Μετά τη νίκη στον Ποδονίφτη, μήπως ήρθε η ώρα να ξεμπαζωθεί έστω ένα ρέμα;

Από τον Βασίλη Σγούτα*

Η πονεμένη ιστορία των ρεμάτων. Πάντα κάποιος λόγος βρίσκεται για μπαζώματα και «έργα». Ποιος αιρετός θα τολμήσει να ξεμπαζώσει ένα ρέμα – «για τη Αθήνα ρε γ….». Και να δει την μεγάλη εικόνα: τι μετράει περισσότερο για την πόλη και τους πολίτες και τι όχι.

Νίκη των πολιτών στον Ποδονίφτη

Νίκη στον Ποδονίφτη

Τα ρέματα της Αττικής έχουν, διαχρονικά, δεινοπαθήσει, με ότι αυτό σημαίνει για την απρόσκοπτη ροή των ομβρίων υδάτων μέχρι τον φυσικό τελικό προορισμό τους, που είναι η θάλασσα. Ρέματα που υπήρχαν και δεν υπάρχουν πια, ρέματα που μπαζώθηκαν και ρέματα που «διευθετήθηκαν», όλα μαζί συνιστούν μια πονεμένη ιστορία λαθεμένων αποφάσεων και συμφερόντων, όπου η αποκαλούμενη «διευθέτηση ρεμάτων» συνήθως καταλήγει να είναι ο αρνητικός για το περιβάλλον εγκιβωτισμός της κοίτης. Ενώ υπάρχουν δόκιμες λύσεις φυσικής μηχανικής και διαχείρισης των πρανών.

Ποδονίφτης – ένα ρέμα που σώθηκε

Το 2019, όμως, ήρθε η σημαδιακή απόφαση του ΣτΕ για τον Ποδονίφτη, η οποία αποτέλεσε νίκη πολιτών και οργανώσεων, και έδωσε ελπίδες ότι θα μπορέσουν να σωθούν τα ρέματα που απέμειναν. Και να αρχίσει να εμπεδώνεται μια γενικότερη αλλαγή πολιτικής στο Δημόσιο, τις περιφέρειες και τους δήμους, όπου η εύκολη λύση, για τα όποια κυκλοφοριακά κλπ προβλήματα αντιμετώπιζε μια περιοχή, συχνά είναι το μπάζωμα του ρέματος.

Ρέμα με εγκιβωρισμένη κοίτη

Τι θα έλεγε κανείς αν τολμούσε μια δημόσια Αρχή να ξεμπαζώσει ένα ρέμα που έχει γίνει λεωφόρος, δρόμος, κοινόχρηστος χώρος ή οτιδήποτε άλλο εκτός από τον προορισμό του; Και να το επαναφέρει, όπως έχει γίνει σε πολλές μεγαλουπόλεις του κόσμου. Με φυτεμένα τα πρανή και με νερό να κυλάει, χωρίς λύματα φυσικά. Αυτό και αν θα ήταν υπέρβαση. Ακούγεται τρελό και εξωπραγματικό για τα σημερινά δεδομένα. Αλλά, «για την Αθήνα ρε γ….», όπως θα έλεγε η Βούλα Πατουλίδου.

Ο Ιλισός που διψάει για νερό

Για να γίνει αυτό πραγματικότητα, θα πρέπει να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις για το κυκλοφοριακό και για ότι άλλο θίγεται από την ανασύσταση του ρέματος. Θα χρειαστούν θυσίες και πολιτικό θάρρος. Αυτό είναι σίγουρο. Αλλά χωρίς θυσίες και πολιτικό θάρρος θα χαθεί ο μείζων στόχος – να μην υπάρχει πια η θηλιά μελλοντικών πλημμυρικών φαινομένων. Και μετά την πρώτη αποκατάσταση κοίτης, ίσως βρεθούν και μιμητές. Και οι αγώνες τόσων συμπολιτών μας θα αποκτήσουν ένα καινούργιο, ακόμα πιο φιλόδοξο, στόχο.

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο: «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design