Σε Μαξίμου και ΤΑΙΠΕΔ τα «κλειδιά» των έργων Ταμείου Ανάκαμψης και νέου ΕΣΠΑ

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Στην Κυβερνητική Επιτροπή Συντονισμού Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, περνά η διαχείριση του  συνόλου των συμβάσεων έργων και προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, συνολικού ύψους 30,5 δις. ευρώ και του νέου ΕΣΠΑ 2021 – 2027 που ανέρχεται στα περίπου 26,7 δισ. ευρώ.

Παράλληλα αναβαθμίζεται ο ρόλος του Ταμείου Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), ως φορέα ωρίμανσης των συμβάσεων για έργα που εντάσσονται στο πρόγραμμα των στρατηγικών συμβάσεων και καθορίζεται η σχετική διαδικασία.

Η Κυβερνητική Επιτροπή θα προσκαλεί κάθε 6 μήνες τους φορείς να υποβάλουν προτάσεις, δίνοντας έτσι μία ευελιξία και δυνατότητα διαρκούς ανανέωσης του προγράμματος, το οποίο αναθεωρείται όταν απαιτείται λόγω των συνθηκών.

Τροπολογία

Με τροπολογία που κατέθεσε το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για τις Δημόσιες Συμβάσεις Στρατηγικής Σημασίας στο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, η οποία ψηφίστηκε την Πέμπτη 13 Μαΐου 2021 στη Βουλή, όπως είπε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής «η Πολιτεία πλέον, συντεταγμένα και υπό την διαρκή παρακολούθηση και τον συντονισμό μιας Κυβερνητικής Επιτροπής (Κυβερνητική Επιτροπή Συντονισμού Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας) επιτυγχάνει τον ουσιαστικό συντονισμό όλων των Υπουργείων και κρατικών φορέων για δράσεις του στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης της χώρας».

Σύμφωνα με την τροπολογία στις αποφάσεις της Κυβερνητικής Επιτροπής Συντονισμού Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, περνά η διαχείριση του  συνόλου των συμβάσεων έργων που εντάχθηκαν και χρηματοδοτούνται, συνολικά ή εν μέρει από πόρους του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ανάκαμψης «Next Generation EU» και του εντασσόμενου σε αυτόν Ταμείου Ανάκαμψης και Σταθερότητας (Recovery & Resilience Facility -Ταμείο Ανάκαμψης).

Επίσης προβλέπεται ότι στο Πρόγραμμα δύναται να εντάσσονται δημόσιες συμβάσεις προϋπολογισμού άνω των 50.000.000 ευρώ και σε εξαιρετικές περιπτώσεις εμβληματικών έργων για την εθνική ή την τοπική οικονομία μπορεί να εντάσσονται και συμβάσεις με μικρότερο προϋπολογισμό ή συμβάσεις χρηματοδοτούμενες από πόρους του ΕΣΠΑ προϋπολογισμού άνω των 30.000.000 ευρώ.

Πόροι 51,7 δις ευρώ

Σημειώνεται ότι το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0»,  το οποίο έχει κατατεθεί προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, περιλαμβάνει προτάσεις έργων και προγραμμάτων χρηματοδοτικής στήριξης συνολικού ύψους 30,5 δισ ευρώ, εκ των οποίων 17,8 δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ για δάνεια.

Για το  νέο ΕΣΠΑ της  περίοδου 2021 – 2027 η  συνολική δημόσια δαπάνη των νέων Προγραμμάτων ανέρχεται στα περίπου 26,7 δισ. ευρώ, ενώ η συνολική κοινοτική συμμετοχή υπολογίζεται στα 21,2 δισ. ευρώ.  Τα Περιφερειακά Προγράμματα παραμένουν και στη νέα περίοδο δεκατρία, ενώ ενισχύονται όλα σημαντικά στη χρηματοδότησή τους, από 17% έως 85%

Αντιδράσεις

Η κατάθεση της τροπολογίας λίγο πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου, προκάλεσε την έντονη αντίδραση όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Από την πλευρά του, ο υπουργός Υποδομών διευκρίνισε ότι η ψήφιση της νέας ρύθμισης δημιουργεί δικλείδες ασφαλείας, ώστε όλα τα έργα στρατηγικής σημασίας να γίνονται κάτω από πολύ συγκεκριμένο και αυστηρό έλεγχο.

Βασικές ρυθμίσεις

Οι βασικές ρυθμίσεις της τροπολογίας προβλέπουν ότι:

– Θεσπίζεται το νομικό πλαίσιο για την κατάρτιση, έγκριση, διαχείριση, έλεγχο και αναθεώρηση του Αναπτυξιακού Προγράμματος Δημοσίων Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας.

