Του Νίκου Καϊμάκη*
Υπάρχει το ενδεχόμενο να καθυστερήσει επικίνδυνα η διασύνδεση της Κρήτης, έργο σημαντικό για το ενεργειακό κόστος της χώρας, την ενεργειακή αυτάρκεια της Κρήτης και τους λογαριασμούς ΥΚΩ που ως γνωστόν επιβαρύνουν τους καταναλωτές Νέες καθυστερήσεις στο έργο διασύνδεσης της Κρήτης.
Μια σειρά δυσμενών παραμέτρων οδήγησαν σε νέες καθυστερήσεις της κατασκευής του έργου της διασύνδεσης της Κρήτης με το Εθνικό διασυνδεδεμένο δίκτυο μεταφοράς του ΑΔΜΗΕ και της κατασκευής κατ’ επέκταση του μεγάλου έργου διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου -Ελλάδας, EuroAsia Interconnector: Η αντικατάσταση του υπουργού Ενέργειας Π. Σκουρλέτη στον προηγούμενο κυβερνητικό ανασχηματισμό. συνετέλεσε στον αποσυντονισμό των ενεργειών για την προώθηση του έργου της διασύνδεσης της Κρήτης εντός του ευρύτερου ευρωπαϊκού πλαισίου EuroAsia Interconnector. Η νέα διοίκηση του ΑΔΜΗΕ άπειρη, δεν ενημερώθηκε εγκαίρως για το πρόβλημα, αφού από τον νέο υπουργό Γ. Σταθάκη αντικαταστάθηκαν όλα τα έμπειρα μέλη της ιεραρχίας από το νέο Δ.Σ του ΑΔΜΗΕ, χωρίς να ρωτηθεί κανείς.
Η κινέζικη είσοδος Κρίσιμη παράμετρος ήταν και η υπό την αίρεση επαναδιαπραγμάτευσης νέα πιστοποίηση ως διαχειριστή του ελληνικού δικτύου μεταφοράς του ΑΔΜΗΕ, που δόθηκε από την Κομισιόν στις αρχές του 2017, λόγω της νέας μετοχικής σύνθεσης του ΑΔΜΗΕ με τη συμμετοχή της κινέζικης State Grid με 24% στη μετοχική σύνθεσή του.
Στην πιστοποίηση του ΑΔΜΗΕ αναφέρεται ρητά, ότι στην περίπτωση που άλλη εταιρεία με τον ίδιο μέτοχο, δηλαδή το Κινέζικο Δημόσιο, συμμετάσχει στην ελληνική αγορά, θα επανεξεταστεί η πιστοποίηση του ΑΔΜΗΕ. Προφανώς η Κομισιόν με την υπό αίρεση επαναδιαπραγμάτευση της πιστοποίησης του ΑΔΜΗΕ ως διαχειριστή του ελληνικού δικτύου μεταφοράς, είχε λάβει υπόψη της και τις διαπραγματεύσεις της Κινέζικης SMEC με τη ΔΕΗ που είχαν υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας για την κατασκευή από κοινού λιγνιτικού σταθμού παραγωγής στην περιοχή της Πτολεμαΐδας καθώς και τον διαγωνισμό αποεπένδυσης του 40% της λιγνιτικής παραγωγής από τη ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα και τη Μεγαλόπολη.
Κρίσιμη παράμετρος ήταν επίσης η ένταση που έχει προκληθεί στην ΕΕ μετά την εμπλοκή της Κίνας στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας κατ’ επέκταση της έντασης μεταξύ ΗΠΑ, ΕΕ και Κίνας για τις κινέζικες επενδύσεις.
