Μετρικό δίκτυο Πελοποννήσου: διαδρομές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους

Του Δημήτρη Παυλόπουλου*

Το μετρικό δίκτυο της Πελοποννήσου είναι σχεδόν δακτυλιόσχημο, συνδέοντας όλες τις πόλεις της Πελοποννήσου (πλην Σπάρτης και Γυθείου), μεταξύ τους και με την Αθήνα. Στην Κόρινθο η γραμμή διαχωρίζεται σε δυο τμήματα:

1. Ένα τμήμα σχεδόν πεδινό με ήπιες κλίσεις που διατρέχει παραλιακά όλη την βόρεια και δυτική ακτή της Πελοποννήσου μέχρι την Κυπαρίσσια και από εκεί μέχρι την Καλαμάτα και

2. Ένα δεύτερο που καταλήγει στην Καλαμάτα επίσης, έχοντας διασχίσει με ΝΔ κατεύθυνση, το κεντρικό ορεινό τμήμα της Πελοποννήσου.

Η μέγιστη κλίση σε όλο το δίκτυο είναι 33/1000, η ελάχιστη ακτίνα καμπυλότητας είναι 90 μέτρα και η μέγιστη ταχύτητα έφτανε τα 90 χιλιόμετρα την ώρα. Το δίκτυο με συνολικό μήκος 931 χιλιόμετρα ήταν το μεγαλύτερο μετρικό δίκτυο στην Ευρώπη.

Διέθετε 159 Σταθμούς και Στάσεις και εξυπηρετούσε σημαντικές πόλεις, όπως: Αθήνα, Πειραιάς, Ελευσίνα, Μέγαρα, Λουτράκι, Κόρινθο, Κιάτο, Ξυλόκαστρο, Διακοφτό, Αίγιο, Πάτρα, Καβάσιλα, Κυλλήνη, Αμαλιάδα, Κατάκολο, Πύργο, Ολυμπία, Κυπαρισσία, Καλαμάτα, Μεσσήνη, Μεγαλόπολη, Τρίπολη, Άργος, Ναύπλιο, Νεμέα. (για το θέμα των Σταθμών θα επανέλθουμε με νέο δημοσίευμα).

Όσο το δίκτυο είναι ανενεργό ασχολούνται ελάχιστοι υπάλληλοι για την φύλαξη του. Η εγκατάλειψη του έχει ως επακόλουθο να γίνεται έρμαιο κλοπών ή και βανδαλισμών στα στοιχεία της γραμμής (σιδηροτροχιές και άλλα) ή της έλξης (βαγόνια, ατμομηχανές, ντηζελομηχανές κλπ).

Το τμήμα Κορίνθου-Τριπόλεως-Καλαμάτας διασχίζει λιγότερους οικισμούς σε σύγκριση με το πρώτο τμήμα, και διατρέχει κυρίως ορεινές και ημιορεινές η και λοφώδεις περιοχές με την γραμμή στο Καλογερικό να φτάνει στο μέγιστο υψόμετρο 814 μέτρα. Παρόλα αυτά οι τεχνικοί κατάφεραν να αποφύγουν την κατασκευή σηράγγων. Στο τμήμα αυτό (κυριως στην Αρκαδία) υπάρχουν μεγάλα τεχνικά έργα, γέφυρες, κοιλαδογέφυρες, τοίχοι αντιστήριξης.

Τα πλέον αξιόλογα  σημεία του δικτύου από απόψεως φυσικής ομορφιάς είναι:

1) Αργολίδα: Φαράγγι Ανδρίτσας και οροπέδιο Αχλαδόκαμπου.

2) Αρκαδία: Πέρασμα  του Καλογερικού, φαράγγι Νικολάκακαινας (δίπλα στις πηγές του Αλφειού), κοιλάδα του Ίσσαρη στα σύνορα Αρκαδίας-Μεσσηνίας (το πιο δύσκολο και πιο όμορφο κομμάτι του δικτύου).

3) Μεσσηνία: Η Ημιορεινή διαδρομή μεταξύ Ζευγολατιού-Καλόνερου και το πέρασμα από τις αμμοθίνες της Κυπαρισσίας (Zωνη Natura 2000).

4) Ηλεία:  Λιμνοθάλασσα και φοινικόδασος Καϊάφα.

5) Αχαΐα: Φαράγγι Βουραϊκού( οδοντωτός σιδηρόδρομος).

6) Κορινθία: Στενά Δερβενακίων

Για την γραμμή Ναυπλίου-Τρίπολης-Καλαμάτας υπάρχει θέμα να κηρυχτεί προστατευόμενο μνημείο.

Επίσης το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Επιτροπής για την Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς έχει ζητήσει να ληφθούν άμεσα μέτρα διάσωσης και προστασίας του σπουδαίου αυτού πολιτιστικού πλούτου της χώρας (αφορά επίσης τη γραμμή Κορίνθου-Μυλών-Καλαμάτας)

Έκτος από τα παραπάνω σημεία, σχεδόν όλη η διαδρομή του δικτύου Πελοποννήσου προσφέρει στον ταξιδιώτη υπέροχη θέα, άλλοτε πλάι στη θάλασσα, ή στα βουνά ή στα φαράγγια κοντά στα ιστορικά μέρη της πατρίδας μας.

Επίσης προσφέρει πρόσβαση σε αρχαιολογικούς τόπους (Τίρυνθας -Μυκηνών, Αρχαίας Ολυμπίας, Ναού του Επικούρειου Απόλλωνος χαρακτηρισμένων από την UNESCO, ως Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομίας αλλά και άλλων σημαντικών Αρχαιολογικών χώρων (Αρχαία Κόρινθος, Αρχαία Μεσσήνη, Τεγέα, Νεμέα κ.α.)

Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που έχουν αναληφθεί από την Πολιτεία, τους αρμόδιους φορείς, φίλους του σιδηροδρόμου, αναπτυξιακούς, οικολογικούς και άλλους φορείς για λύσεις επαναλειτουργίας συνολικά του σιδηροδρομικού δικτύου Πελοποννήσου καταγράφουμε τεχνικά έργα και περιοχές φυσικού κάλους, προς υποστήριξη και ενίσχυση του σκοπού αυτού.

* Δημητριος Παυλοπουλος, τ Διευθυντής ΟΣΕ, τ. μέλος ΔΕ ΤΕΕ, τ. μέλος ΔΣ ΕΛΟΤ