Μαθαίνω να ζω με τις Δασικές Πυρκαγιές

Του  Μιχάλη Χάλαρη*

Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν μέρος της οικολογίας των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας μας και είναι φαινόμενο σύνθετο που ακολουθεί τους νόμους της φύσης. Η πλήρης εξάλειψη των δασικών πυρκαγιών, είναι αδύνατη και αποτελεί ουτοπία έστω και αν υπήρχε ο πιο τέλειος αντιπυρικός σχεδιασμός.

Τα δάση, εκτός από τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, παίζουν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή ξυλείας, στη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα, στην προστασία του εδάφους από τη διάβρωση και στην αναψυχή.

Οι δασικές πυρκαγιές, με τη δημιουργία τοπίων καταστροφής επηρεάζουν αρνητικά την ανθρώπινη ψυχολογία και έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στις ανθρώπινες δραστηριότητες, γιατί συμβάλουν στη σταδιακή ερημοποίηση των πληγέντων περιοχών.

Έχει διαπιστωθεί ότι οι δασικές πυρκαγιές μπορεί να συμβάλουν θετικά στη φυσική ανανέωση και αύξηση της βιοποικιλότητας των δασικών οικοσυστημάτων και αρνητικά, προκαλώντας την πλήρη υποβάθμιση τους, όταν οι πυρκαγιές είναι επαναλαμβανόμενες σε μικρά σχετικά χρονικά διαστήματα στον αυτό τόπο.Ο κύκλος υποβάθμισης των δασών ξεκινά με τις πρώτες πυρκαγιές που αρχικά οδηγούν στη μετατροπή τους σε θαμνοτόπους και συνεχιζόμενος ανεξέλεγκτα, οδηγεί σύντομα στην τέλεια υποβάθμιση της παραγωγικής ικανότητας του τόπου, με τελική κατάληξη την ερημοποίηση.

Είναι εύλογη λοιπόν η ανησυχία που υπάρχει και η σημασία που δίνεται στο πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών, με δεδομένο μάλιστα ότι περισσότερο από το 10% της έκτασης της χώρας μας καλύπτεται σήμερα από άγονες και βραχώδεις εκτάσεις, γεγονός οφειλόμενο κατά μεγάλο μέρος στην επανάληψη του κύκλου των πυρκαγιών. Οι δασικές πυρκαγιές προξενούν απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και στο φυσικό περιβάλλον αλλά και οικονομική ζημία. Για τις περισσότερες από τις πυρκαγιές αυτές υπεύθυνος είναι ο άνθρωπος.

Υπάρχουν όμως και φυσικοί παράγοντες που επηρεάζουν καθοριστικά τη διάδοση της φωτιάς και τα ολέθρια αποτελέσματα της, όπως η ξηρασία, η ταχύτητα του ανέμου και η τοπογραφία.

Ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος, άμεσα ή έμμεσα, για το 95% των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα (το υπόλοιπο 5% οφείλεται σε κεραυνούς και αναφλέξεις ξερής οργανικής ύλης) (4). Οι εξαιρετικά ξηρές καιρικές συνθήκες και οι ισχυροί άνεμοι που επικρατούν τους καλοκαιρινούς μήνες στη χώρα μας δημιουργούν τις φυσικές προϋποθέσεις για την εξάπλωση των πυρκαγιών. Πιο συχνό αίτιο των δασικών πυρκαγιών είναι ο εμπρησμός, με στόχο σήμερα κυρίως τη δημιουργία οικοπέδων, ενώ στο παρελθόν κυρίως βοσκοτόπων και γεωργικής γης. Ωστόσο, και η ανθρώπινη αμέλεια οδηγεί στην εκδήλωση πυρκαγιών: η καύση καλαμιών, ξερών χόρτων και σκουπιδιών, οι αναφλέξεις στις χωματερές, το πέταμα αναμμένων τσιγάρων, οι βολές των Ενόπλων Δυνάμεων, οι σπινθήρες από τα δίκτυα της ΔΕΗ και του ΟΣΕ κ. ά. Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε και την εξάπλωση του οδικού δικτύου στις δασικές περιοχές, που έχει ως αποτέλεσμα την επέκταση του κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς από ανθρώπινη αμέλεια