– Δίνονται οι έννοιες των όρων που χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή των προτεινόμενων διατάξεων, καθορίζονται το είδος των συμβάσεων, το ποσό του συνολικού προϋπολογισμού κάθε σύμβασης για την ένταξη της στο πρόγραμμα, η χρονική διάρκεια του προγράμματος κλπ.

– Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με την έγκριση και τη χρηματοδότηση των συμβάσεων που εντάσσονται στο πρόγραμμα, που μπορεί να προέρχεται από εθνικούς, ή διεθνείς πόρους, για την υλοποίηση δε αυτών μπορεί να επιλέγεται η σύμπραξη μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, ή οι διατάξεις για τις συμβάσεις παραχώρησης κατά τα ειδικότερα οριζόμενα.

– Προβλέπεται η διαδικασία αναθεώρησης του συνολικού προϋπολογισμού του προγράμματος ή επιμέρους σύμβασης αυτού. Για την υλοποίηση των συμβάσεων μπορεί να εφαρμόζονται αναλογικά τα ισχύοντα άρθρα περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ακινήτων για την εξυπηρέτηση στρατηγικών επενδύσεων, των διαδικασιών ταχείας αδειοδότησης κλπ.

– Προσδιορίζονται τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία η Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας αξιολογεί και εγκρίνει την υπαγωγικότητα συμβάσεων στο πρόγραμμα.

– Καθορίζεται η διαδικασία υποβολής προτάσεων από τους φορείς, για την ένταξη συμβάσεων αρμοδιότητας τους στο πρόγραμμα.

– Παρέχεται εναλλακτικά η δυνατότητα ορισμού του Ταμείου Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, ως φορέα ωρίμανσης των συμβάσεων για έργα που εντάσσονται στο πρόγραμμα και καθορίζεται η σχετική διαδικασία.

Συμβάσεις άνω των 50.000.000 ευρώ

Σύμφωνα με την τροπολογία, στο Πρόγραμμα δύναται να εντάσσονται δημόσιες συμβάσεις προϋπολογισμού άνω των 50.000.000 ευρώ και σε εξαιρετικές περιπτώσεις εμβληματικών έργων για την εθνική ή την τοπική οικονομία μπορεί να εντάσσονται και συμβάσεις με μικρότερο προϋπολογισμό ή συμβάσεις χρηματοδοτούμενες από πόρους του ΕΣΠΑ προϋπολογισμού άνω των 30.000.000 ευρώ.

Στο Πρόγραμμα σε κάθε περίπτωση εντάσσονται ανεξαρτήτως προϋπολογισμού συμβάσεις που χρηματοδοτούνται από πόρους του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Ανάκαμψης.

Η διάρκεια κάθε Προγραμματικής περιόδου ορίζονται τα 5 έτη.

Αρμόδια αρχή καθίσταται η υφιστάμενη Κυβερνητική Επιτροπή Μεγάλων Έργων, η οποία μετονομάζεται σε Κυβερνητική Επιτροπή Συντονισμού Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, στην οποία θα προεδρεύει ο Πρωθυπουργός.

Σύμφωνα με τον κ. Καραμανλή δικαιούχοι του Προγράμματος μπορεί να οριστούν είτε τα Υπουργεία, είτε οι Περιφέρειες ή οι Δήμοι, είτε οι εταιρείες του χαρτοφυλακίου της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ, αλλά και όποιος άλλος φορέας ορίζεται με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής.

Νέο θεσμικό και διοικητικό πλαίσιο

«Στοχευμένα και μεθοδικά δημιουργούμε τις συνθήκες για την ανάπτυξη της χώρας», τόνισε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών και συμπλήρωσε: «Με άλλα λόγια, δημιουργούμε ένα θεσμικό και διοικητικό πλαίσιο αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων και συντονισμού των κυβερνητικών και λοιπών δράσεων σε έργα υποδομής και κρίσιμες υπηρεσίες των φορέων του δημοσίου, στην εποχή που ακολουθεί την πανδημία».

«Κοινή συνισταμένη των διατάξεων η βελτιστοποίηση των μεθόδων παρακολούθησης και υλοποίησης σημαντικών δημόσιων συμβάσεων, καθώς και η πλήρης εκμετάλλευση των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, των πόρων του ΕΣΠΑ και η επίτευξη της μέγιστης μόχλευσης δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοδοτικών εργαλείων», κατέληξε.

Τέλος, με την προτεινόμενη τροπολογία καθορίζονται τα κριτήρια αξιολόγησης και έγκρισης υπαγωγής των συμβάσεων στο πρόγραμμα, η διαδικασία υποβολής προτάσεων από τους φορείς, οι εφαρμοστέες διατάξεις για την επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων και παρέχεται η δυνατότητα υποβοήθησης των δικαιούχων για την ωρίμανση δράσεων από το ΤΑΙΠΕΔ.

Δείτε ολόκληρη την τροπολογία εδώ