Μαζικοί θάνατοι αργυροπελακάνων σε Μ. Πρέσπα, Χειμαδίτιδα, Καστοριά

Νέα περιστατικά μαζικών θανάτων αργυροπελεκάνων εμφανίσθηκαν στις Λίμνες της Καστοριάς και Χειμαδίτιδας, όπως τις προηγούμενες ημέρες στη Μικρή Πρέσπα, αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης,  με την οποία δίνονται οδηγίες για την πιστή εφαρμογή των μέτρων  βιοασφάλειας για τη γρίπη των πτηνών.

Στην ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ τονίζεται ότι «καμία ανησυχία δεν υπάρχει για μετάδοση στον άνθρωπο του ιού της γρίπης των πτηνών,  που έπληξε αποικία αργυροπελεκάνων στη Μικρή Πρέσπα» και ότι «περιστατικά θανάτων εμφανίσθηκαν επίσης στις Λίμνες της Καστοριάς και Χειμαδίτιδας» ενώ τονίζεται ότι «πρόκειται για επιζωοτία (επιδημία, που προσβάλλει τα ζώα) η οποία εδώ και μήνες πλήττει την Ευρώπη και στη χώρα μας εμφανίσθηκε, μέσω των συγκεκριμένων περιστατικών, μόνο σε άγρια πτηνά».

Περισυλλογή των πουλιών

Στη Μικρή Πρέσπα η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών κατέγραψε συνολικά 574 νεκρούς αργυροπελακάνους και αρχίζει η περισυλλογή των πουλιών, ενώ  επειδή η περιοχή, όπου βρέθηκαν νεκρά είναι δύσκολα προσβάσιμη. Στην επιχείρηση περισυλλογής των πουλιών θα συμμετάσχει κλιμάκιο Μηχανικού, όπου θα αναπτύξει πλωτά μέσα στη Μικρή Πρέσπα, όπου με τη σειρά τους τα ειδικά συνεργεία που θα συσταθούν τηρώντας όλα τα πρωτόκολλα προφύλαξης θα συγκεντρώνουν τα νεκρά πουλιά.

Η περισυλλογή των εκατοντάδων νεκρών Αργυροπελεκάνων από τη γρίπη των πτηνών στη Μικρή Πρέσπα, αλλά και σε άλλες λίμνες της δυτικής Μακεδονίας, αποφασίστηκε την Κυριακή 6 Μαρτίου 2022, σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο δημαρχείο Πρέπων, παρουσία του υφυπουργού Περιβάλλοντος Γιώργου Αμυρά και με τη συμμετοχή του περιφερειάρχη Γιώργου Κασαπίδη, του δημάρχου Πρεσπών Γιώργου Πασχαλίδη, εκπροσώπων του φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Πρεσπών και του διοικητή της 9ης Ταξιαρχίας που εδρεύει στη Φλώρινα.

Την τελευταία εβδομάδα έχουν εντοπιστεί περί τα 700 πουλιά, κυρίως Αργυροπελεκάνοι και Ροδοπελεκανοι, να κείτονται νεκρά στους καλαμιώνες της Μικρής Πρέσπας, ενώ μικρότερος αριθμός, περίπου 30, έχει εντοπιστεί στη λίμνη Χειμαδίτιδα στο Αμύνταιο, ενώ μόλις ένας στη λίμνη Ζάζαρη. Επίσης, μικρός αριθμός νεκρών Αργυροπελεκάνων έχει εντοπιστεί και στη λίμνη της Καστοριάς.

Μικροβιολογικές εξετάσεις που έγιναν από την Κτηνιατρική Υπηρεσία Φλώρινας έδειξαν ότι τα πουλιά πεθαίνουν από το μικρόβιο της γρίπης των Πτηνών.

Τα πουλιά όσο επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες πρέπει να απομακρυνθούν άμεσα από την περιοχή γιατί με τη βελτίωση του καιρού και την άνοδο της θερμοκρασίας θα αρχίσουν να αποσυντίθεται ταχέως απειλώντας την ασφάλεια της μεγαλύτερης αποικίας Αργυροπελεκάνων στο κόσμο. Σύμφωνα με την Μυρσίνη Μαλακού, «στην Πρέσπα υδροβιούν περίπου 4.000 Αργυροπελεκάνοι και Ροδοπελεκάνοι και αποτελούν το 20% του παγκόσμιου αποθέματος».

Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Αμυράς, αναφερόμενος στον ιό της γρίπης των πτηνών, ανέφερε ότι «δεν είναι επικίνδυνος για τον άνθρωπο» ωστόσο, όπως τόνισε, «η σπουδαιότητα του βιότοπου μας των Πρεσπών μάς υποχρεώνει να κινηθούμε γρήγορα και οργανωμένα, ώστε να προστατεύσουμε την ορνιθοπανίδα των λιμνών της περιοχής». Προανήγγελλε την εμπλοκή του Στρατού, αλλά και την παρουσία πιστοποιημένων εταιρειών που θα συλλέξουν τα νεκρά πουλιά, τηρώντας όλα τα πρωτόκολλα δημόσιας υγείας, ενώ επισήμανε ότι «έχουν βρεθεί και οι αναγκαίο πόροι για τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος».

Εξάπλωση

Σημειώνεται ότι όλες οι αρμόδιες αρχές βρίσκονται  από τις αρχές του έτους σε επιφυλακή, μετά τον θάνατο περισσότερων από 6.000 γερανών από τη γρίπη των πτηνών, τον περασμένο Δεκέμβριο στο Ισραήλ.

Πρόκειται για ασθένεια που ξεκίνησε το 2005 από την Κίνα και σύμφωνα με τη διευθύντρια της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών Μυρσίνη Μαλακού, «αυτήν την περίοδο βρίσκεται σε έξαρση κυρίως στην Ευρώπη».

Η κ. Μαλακού εξέφρασε τους φόβους της για την εξάπλωση της γρίπης και σε άλλους υδροβιότοπους της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας λόγω της ανταλλαγής πληθυσμών που γίνεται σε καθημερινή βάση. «Ο σχεδιασμός μας πρέπει να είναι μακροπρόθεσμος και αποτελεσματικός, να μην εξαντλείται μόνο σε μια περιοχή αλλά να περιλαμβάνει και άλλους υδροβιοτόπους, γιατί ο ιός της γρίπης μπορεί να επεκταθεί και σε αλλά πουλιά» τόνισε η κ. Μαλακού.

Το παραπάνω ενδεχόμενο ανησυχεί τους ειδικούς γιατί θα μπορούσε να προκαλέσει ντόμινο ως προς τη μετάδοση του ιού σε πληθυσμούς πουλιών που βρίσκονται σε μεγαλύτερους αριθμούς, όπως οι κορμοράνοι που συνήθως συνεργάζονται με τους Αργυροπελεκάνους στην αναζήτηση της τροφής. Όπως αναφέρει Νίκος Παναγιωτόπουλος από τον Σταθμό περίθαλψης Αγρίων Ζώων του Δήμου Καστοριάς, «η γρίπη των πτηνών έχει ήδη μεταδοθεί και σε ορισμένα ζευγάρια Κύκνων που φωλιάζουν στη λίμνη», ενώ εξέφρασε την ανησυχία του για την πιθανότητα μετάδοσης και στις αποικίες των κορμοράνων που στη λίμνη της Καστοριάς βρίσκονται σε υπερπολλαπλάσιους αριθμούς.

Λήψη μέτρων πρόληψης

Στην ανακοίνωση του ΥΠΑΑΤ αναφέρεται ότι η Γενική Διεύθυνση Κτηνιατρικής του υπουργείου έχει επικοινωνήσει με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και έχει δώσει σαφείς οδηγίες για εφαρμογή των θεσπισμένων μέτρων για την προστασία των συστηματικών και οικόσιτων πτηνών.

Συγκεκριμένα, οι κάτοχοι συστηματικών αλλά και οικόσιτων πτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων καλούνται να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην πιστή εφαρμογή των μέτρων  βιοασφάλειας για τη γρίπη των πτηνών βάσει των οποίων απαγορεύεται η διατήρηση των πουλερικών (οικόσιτων, ελευθέρας βοσκής, βιολογικής εκτροφής κλπ.), σε ανοιχτούς χώρους (προαύλια, αυλές, αγρούς κ.λπ.) εκτροφών σε περιοχές της χώρας που βρίσκονται σε απόσταση µικρότερη των δύο χιλιοµέτρων από υγροβιότοπους, ποταµούς, λίµνες και κάθε είδους υδατοσυλλογές των περιοχών που έχουν εμφανισθεί περιστατικά.

Παράλληλα σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από το δήμο Πρεσπών, ενημερώνονται οι κάτοικοι οικόσιτων πουλερικών σχετικά με την ανάγκη λήψης απαραίτητων μέτρων πρόληψης μετά από κρούσματα της γρίπης των πτηνών στην περιοχή. Συγκεκριμένα αναφέρεται:

-Τα οικόσιτα πουλερικά δεν πρέπει να μένουν σε ανοιχτούς και μη περιφραγμένους χώρους (προαύλια, αυλές, αγρούς, κλπ.) σε όλη την περιοχή του Δήμου Πρεσπών.