Δάσος και πυρκαγιές

Οι πυρκαγιές των δασών και δασικών εκτάσεων, παρόλο που σε όλους φαντάζουν ως ένα εξαιρετικά καταστρεπτικό γεγονός, αποτελούν στην πραγματικότητα μέρους του κύκλου ζωής των οικοσυστημάτων. Σε ορισμένα μάλιστα αποτελούν βασικό παράγοντα αναγέννησής τους. Ειδικά για τη μεσογειακή βλάστηση, οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό του κύκλου ζωής των οικοσυστημάτων, με συχνότητα εμφάνισης 40-100 χρόνια κατά μέσο όρο. Σε ορισμένα είδη μάλιστα, όπως τα κωνοφόρα, μετά από μια πυρκαγιά προκαλείται διασπορά μεγάλου αριθμού σπορίων σε μεγάλες αποστάσεις, από ένα και μόνο δέντρο. Άλλα είδη μπορούν να βλαστήσουν από τη ρίζα τους ακόμα και αν όλο το υπέργειο τμήμα τους κατακαεί. Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία, ειδικά σε ταραγμένες περιόδους της ιστορίας της χώρας μας, υπάρχουν αναφορές για εκτεταμένες καταστροφές του δασικού πλούτου.

Αυτό που στην πραγματικότητα συντελεί στην οριστική καταστροφή του δάσους είναι ο τρόπος διαχείρισής του μετά την πυρκαγιά: η αλλαγή μορφής και χρήσης, η συστηματική υποβάθμισή του με την υπερβόσκηση, ή η εκ νέου καταστροφή του από διαδοχική πυρκαγιά πριν προλάβει να αναγεννηθεί. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, παρά τον σημαντικό αριθμό των πυρκαγιών και την επέκταση των οικιστικών, παραθεριστικών και άλλων χρήσεων σε βάρος δασικών οικοσυστημάτων, η δασοκάλυψη αργά αλλά σταθερά χρόνο με τον χρόνο αυξάνεται. Αιτία είναι η εγκατάλειψη αγρών σε ορεινές και απομακρυσμένες κυρίως κοινότητες της χώρας, οι οποίες μαραζώνουν με συνέπεια τη μετατροπή των αγρών σε δασικά οικοσυστήματα

Πυροσβεστικές Διατάξεις

Με σκοπό την πρόληψη των πυρκαγιών σε υπαίθριους χώρους και δάση, έχουν εκδοθεί οι παρακάτω Πυροσβεστικές Διατάξεις. Πρόκειται για διατάξεις που εκδίδονται από τον Αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος με εξουσιοδότηση Νόμου (Ν. 616/1977, Α΄ 166). Η πρώτη από αυτές, η Πυροσβεστική Διάταξη υπ’ αριθ. 4 του 1987 «Μέτρα πρόληψης πυρκαγιών σε οικόπεδα και λοιπούς ακάλυπτους χώρους που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε κατοικημένες περιοχές» (ΦΕΚ 724/Β/22-12- 1987), προβλέπει την υποχρέωση ιδιοκτητών οικοπέδων εντός κατοικημένων περιοχών στην αποψίλωσή τους. Η επόμενη είναι η Πυροσβεστική Διάταξη υπ’ αριθ. 9 του 2000 “Κανονισμός ρύθμισης μέτρων για την πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών σε δασικές και αγροτικές εκτάσεις” (Β΄ 1459), όπως τροποποιήθηκε με την Π.Δ. 9A/2005 (ΦΕΚ Β΄1554 10.11.2005). Βασικές προβλέψεις της διάταξης αυτής η απαγόρευση ανάματος φωτιάς στην ύπαιθρο, καθώς και η χρήση φωτιάς πλησίον δασικών εκτάσεων. Επιπλέον προβλέπονται μέτρα για ‘Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) όσο και στους υφιστάμενους χώρους ανεξέλεγκτης εναπόθεσης απορριμμάτων που γειτνιάζουν με εκτάσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις της Δασικής Νομοθεσίας ή βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των τριακοσίων (300) μέτρων απ’ αυτές’, καθώς και για άλλες χρήσεις πυρός στο ύπαιθρο.

