Νέο ΕΣΠΑ: πότε θα ενεργοποιηθούν οι πρώτες προσκλήσεις

Της Ντίνας Καράτζιου/

Μέσα στον Ιούνιο αναμένεται η έγκριση των πρώτων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η υποβολή των οποίων προς την Κομισιόν ολοκληρώθηκε πρόσφατα. Πότε θα ξεκινήσουν οι πρώτες αιτήσεις χρηματοδότησης.

Η πρόσφατη επιτυχής ολοκλήρωση της υποβολής στην Ε.Ε  δύο σημαντικών προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ ανοίγει το δρόμο των εγκρίσεων και εν συνεχεία την ενεργοποίηση των νέων προγραμμάτων, που ξεκινήσει σύμφωνα με πληροφορίες στο τέλος του καλοκαιριού ή αρχές Φθινοπώρου.

Η αποστολή

Η αποστολή προς έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες της Κομισιόν δύο πολύ σημαντικών προγραμμάτων, είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για να υπάρξει στη συνέχεια η ενεργοποίηση του νέου ΕΣΠΑ ύψους 26,18 δις. ευρώ.  Το πρώτο τομεακό πρόγραμμα που υποβλήθηκε στις 9 Μαϊου 2022, όπως ανακοίνωσε ο υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Γιώργος Τσακίρης είναι το  «Ανταγωνιστικότητα», το άλλοτε γνωστό ως ΕΠΑνΕΚ, το οποίο αποτελεί κατεξοχήν πρόγραμμα ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.  Με προϋπολογισμό  3,88 δις οι προσκλήσεις που θα δημοσιευθούν, πέρα από τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σύμφωνα με το Υπουργείο Ανάπτυξης, θα φέρουν αποτελέσματα σε επίπεδο παραγωγικών επενδύσεων με ταυτόχρονη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.

Η δεύτερη υποβολή

Το δεύτερο πρόγραμμα που υποβλήθηκε στις υπηρεσίες της Κομισιόν είναι το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης ύψους ύψους 1,63 εκ. ευρώ  αφορά την  ενίσχυση και προώθηση της επιχειρηματικότητας, με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις θέτοντας παράλληλα τον στόχο της διασύνδεσης της επιχειρηματικότητας με την έρευνα και την καινοτομία.. Επίσης στο ίδιο πρόγραμμα προωθείται η  ενεργειακή μετάβαση, με δράσεις ενεργειακού χαρακτήρα όπως η τηλεθέρμανση, η ηλεκτροκίνηση, τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας κλπ. Η κυκλική οικονομία, με δράσεις που στοχεύουν στην επανάχρηση των λιγνιτικών εδαφών και την ανάπτυξη νέων οικονομικών δραστηριοτήτων. Και τέλος τη δίκαιη εργασιακή μετάβαση, με δράσεις ενδυνάμωσης των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού των περιοχών μετάβασης και την προώθηση της απασχόλησης.

Τι ακολουθεί

Η διαδικασία που ακολουθεί, σύμφωνα με τα όσα ανέφεραν σε πρόσφατη εκδήλωση της ΕΕΤΑΑ  οι κ.κ Ιωάννης Φίρμπας και Δημήτρης Φακίτσας Γενικός Διευθυντής της Εθνικής Υπηρεσίας Συντονισμου του ΕΣΠΑ και προϊστάμενος Ε.Υ.Θ.Υ αντίστοιχα, οι οποίοι παρουσίασαν τη νέα Αρχιτεκτονική του ΕΣΠΑ, είναι  η έγκριση των προγραμμάτων που θα ξεκινήσει σταδιακά τον επόμενο Ιούνιο. Στη συνέχεια θα συγκροτηθούν οι επιτροπές παρακολούθησης προκειμένου να εκγκριθούν όλα τα κριτήρια και οι μεθοδολογίες για την ένταξη των πράξεων, μετά θα ακολουθήσει η χρηματοδότηση και ένταξη των έργων.