Είναι χαρακτηριστική η προσπάθεια της Κομισιόν, να ανακόψει τον πλήρη έλεγχο διείσδυσης της Κίνας στον πορτογαλικό διαχειριστή δικτύου μεταφοράς ενέργειας EDP, του οποίου κατέχει ήδη το 22,3% του μετοχικού κεφαλαίου του, και επιδιώκει την πλήρη εξαγορά του με πρόσφατη προσφορά της China Three Gorges. Παραμένει επομένως ερώτημα πως θα αντιδράσει η Κομισιόν, αφού πολλά κράτη μέλη (Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο) ζητούν να καθιερωθεί μηχανισμός προστατευτισμού έναντι των κινέζικων επενδυτικών επιδιώξεων που σήμερα ανέρχονται σε πάνω από 200 δις ευρώ στα κράτη μέλη της Ένωσης. Η διαφωνία με την EuroAsia Κρίσιμη παράμετρος αποτέλεσε και η διαφωνία κατά την τελική διαπραγμάτευση του ΑΔΜΗΕ με την EuroAsia Interconnector, που αποτελεί και τον επίσημο φορέα υλοποίησης του ομώνυμου έργου διασύνδεσης Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας με υποβρύχιο καλώδιο 2000 MW. Έργο που είναι ενταγμένο στα έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (PCI) και με πρόταση της Ελλάδας.
Η διαφωνία που κατέληξε σε αποτυχία των διαπραγματεύσεων, οφείλονταν στην απαίτηση της EuroAsia να συμμετέχει στην κατασκευή του έργου με αυξημένα ποσοστά συμμετοχής στην κατασκευή του, καθώς και στις αποφάσεις καθορισμού των τεχνικών προδιαγραφών του. Πρόταση που απέρριψε ο ΑΔΜΗΕ, καθότι οι αποφάσεις αυτές ανήκουν στον ΑΔΜΗΕ σύμφωνα με το μνημόνιο κατανόησης που είχαν υπογράψει τον Οκτώβριο του 2017 με την EuroAsia, όπου στην εταιρεία ειδικού σκοπού που θα αναλάμβανε την κατασκευή του έργου (SPV), ο ΑΔΜΗΕ, βάσει της συμφωνίας ως βασικού μετόχου του 51% του SPV, απαιτούσε -και ορθώς- την κατασκευή του έργου στο κομμάτι Κρήτη-Αττική (ως γνωστόν η EuroAsia διατηρούσε μερίδιο 39% και 10% θα διετίθετο σε τρίτους).
Κρίσιμη παράμετρος ήταν και η εμπλοκή μεταξύ Κομισιόν και ΡΑΕ στις διαπραγματεύσεις σχετικά με την ανάθεση του έργου EuroAsia. Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις ο ΑΔΜΗΕ και η EuroAsia τα έσπασαν οριστικά τον Απρίλιο, ενώ η Κομισιόν που παρακολουθούσε τις εξελίξεις προσεκτικά, μετά τη διάλυση της συμφωνίας ΑΔΜΗΕ EuroAsia, έδωσε στη ΡΑΕ νέα προθεσμία για να αναζητήσει άλλη λύση μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου. Η ΡΑΕ προσφάτως ανέθεσε την κατασκευή του έργου διασύνδεσης της Κρήτης με το Εθνικό ΔΣΜεταφοράς στον ΑΔΜΗΕ. Στο ίδιο διάστημα είχαν γίνει παράλληλα “ενδιαφέρουσες επαφές” και ενέργειες:
α) Από τον βελγογερμανικών συμφερόντων Διαχειριστή Μεταφοράς Ellia, ο οποίος ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στο έργο, προτείνοντας την εξαγορά του 30% του EuroAsia Interconnector, η οποία θα διευκόλυνε και τη χρηματοδότηση του κολοσιαίου έργου των 3,7 δισ. ευρώ,
β) Από την Επιτροπή της ΕΕ, η οποία διαφωνούσε να αναλάβει ο ΑΔΜΗΕ το έργο λόγω της συμμετοχής της διείσδυσης Κινέζικης State Grid στην ελληνική αγορά και εκτιμούσε σύμφωνα με τα στοιχεία που διέθετε, ότι μέσω αυτής θα ενισχυόταν η ισχύς της Κίνας στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά, αφού θα έβαζε πόδι με την έμμεση συμμετοχή της στον γεωστρατηγικό ενεργειακό διάδρομο Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας.
γ) Από τον ΑΔΜΗΕ που πήρε μεγάλο δάνειο (200 εκατομμύρια ευρώ) με ευνοϊκούς όρους από την Κίνα για την επενδυτική υποστήριξη των έργων του και τελικά έμπλεξε στην αδιέξοδη πλέον διεκδίκηση του έργου της διασύνδεσης της Κρήτης μέσα στα γρανάζια της Ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και του έργου κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος EuroAsia αλλά και τις επιθετικές επενδυτικές κινήσεις των Κινέζων στην Ευρώπη,
δ) Από τη ΔΕΗ που τώρα βρίσκεται μπροστά σε σοβαρό προβληματισμό της Ε.Ε, για την ενδεχόμενη πώληση του διαγωνισμού λιγνιτικής αποεπένδυσης της ΔΕΗ στους Κινέζους της CHN Energy.
Οι επικείμενες επιπτώσεις
Σύμφωνα με τις προαναφερθείσες εξελίξεις, αποδυναμώνεται η διαπραγματευτική θέση του ΑΔΜΗΕ στη διεκδίκηση του έργου της απ’ευθείας ανάθεσης της διασύνδεσης της Κρήτης από τον ΑΔΜΗΕ, αφού ήδη η Κομισιόν διαφωνεί με την πρόσφατη πρόταση της ΡΑΕ να το αναλάβει ο ΑΔΜΗΕ. Η ανάθεση του έργου της Κρήτης, ενδεχομένως, θα ενταχθεί στη συνολική πρόταση κατασκευής του EuroAsia Interconnector έργου κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, σύμφωνα και με την ελληνική συναίνεση, όποτε αυτή πραγματοποιηθεί, ενώ υπάρχει το ενδεχόμενο να καθυστερήσει επικίνδυνα η διασύνδεση της Κρήτης, έργο σημαντικό για το ενεργειακό κόστος της χώρας, την ενεργειακή αυτάρκεια της Κρήτης και τους λογαριασμούς ΥΚΩ που ως γνωστόν επιβαρύνουν τους καταναλωτές. Η ΡΑΕ είναι υποχρεωμένη να συνεκτιμήσει τις ενστάσεις της Κομισιόν για την Κινέζικη διείσδυση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, αφού η απαίτηση αυτή προβάλλεται από ισχυρά κράτη μέλη της Ένωσης(Γερμανία, Γαλλία κα), στη νέα πρόταση που θα επεξεργαστεί η ΕΕ.
Ο ΑΔΜΗΕ είναι αμφίβολο αν μπορεί να σηκώσει το επενδυτικό βάρος κατασκευής έργου 770 εκατομμυρίων ευρώ, που απαιτεί η διασύνδεση της Κρήτης, και μάλιστα στο συμπιεσμένο χρονοδιάγραμμα που απομένει μέχρι το 2022, όπως απαιτούν η ΡΑΕ και η Κομισιόν. Η ΔΕΗ ενδεχομένως, επίσης, μπορεί να εμπλακεί ξανά στα γρανάζια της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας και να καθυστερήσει το διαγωνισμό αποεπένδυσης, που επίσης θα λειτουργήσει σε βάρος των καταναλωτών ενέργειας μετά την αύξηση της εμπορίας ρύπων σε πολύ υψηλές τιμές.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν είναι γνωστό αν καλύπτει τους επιπόλαιους χειρισμούς που έγιναν στο σημαντικό αυτό πρόβλημα, που αφορά στην ενεργειακή επάρκεια και στο κόστος της ενεργειακής παραγωγής, στη φάση των επενδυτικών πρωτοβουλιών της χώρας μετά τη μνημονιακή εποχή και να επισύρουν προφανώς ευθύνες. Για αυτό πρέπει να πάρει θέση το συντομότερο δυνατό, για να αποτραπούν νέες καθυστερήσεις στο ενεργειακό σύστημα, που πρέπει παράλληλα να ενταχθεί το συντομότερο στη λειτουργία της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς και να υποστηρίξει την πολύπαθη οικονομική μεγέθυνση της χώρας.
*Ο Νίκος Καϊμάκης είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Συντονιστής του Τμήματος Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ
Πηγή: «Εποχή»