Μέτρα Πρόληψης – Αυτοπροστασίας από τους πολίτες

1. Προσοχή να μην βάλουμε άθελα μας φωτιά Όπως είδαμε, η ανθρώπινη αμέλεια μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά. Γι’ αυτό, όταν βρισκόμαστε στο δάσος ή κοντά σε αυτό, πρέπει:

• Να αποφεύγουμε να καπνίζουμε ή τουλάχιστον να μην πετάμε αναμμένα τσιγάρα.
• Να μην ανάβουμε φωτιά για να δημιουργήσουμε ατμόσφαιρα για την παρέα ή να ζεστάνουμε το πρόχειρο φαγητό που έχουμε φέρει μαζί μας. Αν κάνουμε το λάθος να ανάψουμε φωτιά, δεν πρέπει να φύγουμε μέχρι να σβήσει και ο τελευταίος σπινθήρας. Ο κίνδυνος αναζωπύρωσης είναι πολύ μεγάλος.
• Να μην αφήνουμε γυαλιά ή άλλα σκουπίδια που μπορεί να προκαλέσουν ή να βοηθήσουν την εξάπλωση της φωτιάς. Γι’ αυτό, αλλά και για λόγους σεβασμού προς το φυσικό περιβάλλον, πρέπει πάντα να παίρνουμε μαζί μας τα σκουπίδια μας.
• Αν έχουμε σπίτι κοντά σε δάσος, δε βάζουμε φωτιά στα αγριόχορτα της αυλής, γιατί υπάρχει κίνδυνος να επεκταθεί στο δάσος.

2. Αν αντιληφθούμε πυρκαγιά στο δάσος Πρέπει να καλέσουμε το 199, το Συντονιστικό Κέντρο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, και να δώσουμε τα εξής στοιχεία:

• Ακριβή θέση της πυρκαγιάς.
• Μέγεθος και κατεύθυνση της πυρκαγιάς.
• Τρόπο πρόσβασης των πυροσβεστικών οχημάτων.
• Χαρακτηριστικά καύσης (αν η φωτιά καίει γρήγορα, αργά, τοπικά) και είδος βλάστησης.
• Όνομα και τηλέφωνο.

3. Γενικές αρχές πυροπροστασίας & πυρόσβεσης

• Όταν η πυρκαγιά είναι μεγάλη, προσβάλλουμε μόνο τα νώτα του μετώπου, γιατί με αυτότ ον τρόπο είμαστε ασφαλείς (αφού βρισκόμαστε στο καμένο μέρος και δε μας ενοχλεί ο καπνός και η θερμότητα). Μόνο όταν η φωτιά είναι μικρή την προσβάλλουμε από μπροστά.
• Προσπαθούμε να φτιάξουμε μια αντιπυρική ζώνη αφαιρώντας όλη την καύσιμη ύλη μέχρι να αποκαλυφθεί το έδαφος. Το αναφλέξιμο υλικό (κορμοί, κλαδιά κ.λπ.) ρίχνεται στη φωτιά ή απομακρύνεται από την αντιπυρική ζώνη.
• Ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από καύτρες που εκτινάσσονται μπροστά από τη φωτιά, δημιουργώντας καινούρια μέτωπα που μας κυκλώνουν.
• Όταν η πυρκαγιά βρίσκεται σε έδαφος με κλίση, καίει με μεγαλύτερη ένταση και ταχύτητα προς τα πάνω παρά προς τα κάτω. Όμως κορμοί δένδρων που κατρακυλούν φλεγόμενοι μπορεί να δημιουργήσουν νέες εστίες.