Τι αλλάζει τη νέα Προγραμματική Περίοδο

Το ΕΣΠΑ της νέας Προγραμματικής Περιόδου έχει να επιδείξει βασικές αλλαγές, οι οποίες σχετίζονται τόσο με την αύξηση πόρων, όσο και με τη βασική αρχιτεκτονική του προγράμματος, η οποία, έχει μεγάλη συνάφεια με τα στόχους που υπηρετούν οι αρχές της πράσινης συμφωνίας που επικεντρώνεται στη βιώσιμη πράσινη ψηφιακή μετάβαση. Οι αλλαγές που φέρνει το νέο ΕΣΠΑ αφορούν μεταξύ άλλων στην αύξηση 2,2 δις ευρώ για τα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα σε σχέση με το ποσό που διοχετεύτηκε στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο: δηλαδή από 5,9 δις σε 8,1 δις Δημιουργείται διακριτό πρόγραμμα για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό με ενισχυμένους πόρους και νέα Διαχειριστική Αρχή. Υπάρχει ακόμη νέο αυτόνομο πρόγραμμα για την Πολιτική Προστασία με νέα επίσης Διαχειριστική Αρχή. Δομήθηκε ακόμη νέο διακριτό πρόγραμμα με επίσης νέα Διαχειριστική Αρχή για τη Δίκαιη Μετάβαση, Εγκαθιδρύεται ακόμη νέο ανεξάρτητο διακριτό πρόγραμμα για το Περιβάλλον, την Κλιματική Αλλαγή και την Ενέργεια. Ενώ το δικό της δικό της ανεξάρτητο Πρόγραμμα αποκτά και ο κρίσιμος τομέας της Ανταγωνιστικότητας που θα επικεντρωθεί σε δράσεις ενίσχυσης των επιχειρήσεων.Στις αλλαγές συμπεριλαμβάνεται ακόμη, η ενίσχυση και η αναβάθμιση του Προγράμματος Τεχνικής Υποστήριξης για τη θεσμική και διαχειριστική ικανότητα των δικαιούχων και των φορέων υλοποίησης (Capacity Building). Τέλος βελτιστοποιήθηκε το πλαίσιο διαχείρισης και συντονισμού για τα συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα.

Η αρχιτεκτονική

Οσον αφορά στη δομή του ΕΣΠΑ, αυτή διακρίνεται σε οκτώ Τομεακά Προγράμματα στα οποία κατανέμονται πόροι ύψους 17,6 δις και σε 13 Περιφερειακά Προγράμματα με πόρους ύψους 8,1 δις. Μάλιστα, προβλέπεται ανεξάρτητο πρόγραμμα υδατοκαλλιέργειας και Θάλασσας, γεγονός που αναδεικνύει και τη προτεραιότητα σε δράσεις που αφορούν τη λεγόμενη Γαλάζια Οικονομία, Οσον αφορά τα οκτώ τομεακά προγράμματα, τη μερίδα του λέοντος σε επίπεδο πόρων, λαμβάνουν η ανταγωνιστικότητα (3.885 δις) ,  το Ανθρώπινο Δυναμικό (4.162 δις) και ο τομεακά πρόγραμμα Περιβάλλον –Κλιματική Αλλαγή   (3.607 δις).  Τέλος, με βάση τις επιταγές της ΕΕ για την περιφερειακή πολιτική, στο Νέο ΕΣΠΑ δίνεται ειδική βαρύτητα  στα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα τα οποία απορροφούν 8,1 δισ. ευρώ, από 5,9 δισ. την προηγούμενη προγραμματική περίοδο.

Οι πληρωμές των δικαιούχων

Κρίσιμη λεπτομέρεια την οποία θα πρέπει να γνωρίζουν να γνωρίζουν οι επιχειρήσεις που θα διεκδικήσουν κονδύλια από τις δράσεις της νέας προγραμματικής περιόδου, είναι ότι οι πληρωμές στους δικαιούχους των προγραμμάτων δεν θα υπόκεινται σε αφαίρεση, ή παρακράτηση λόγω οφειλών προς το Δημόσιο και προς ασφαλιστικούς οργανισμούς ή κατάσχεση στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων. Και θα καταβάλλονται με προσκόμιση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας.