Κτηματολόγιο: στο τραπέζι του Ψηφιακής Διακυβέρνησης το «μπλακάουτ» της κτηματαγοράς

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Σε συνάντηση στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης συζητήθηκαν οι μεγάλες καθυστερήσεις που σημειώνονται στην διεκπεραίωση των υποθέσεων από  κτηματολογικά γραφεία – υποθηκοφυλακεία του Κτηματολογίου, με αποτέλεσμα να έχουν παραλύσει οι αγοραπωλησίες ακινήτων, οι εγκρίσεις δανείων αλλά και οι γονικές παροχές,  αποδοχές κληρονομιάς και εγγραφές κατασχέσεων.

Τα θέματα τέθηκαν στον Γιώργο Στύλιο, υφυπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης αρμόδιο για το  Κτηματολόγιο από τον Γιώργο Ρούσκα πρόεδρο των Συμβολαιογραφικών Συλλόγων (ΣΣΕΑΠΑΔ)  και όπως γίνεται γνωστό συμφωνήθηκε να κατατεθούν από την πλευρά των Συμβολαιογράφων έγγραφες προτάσεις για να προωθηθούν λύσεις.

Στη συνάντηση των Γ. Στύλιου και Γ. Ρούσκα που έγινε την Τρίτη 9 Φεβρουαρίου 2021 στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης συμμετείχαν επίσης ο Γενικός Γραμματέας του ΣΣΕΑΠΑΔ Θεόδωρος Χαλκίδης και ο Νομικός Σύμβουλος του ΣΣΕΑΠΑΔ Γεώργιος Πούλιος. Σύμφωνα με τον πρόεδρο των ΣΣΕΑΠΑΔ Γιώργο Ρούσκα, η  συζήτηση επικεντρώθηκε στα εξής:

– Στην αδυναμία έως και άρνηση πραγματοποίησης συναλλαγών στα υποθηκοφυλακεία και στα κτηματολογικά γραφεία λόγω των μεγάλων καθυστερήσεων στον καθορισμό των ραντεβού για τις αιτήσεις και την ολοκλήρωση της καταχώρησης των εγγραπτέων πράξεων όπως και στον έλεγχο τίτλων

– Στην ανάγκη για τη θέσπιση ενιαίων κανόνων νομικής επεξεργασίας των εγγραπτέων πράξεων όπως και των αιτήσεων διόρθωσης προδήλων σφαλμάτων στα κτηματολογικά γραφεία

– Στην απλοποίηση των διαδικασιών για τη διόρθωση σφαλμάτων αρχικών εγγραφών

– Στη βελτίωση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του Κτηματολογίου, προκειμένου να γίνουν φιλικότερες προς τον χρήστη.

-«Επειδή δεν αρκούν μόνο οι διαπιστώσεις αλλά σε αυτή την κρίσιμη χρονική στιγμή απαιτούνται προτάσεις και λύσεις ο Σύλλογός μας δεσμεύτηκε να υποβάλλει εγγράφως τις προτάσεις του για τα ανωτέρω θέματα», τονίζει ο κ Ρούσκας, ο οποίος έχει στο μεταξύ δημοσιοποιήσει μέσω της εφημερίδας «Τα Νέα»  σε ρεπορτάζ του Προκόπη Γιόγακα ότι «αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολύ δύσκολη έως μαρτυρική η συναλλαγή με τα κτηματολογικά γραφεία – υποθηκοφυλακεία».

Σε αυτή τη φάση το Κτηματολόγιο βρίσκεται ένα βήμα πριν από την πλήρη ψηφιοποίησή του, η μετάβαση όμως – ελέω κορωνοϊού – αποδεικνύεται πολύ δύσκολη για επαγγελματίες και ιδιοκτήτες ακινήτων: «Δεν είναι δυνατόν η απόκτηση εμπράγματων δικαιωμάτων (όπως είναι για παράδειγμα η κυριότητα) ή η λήψη δανείων να εξαρτώνται από το πότε θα ολοκληρωθεί η μεταγραφή ή η καταχώριση των συμβολαίων μας στο Υποθηκοφυλακείο ή στο Κτηματολόγιο».

Ειδικότερα, σύμφωνα με τον κ Ρούσκα «όταν έχουμε αγορά με δάνειο, θα πρέπει να περιμένουμε κάποιους μήνες για να μας δώσουν το έγγραφο του Κτηματολογίου ή Υποθηκοφυλακείου. Μετά η τράπεζα θα πρέπει να εγγράψει στο ακίνητο την προσημείωση και κατόπιν θα πρέπει να περιμένουμε μερικούς μήνες προκειμένου να εκταμιευθούν τα χρήματα του δανείου». Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, ο Γιώργος Ρούσκας στέκεται ιδιαίτερα σε μια επένδυση στο παραλιακό τόξο. Όπως λέει, «δεν υλοποιείται γιατί το αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο, για συμβόλαιο που έχει υπογράφει το 2020, έδωσε χρόνο ολοκλήρωσης της εγγραφής του τον ερχόμενο Μάρτιο».

Αναμονή και έλλειψη ασφάλειας

«Οι τρεις μήνες, λογικής-φυσιολογικής αναμονής αυτού του είδους ξεπερνάνε πλέον το ένα έτος» υποστηρίζει ο ίδιος. «Η ασφάλεια των συναλλαγών έχει πάει περίπατο και σε όλα υπεισέρχεται το υποκειμενικό στοιχείο. Το ουσιαστικό για την εγγραφή-μεταγραφή των συμβολαίων είναι η αρχή της χρονικής προτεραιότητας και όχι ποιος έχει κλείσει ραντεβού κάτω από αδιαφανείς συνθήκες».