4. Οδηγίες για την προφύλαξη στη διάρκεια μιας δασικής πυρκαγιάς

Ο άνεμος που δυναμώνει και αλλάζει κατεύθυνση μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επικίνδυνος. Γι’ αυτό, πρέπει πάντα να γνωρίζουμε πού βρίσκεται η κοντινότερη αντιπυρική ζώνη ή να έχουμε εντοπίσει ασφαλείς διαδρομές διαφυγής. Η ταχύτητα των δασικών πυρκαγιών είναι μεγάλη: φτάνει κατά μέσο όρο τα 20-50 μέτρα το λεπτό.  Αν παγιδευτούμε σε μια δασική πυρκαγιά, θα πρέπει:

• Να μην καταληφθούμε από πανικό.
• Να αποφύγουμε την εισπνοή καπνού.
• Να προφυλαχτούμε από τη θερμική ακτινοβολία, η οποία προκαλεί καταβολή δυνάμεων και αποπληξία. Για να αποφύγουμε την ακτινοβολία μπορούμε να καταφύγουμε σε κάποιο κοίλωμα του εδάφους, πίσω από βράχια, κορμούς δέντρων ή οχήματα. Δεν πρέπει να καταφύγουμε σε φρεάτια ή σπηλιές, γιατί, εκεί το οξυγόνο μπορεί να έχει καταναλωθεί.
• Να μην τρέχουμε, εκτός αν η δίοδος διαφυγής είναι απόλυτα εξασφαλισμένη. Σε κάθε περίπτωση, κινούμαστε σε κατεύθυνση αντίθετη από εκείνη του μετώπου της πυρκαγιάς.
• Να επιχειρήσουμε να περάσουμε στην καμένη περιοχή. Για το σκοπό αυτο επιλέγουμε μια θέση του μετώπου της πυρκαγιάς όπου οι φλόγες δεν ξεπερνούν στο ύψος το 1,5 μέτρο και σε πλάτος τα 9 μέτρα. Σκεπάζουμε τα εκτεθειμένα μέρη του σώματος μας όσο το δυνατόν καλύτερα και, αφού πάρουμε βαθιές εισπνοές, περνάμε όσο το δυνατόν ταχύτερα. Προσοχή: Αν είμαστε με άλλα άτομα, πρέπει οπωσδήποτε να κρατιόμαστε από το χέρι τη στιγμή που θα περάσουμε τις φλόγες.
• Αν οι φλόγες είναι πολύ ψηλές και δεν μπορούμε να περάσουμε στην καμένη έκταση, πρέπει να δημιουργήσουμε μόνοι μας μια αντιπυρική λωρίδα καίγοντας μια περιοχή και να εισέλθουμε σε αυτήν.
• Αν δεν προλαβαίνουμε να διαφύγουμε, πρέπει να πέσουμε κάτω μπρούμυτα. Η πιθανότητα επιβίωσης σε αυτή τη θέση είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι αν μείνουμε όρθιοι.

5. Αν το σπίτι μας βρίσκεται κοντά στη δασική πυρκαγιά, θα πρέπει:

• Να κλείσουμε αμέσως όλα τα παράθυρα και τις πόρτες και να θέσουμε εκτός λειτουργίας τα συστήματα εξαερισμού ή κλιματισμού. Αν υπάρχει τζάκι του οποίου η καμινάδα δεν έχει καλυφθεί με πλέγμα, πρέπει να κλείσουμε το “τάμπερ”.

Να ενημερώσουμε με πλήρη και ακριβή στοιχεία το Συντονιστικό Κέντρο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, στο 199.

Να καταβρέξουμε όλα τα εύφλεκτα μέρη στο εξωτερικό του σπιτιού (ξύλινα κουφώματα, ξερή βλάστηση κ.ά.). Αν υπάρχει αυτόματο σύστημα ποτίσματος, να το θέσουμε σε λειτουργία κι επίσης να καταβρέξουμε το χώρο γύρω από το σπίτι.

Να ανοίξουμε την πόρτα του κήπου για να διευκολύνουμε την πρόσβαση των πυροσβεστικώνοχημάτων και να παρκάρουμε το αυτοκίνητο μας όσο το δυνατόν πιο μακριά από εύφλεκτα υλικά.

• Για να επιχειρήσουμε να εγκαταλείψουμε την περιοχή πρέπει η διαφυγή να είναι πλήρως εξασφαλισμένη – η πιθανότητα να επιβιώσουμε μέσα σε ένα αυτοκίνητο που είναι περικυκλωμένο από καπνούς και φλόγες είναι μικρή. Επομένως πρέπει να επιλέξουμε μια διαδρομή η οποία δε θα επηρεαστεί από τη θερμότητα ή τους καπνούς σε κανένα σημείο της και να οδηγήσουμε ήρεμα και με μικρή ταχύτητα. Αν παρά τους υπολογισμούς μας βρεθούμε στο πέρασμα της πυρκαγιάς, πρέπει να παραμείνουμε μέσα στο αυτοκίνητο, να κλείσουμε τα παράθυρα και να ανάψουμε τα φώτα του αυτοκινήτου για να μας εντοπίσουν πιο εύκολα τα αεροπλάνα και τα οχήματα της Πυροσβεστικής.
• Αν έχει διαταχθεί εκκένωση της περιοχής, πρέπει να ακολουθήσουμε πιστά τις οδηγίες και τις διαδρομές που έχουν δοθεί.
• Αν δεν είναι δυνατή η απόλυτα ασφαλής διαφυγή μας, πρέπει όταν πλησιάσει η πυρκαγιάνα καταφύγουμε στο εσωτερικό του σπιτιού, κλείνοντας όλες τις χαραμάδες με βρεγμέναπανιά, τα οποία διατηρούμε υγρά. Η ποσότητα των τοξικών καπνών μέσα σε έναοικοδόμημα είναι μικρή ακόμα κι έπειτα από έκθεση στους καπνούς επί μισή ώρα.
• Μετά το πέρασμα της πυρκαγιάς σβήνουμε αμέσως τις μικροεστίες που παραμένουν(χρησιμοποιώντας νερό, χώμα, βρεγμένα πανιά ή κλαδιά).
• Μετά το σβήσιμο της πυρκαγιάς ο κίνδυνος αναζωπύρωσης είναι πολύ μεγάλος και οιεπόμενες είκοσι τέσσερις ώρες είναι οι πιο κρίσιμες. Γι’ αυτό, χρειάζεται επιτήρηση της περιοχής.

6. Πρόληψη της διάδοσης των πυρκαγιών σε οικοδομήματα που βρίσκονται μέσα σε δάσος

Για την αποφυγή της μετάδοσης μιας δασικής πυρκαγιάς σε σπίτια ή άλλα οικοδομήματα, που βρίσκονται μέσα ή κοντά σε δάσος, θα πρέπει να ακολουθούνται οι παρακάτω βασικές αρχές:

• Η εξωτερική κατασκευή του οικοδομήματος πρέπει να είναι από ανθεκτικά στη φωτιά υλικά.
• Δε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται εξωτερικό μέρος στο του οικοδομήματος υλικά όπως το πισσόχαρτο, το πλαστικό κλπ. Τα ξύλινα εξωτερικά μέρη θα πρέπει να επαλείφονται ή να εμποτίζονται με κατάλληλο αντιπυρικό υγρό, που επιβραδύνει την ανάφλεξη. Η επάλειψη θα πρέπει να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή του αντιπυρικού υγρού.
• Να μην υπάρχουν γύρω από το οικοδόμημα, σε θέσεις που μπορεί να επηρεασθούν από την πυρκαγιά, εύφλεκτα υλικά όπως σκουπίδια, ξύλα, δεξαμενές πετρελαίου κλπ. Τα υλικά αυτά θα πρέπει να βρίσκονται μέσα σε πυράντοχη κατασκευή, αντοχής τουλάχιστον 30 λεπτά.
• Να καθαρίζονται τακτικά (ανά 15νθήμερο περίπου) η αυλή και η στέγη του οικοδομήματος απόπευκοβελόνες, ξερά φύλλα, χόρτα κλπ. Τα υλικά αυτά θα πρέπει να απομακρύνονται και αν αυτό δενείναι δυνατό, να θάβονται στο έδαφος και σε βάθος τουλάχιστον 200m.
• Τα δένδρα και οι θάμνοι γύρω από το σπίτι θα πρέπει να κλαδεύονται και να καθαρίζονται τακτικά από τυχόν υπάρχοντα ξερά κλαδιά. Κλαδιά που εφάπτονται ή βρίσκονται πάνω από τη στέγη, θα πρέπει να κόβονται.
• Να τοποθετείται μάντρα από άκαυστα υλικά, πάνω από την οποία θα υπάρχει συρματόπλεγμα με μικρό άνοιγμα βρόχων.
• Να υπάρχουν στην αυλή μία ή περισσότερες βρύσες με λάστιχο, το μήκος του οποίου να μπορεί να καλύψει οποιοδήποτε σημείο της αυλής και του οικοδομήματος
• Όταν υπάρχει πισίνα ή άλλη δεξαμενή νερού, να υπάρχει αντλία νερού, που κινείται με μηχανή εσωτερικής καύσης για τη χρήση του νερού στην πυρόσβεση.
• Εργοστάσια ή άλλα οικοδομήματα, που καλύπτονται από μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο, θα πρέπει να προβλέπουν πυροσβεστικές φωλιές στο εξωτερικό του κτιρίου.
• Τα ανοίγματα εξαερισμού κλπ, που δεν είναι δυνατό να κλείσουν, να φράσσονται με χοντρό και πυκνό μεταλλικό πλέγμα.