-Τα οικόσιτα πουλερικά πρέπει να διατηρούνται αποκλειστικά σε κλειστούς χώρους, όπου τόσο τα ανοίγματα τους όσο και οι εξωτερικές δεξαμενές από τις οποίες ποτίζονται πρέπει να καλύπτονται από κατάλληλα προστατευτικά καλύμματα (πυκνό δίχτυ σκίασης, συρματόπλεγμα κλπ.) που να αποκλείουν την επαφή ή την έκθεσή τους με άγρια πτηνά.

-Οι κάτοχοι των οικόσιτων πουλερικών πρέπει να διατηρούν τις εκτρεφόμενες πάπιες και χήνες σε χωριστούς χώρους από τα άλλα είδη πουλερικών (κότες κλπ.).

-Οι κάτοχοι πουλερικών πρέπει να αναφέρουν στην Κτηνιατρική Υπηρεσία κάθε ύποπτο σύμπτωμα που παρατηρούν στα πτηνά τους, όπως αιφνίδιους θανάτους, αναπνευστικά συμπτώματα, οίδημα προσώπου κλπ.

Υπάλληλοι παρεμφερών υπηρεσιών, μέλη Κυνηγετικών Συλλόγων, μέλη Αλιευτικών Συλλόγων, κτηνοτρόφοι και ιδιώτες που έρχονται σε άμεση και συχνή επαφή με άγρια πτηνά, να ειδοποιούν την Κτηνιατρική Υπηρεσία, το Φορέα Διαχείρισης ή την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών σε περιπτώσεις εύρεσης νεκρών ή ημιθανών πτηνών. Σε περιπτώσεις χειρισμού τέτοιων πτηνών πρέπει να λαμβάνονται στοιχειώδη μέτρα ατομικής προστασίας.

Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών

«Είναι εκρηκτικό το φαινόμενο καθώς από τα μέσα Φεβρουαρίου έως σήμερα, καταγράψαμε 574 νεκρούς αργυροπελεκάνους και στη λίμνη Χειμαδίτιδα άλλους 24» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διευθύντρια της Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών, Μυρσίνη Μαλακού, τονίζοντας ότι πέρσι είχαν βρεθεί 70 νεκρά πουλιά.

«Στις μετρήσεις που κάνουμε κάθε χρόνο στις αποικίες, χρησιμοποιώντας drone και τηλεσκόπια, είδαμε τα νεκρά πουλιά, σε αριθμό που δεν έχει ξαναγίνει» τονίζει η κ. Μαλακού. Δείγματα νεκρών ζώων, σε συνεργασία και με τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Πρεσπών και τον δήμο Πρεσπών, στάλθηκαν στην κτηνιατρική Υπηρεσία της περιφερειακής ενότητας Φλώρινας όπου επιβεβαιώθηκε ότι πρόκειται για τον ιό Η5Ν1.

«Υπάρχει συγκεκριμένο πρωτόκολλο που πρέπει να ακολουθηθεί και αυτό που πρωτεύει είναι η συλλογή, με όλα τα μέτρα προστασίας, των νεκρών πουλιών και η αποτέφρωσή τους. Ήδη πάντως, έχουν ειδοποιηθεί για το φαινόμενο όλοι οι διεθνείς και τοπικοί οργανισμοί και οι διασυνοριακοί εταίροι, όπως και οι κάτοικοι των γύρω περιοχών» εξηγεί η κ. Μαλακού.

«Σκεφτείτε ότι ο αργυροπελεκάνος που είναι χαρακτηρισμένο ως “ σχεδόν απειλούμενο” είδος, είναι μεγάλο πουλί, με άνοιγμα φτερών που φτάνει τα 2,5 μέτρα οπότε απαιτούνται μεγάλα πλεούμενα μέσα για να απομακρυνθούν τα νεκρά» διευκρίνισε η κ. Μαλακού προσθέτοντας ότι είναι αναγκαίο να γίνει άμεσα η περισυλλογή.

«Πρέπει να κινηθούμε γρήγορα, όπως μας έχει συσταθεί από τα πρωτόκολλα. Δεν συστήνεται η χρήση απολυμαντικών στις αποικίες αλλά η άμεση απομάκρυνση των νεκρών προκειμένου μάλιστα και μέχρι τον Μάιο να μπορέσουν να φωλιάσουν ξανά αργυροπελεκάνοι».