμα από 300 έως 2.000 ευρώ, ανάλογα με τον χρόνο καθυστέρησης και την αντικειμενική αξία του ακινήτου, τα οποία δεν ενεργοποιήθηκαν ποτέ έως σήμερα.

Ο υφυπουργός αναφερόμενος στις καθυστερήσεις και την αποχή ιδιοκτητών από την κτηματογράφηση μίλησε για μια διαδικασία, η οποία όπως είπε «εάν δεν ήταν προβληματική δεν θα είχε διαρκέσει 30 χρόνια».

Σημείωσε ότι «μπορεί να υπάρχουν ευθύνες του πολίτη ο οποίος αμέλησε είτε φοβήθηκε να δηλώσει την περιουσία του», προσθέτοντας ότι «υπάρχουν ευθύνες και του Κτηματολογίου και των αναδόχων της κτηματογράφησης» για να πει ότι: «εμείς έχουμε παραλάβει ένα πρόβλημα δεν θα φοβηθούμε το πρόβλημα θα το δούμε στην ουσία στον πυρήνα του και θα δούμε πώς μπορούμε να το λύσουμε».

-«Εγώ δεν θέλω να μπλέξω με την κτηματογράφηση σου κράτος γιατί δεν σε εμπιστεύομαι, λένε πολλοί πολίτες στην Κρήτη», είπε ο κος Κυρανάκης, αναφερόμενος στα χαμηλά ποσοστά κτηματογράφησης σε περιοχές των νομών Ηρακλείου, Ρεθύμνου και Χανίων της Κρήτης, τονίζοντας παράλληλα ότι ο νέος σχεδιασμός του υπουργείου και του φορέα κινείται στην κατεύθυνση «να δημιουργηθεί από την αρχή μια νέα σχέση εμπιστοσύνης του Κτηματολογίου με τον πολίτη».

Προς την κατεύθυνση αυτή εξήγησε ότι θα αξιοποιηθούν παράλληλα με τη συστηματική ενημέρωση, οι νέες αξιόπιστες ψηφιακές υπηρεσίες, η επίλυση ιδιοκτησιακών θεμάτων, όπως για παράδειγμα «μίας χρησικτησίας, που έχει κάποιος ένα συμβόλαιο από τον παππού ή τη γιαγιά του» αλλά και μέτρα που θα διευκολύνουν τους λεγόμενους «μεγάλους πελάτες» του Κτηματολογίου, όπως είναι το Δημόσιο, Εκκλησία, Τράπεζες, να έχουν πρόσβαση σε γρήγορες και αξιόπιστες υπηρεσίες για να δηλώσουν και να κατοχυρώσουν την περιουσία τους,  ώστε να ολοκληρωθεί το κτηματολόγιο έως το 2025 όπως έχει προγραμματιστεί.

Λύση υπέρ των ιδιοκτητών» για τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα

Παράλληλα ο αρμόδιος για το Κτηματολόγιο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης άνοιξε και το θέμα για τα «αγνώστου ιδιοκτήτη» ακίνητα, λέγοντας ότι προωθείται λύση υπέρ των ιδιοκτητών  «όταν υπάρχει πολίτης,  ο οποίος έχει τα προβλεπόμενα και νόμιμα στοιχεία και επιθυμεί να δηλώσει το ακίνητο του στο Κτηματολόγιο».

Σημειώνεται ότι μέχρι τώρα έχουν περιέλθει στο δημόσιο περί τα 15.000 αδήλωτα ακίνητα όλων των κατηγοριών, τα οποία στις κτηματογραφήσεις πριν το 2010 καταγράφηκαν ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» και αφού πέρασαν οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία προθεσμίες για ενστάσεις, μετά τις οριστικές εγγραφές. Στην πορεία προς την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης αναβαίνει σε πολλές δεκάδες χιλιάδες ο αριθμός των αδήλωτων ακινήτων που προορίζονται να τα πάρει το δημόσιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις η νομοθεσία δίνει στους ιδιοκτήτες ως μοναδική διέξοδο τη δυνατότητα να κινηθούν δικαστικά για να διεκδικήσουν τα ακίνητα τους.

Απαντώντας σε δημοσιογραφικές ερωτήσεις ο κος Κυρανάκης είπε ότι η λύση για τα αγνώστου ιδιοκτήτη θα αφορά και τις οριστικές εγγραφές στο Κτηματολόγιο και χωρίς να ανοίξει σε αυτό το θέμα τα χαρτιά του άφησε να εννοηθεί πως θα αναζητηθεί λύση σε εξωδικαστική διαδικασία.

Χαρακτηριστικά ο υφυπουργός αναφέρθηκε σε πολλές περιοχές της Πελοποννήσου όπου ολοκληρώθηκε η κτηματογράφηση και έγιναν οριστικές εγγραφές πριν το 2020, λέγοντας ότι σε σύσκεψη που έγινε στο υπουργείο την περασμένη εβδομάδα  διαπιστώθηκε ότι έχει ανακύψει πρόβλημα σε πάρα πολλές ιδιοκτησίες δηλωμένες ως αγνώστου ιδιοκτήτη, για τις οποίες εμφανίζονται κληρονόμοι, οι οποίοι παρουσιάζοντας τεκμήρια ιδιοκτησίας ζητούν τώρα να τους αποδοθούν.

-«Θα δώσουμε λύση, τόσο στο θέμα της αξιοπιστίας των οριστικών εγγραφών του κτηματολογίου όσο και των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων του πολίτη, ο οποίος  έχει τα προβλεπόμενα και νόμιμα στοιχεία και επιθυμεί να δηλώσει το ακίνητο του»,  είπε ο υφυπουργός.

Ψηφιακά υπόβαθρα 

Στα μέτρα για την επιτάχυνση της κτηματογράφησης παράλληλα με τις νέες ψηφιακές εφαρμογές αναφέρθηκε ότι θα αξιοποιηθούν και ψηφιακοί χάρτες, με βάση αναφοράς το map gr.gov.gr, με στόχο να συνενωθούν όλα τα ψηφιακά υπόβαθρα, τα οποία έχουν χρησιμοποιήσει οι μελετητές,  για να μπορεί να γίνεται ένας έλεγχος για την κατάσταση του κάθε ακινήτου ενώ ξεκίνησε να υλοποιείται με χρηματοδότηση του ταμείου Ανάκαμψης ο Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης του ΤΕΕ,  από τον οποίον θα αντλεί δεδομένα και το Κτηματολόγιο.

-«Σκοπός είναι να μπορεί να διαπιστώνει ο κάθε ενδιαφερόμενος την πραγματική κατάσταση του ακινήτου, αν εμπίπτει σε δασικό χάρτη είναι σε Natura, έχει κάποια διαμάχη με το δημόσιο» είπε ο υφυπουργός.