7. Κατασκευή οικιών κοντά σε δάσος

Οι πιο σημαντικοί παράγοντες που ενισχύουν την προστασία των κατοικιών που βρίσκονται σε δασικές εκτάσεις είναι: η ποιότητα των κατασκευών, η δυνατότητα πρόσβασης, η επάρκεια νερού, η επιλογή σωστής τοποθεσίας, ο σχεδιασμός πυρασφαλών οικοδομημάτων και η διαμόρφωση και διατήρηση των εξωτερικών χώρων.

Κατασκευές

Οι κατοικίες που ανεγείρονται στις πλαγιές λόφων και βουνών, ιδιαίτερα σε απότομα εδάφη με υψηλή και εύφλεκτη βλάστηση είναι επικίνδυνες για τους ενοίκους τους, εφόσον δεν έχουν ληφθεί πρώτα επαρκή μέτρα προστασίας από τις δασικές πυρκαγιές.

Πρόσβαση

Κατά τη σχεδίαση των δρόμων, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις για την πυρασφάλεια της περιοχής. Η ασφαλής πρόσβαση προϋποθέτει δρόμους και οδικά δίκτυα χωρίς αδιέξοδα, ικανού πλάτους, έτσι ώστε, να επιτρέπουν την κίνηση των πυροσβεστικών οχημάτων σε διπλή κατεύθυνση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αλλά και την ασφαλή εκκένωση από τους κατοίκους. Θα πρέπει επίσης, να αφαιρούνται τα κλαδιά που εφάπτονται σε καλώδια υψηλής τάσης, ενώ επιβάλλεται οι δρόμοι να είναι αποψιλωμένοι από τους θάμνους και τα ξηρά χόρτα.

Παροχή νερού Κάθε κατοικία που βρίσκεται μέσα στο δάσος θα πρέπει να διαθέτει επαρκή ποσότητα νερού και εγκαταστάσεις για την εκτόξευση του, σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς. Όσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα νερού, τόσο αυξάνεται η αποτελεσματικότητα του συστήματοςκαταστολής. Και αυτό γιατί, οι πυροσβέστες χρειάζονται τεράστιες ποσότητες νερού, όταν μιαπυρκαγιά πάρει διαστάσεις. Μια πισίνα, μία τεχνητή λίμνη ή μία δεξαμενή, μπορεί να αποδειχθείσωτήρια, εάν εξαντληθούν τα αποθέματα νερού των πυροσβεστικών αντλιών.

Επιλογή σωστής τοποθεσίας Πριν ακόμη προχωρήσετε στην αγορά γης για την ανέγερση κατοικίας, συμβουλευτείτε τις τοπικές αρχές για τα μέτρα πυρασφάλειας που διαθέτει η περιοχή, για την οποία ενδιαφέρεστε.