Ο πρόεδρος της Ένωσης Συμβολαιογράφων «εξειδικεύει» τα προβλήματα με τις συναλλαγές στο Κτηματολόγιο. Κατά τον ίδιο, στα περισσότερα κτηματολογικό γραφεία που ανήκουν στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, οι συναλλαγές γίνονται με πολύ αργούς ρυθμούς ενώ υπάρχει πρόβλημα με το κλείσιμο των ραντεβού: «Σε πολλά από αυτά, αυτή την εποχή δεν υπάρχει μεγάλη κίνηση και για να σου δώσουν ραντεβού μπορεί να χρειαστεί και ένας μήνας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Κτηματολογικό Γραφείο Θεσσαλονίκης, όπου χιλιάδες πράξεις δεν έχουν εγγράφει και εκκρεμούν, αλλά και αυτό του Πειραιά, της Μύκονου κ.ά.».

Και συνεχίζει ο Γιώργος Ρούσκας: «Έπειτα υπάρχουν τα κτηματολογικό γραφεία που αναμένουν την ένταξή τους στον φορέα Ελληνικό Κτηματολόγιο. Εδώ, τα προβλήματα είναι μεγαλύτερα, με πολύ μεγάλες καθυστερήσεις στην εγγραφή των συμβολαίων, των αγωγών και των κατασχέσεων, όπως το Κτηματολογικό Γραφείο Ζωγράφου, το οποίο σου δίνει πιστοποιητικό εγγραφής μετά από έναν χρόνο. Κι αυτό, πέραν της μεγάλης καθυστέρησης που παρατηρείται στην καταχώριση των αιτήσεων και συμβολαίων».

Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν τα γραφεία με προϊσταμένους τους παλιούς υποθηκοφύλακες τα οποία θα ενσωματωθούν μέσα στον χρόνο στον φορέα. Σε αυτά ο κανόνας είναι πως οι συναλλαγές σήμερα είναι πιο ευχερείς. Όπως ισχυρίζεται, η μείωση του όγκου των μεταβιβάσεων, σε μεγάλο βαθμό οφείλεται «στην ανασφάλεια και στις καθυστερήσεις απόκτησης των εν λόγω εγγραφών από τα συγκριμένα γραφεία».

Σύμφωνα με την έκθεση «Doing Business στην Ευρωπαϊκή Ένωση 2020: Ελλάδα» της Παγκόσμιας Τράπεζας, η χώρα μας παραμένει το μόνο κράτος-μέλος της ΕΕ χωρίς πλήρως ψηφιοποιημένο Κτηματολόγιο.

Ελληνικό Κτηματολόγιο

Ο γενικός διευθυντής του Κτηματολογίου, Στέφανος Κοτσώλης δήλωσε πως μέσα στο επόμενο τρίμηνο ανοίγουν νέα κτηματολογικά γραφεία στην Αττική (Καλλιθέα, Νέα Σμύρνη, Νέα Ιωνία, Νέα Φιλαδέλφεια, Ηλιούπολη) αλλά και στην Περιφέρεια (Πάτρα, Σπάρτη, Μυτιλήνη, Έδεσσα, Σέρρες, Τρίκαλα) και ακολουθεί τον Ιούνιο το μεγάλο στοίχημα του φορέα, η ένταξη της Θεσσαλονίκης.

Σύμφωνα με τον Στέφανο Κοτσώλη, για όσους δεν επιθυμούν να εξυπηρετούνται ηλεκτρονικά και θέλουν να προσέλθουν στα κτηματολογικό γραφεία, έχει δημιουργηθεί, σε συνεργασία με τον Δικηγορικό Σύλλογο, ηλεκτρονική εφαρμογή με την οποία ορίζονται, οργανώνονται και παρακολουθούνται τα ραντεβού, εξασφαλίζοντας έτσι ηλεκτρονικά και συντεταγμένα τη χρονική προτεραιότητα, τη διαφάνεια και την ισονομία.

Στον σχεδιασμό για την πλήρη ψηφιοποίηση εκκρεμεί ακόμη ο ενιαίος ψηφιακός χάρτης, για τον οποίο υπάρχει συνεργασία της Ελληνικό Κτηματολόγιο με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, αλλά και η ψηφιοποίηση του συνόλου των αρχείων των υποθηκοφυλακείων (πρόκειται για ένα έργο ύψος 200 εκατ. ευρώ που έχει ενταχθεί στην ομάδα των έργων που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης).

Νέες ψηφιακές υπηρεσίες

Στο μεταξύ, προς την κατεύθυνση της πλήρους ψηφιοποίησης του Κτηματολογίου, εντάσσονται οι τέσσερις νέες ψηφιακές υπηρεσίες που ανακοινώθηκαν πρόσφατα:

1ον) Πληρωμές και παραλαβή πιστοποιητικών, διαγραμμάτων και αντιγράφων από ιδιοκτήτες και επαγγελματίες.

2ον) Παραλαβές, πληρωμές και αιτήσεις από δικηγόρους αγωγών, δικογράφων και άλλων πράξεων που συντάσσουν και διακινούν για καταχώριση στα κτηματολογικό γραφεία.

3ον) Υποβολή συμβολαίων από τους συντάκτες τους για καταχώριση.

4ον) Αυτόματη σύγκριση τοπογραφικού ιδιοκτήτη με το Κτηματολογικό Διάγραμμα και αυτόματος προδικαστικός έλεγχος που εξασφαλίζει τη δυνατότητα εφαρμογής των δικαστικών αποφάσεων.