Έχετε υπόψη σας ότι το σπίτι σας θα πρέπει να βρίσκεται, κατά το δυνατό, στο επίπεδο τμήμα του οικοπέδου, το οποίο είναι πάντα ασφαλέστερο σε σχέση με κάποιο επικλινές μέρος του.

Ελέγξτε αν στην περιοχή σας έχουν τοποθετηθεί πινακίδες με ονόματα οδών και αριθμούς σπιτιών, που διακρίνονται εύκολα από το δρόμο, για να μπορούν οι πυροσβέστες να εντοπίσουν τη κατοικία σας.

Σχεδιασμός πυρασφαλών οικοδομημάτων

Οι κατοικίες με ξύλινη στέγη έχουν περισσότερες πιθανότητες να “αρπάξουν” φωτιά εξαιτίας μιας δασικής πυρκαγιάς. Για να αποφύγετε αυτό το ενδεχόμενο, φροντίστε η οροφή να είναι κατασκευασμένη μόνο από μη εύφλεκτα ή πυράντοχα υλικά. Θα πρέπει, επίσης, να την καθαρίζετε, όπως και τις υδρορροές, τακτικά από τα σκουπίδια και τα υπολείμματα βλάστησης.

Κατά την εκπόνηση του σχεδίου της κατοικίας σας, λάβετε μέτρα, ώστε οι καύτρες από κάποια πυρκαγιά που πιθανώς να εκδηλωθεί στην παρακείμενη δασική έκταση, να μην μπορούν να εισχωρήσουν στο εσωτερικό του σπιτιού, αλλά και αντίστροφα, από το εσωτερικό να μην μπορούν να “μεταπηδήσουν” στο δάσος.

Οι εξωτερικοί τοίχοι θα πρέπει να είναι κατασκευασμένοι εξ ολοκλήρου από υλικά ανθεκτικά στη φωτιά. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να διατηρείτε κάθε είδους εύφλεκτη βλάστηση, σωρούς ξύλων και απορρίμματα μακριά από τους τοίχους. Για μεγαλύτερη ασφάλεια, καλύψτε όλες τις καμινάδες, το εξωτερικό της σοφίτας και τους υπόγειους αγωγούς εξαερισμού με ειδικό συρμάτινο πλέγμα μικρού βρόγχου.

Διαμόρφωση και διατήρηση των εξωτερικών χώρων.

Δημιουργήστε μια αντιπυρική ζώνη γύρω από το σπίτι σας, ώστε να μειωθεί η ποσότητα της καύσιμης ύλης που το περιβάλλει. Στις περισσότερες περιοχές, η αντιπυρική ζώνη μπορεί να εκτείνεται σε απόσταση τουλάχιστον 10 μέτρων από το σπίτι. Όταν, όμως, το έδαφος είναι επικλινές, ανάλογα με τη κλίση που έχει, θα πρέπει να αυξάνεται και το πλάτος της αντιπυρικής ζώνης. Οι σωροί με τα καυσόξυλα πρέπει να τοποθετούνται σε απόσταση ασφαλείας από το σπίτι και γενικά μακριά από οτιδήποτε εύφλεκτο, διότι οι καύτρες από ενδεχόμενη πυρκαγιά στην παρακείμενη δασική έκταση μπορεί να προκαλέσουν ανάφλεξη των ξύλων και ως επακόλουθο τη μετάδοση της φωτιάς σε ολόκληρο το σπίτι. Η κατοικία σας πρέπει να διαθέτει πολλές εξόδους κινδύνου, σε όλα τα επίπεδα, για να μπορέσετε να διαφύγετε σε περίπτωση πυρκαγιάς.

*Ο Μιχάλης Χάλαρης, Αξιωματικός Π.Σ., Δρ Χημικός, Καθηγητής Ανάλυσης & Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών,  Ειδικός εμπειρογνώμονας της ΕΕ σε θέματα Πολιτικής Προστασίας, Υποψήφιος Βουλευτής του Νοτίου Τομέα της Β’ Αθηνών με το Κίνημα Αλλαγή και Γραμματέας των Κινήσεων Πολιτών για την Σοσιαλδημοκρατία.