Νομοσχέδιο ΥΠΕΣ: με ευθύνη και υπογραφή οι ιδιώτες μηχανικοί στους Δήμους

Του Αργύρη Δεμερτζή/

Οι Αναπτυξιακές Εταιρίες αναλαμβάνουν το αντικείμενο των Τεχνικών Υπηρεσιών των Δήμων και ιδιώτες μηχανικοί από το Μητρώο της ΕΕΤΑΑ ή με συμβάσεις έργου στους Δήμους αναλαμβάνουν με ευθύνη και υπογραφή να συντάσσουν μελέτες έργων και υπηρεσιών, καθώς και τεύχη δημοπράτησης  δημοσίων διαγωνισμών.

Παράλληλα σε περίπτωση μετατροπής Αναπτυξιακής Εταιρείας Δήμου σε Αναπτυξιακό Οργανισμό, ο τελευταίος καθίσταται καθολικός διάδοχος και εκτελούμενα αναπτυξιακά προγράμματα και προγραμματικές συμβάσεις συνεχίζουν να εκτελούνται αυτοδίκαια, χωρίς άλλη διατύπωση.

Αυτά προβλέπει η νέα νομοθετική  διάταξη, η οποία περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών «για θέματα ιθαγένειας και ανάπτυξης των ΟΤΑ», που κατατέθηκε για ψήφιση στη Βουλή, η οποία θωρακίζει την παρουσία των ιδιωτών μηχανικών στα συγχρηματοδοτούμενα έργα του ΕΣΠΑ και στα δημόσια έργα των Δήμων ενώ δίνεται εξουσιοδότηση στον αρμόδιο υπουργό να καθορίσει τα αποφαινόμενα όργανα για τις δημόσιες συμβάσεις.

Δήμος Αθηναίων

Είναι αξιοσημείωτο ότι η νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών για τους Αναπτυξιακούς Οργανισμούς των Δήμων, καλύπτει με ειδική ρύθμιση και τον φορέα «Εθνικός Κήπος Μητροπολιτικό Πράσινο Α.Ε.» του Δήμου Αθηναίων, με δυνατότητες πρόσληψης έκτακτου προσωπικού και σύσταση του νέου φορέα της πρωτεύουσας με  μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας 500.000,00 ευρώ, διαιρεμένο σε 500 ονομαστικές μετοχές των 1.000 ευρώ η καθεμία, αποκλειστικής και πλήρους κυριότητας του Δήμου Αθηναίων.

Αναπτυξιακά νομικά πρόσωπα

Η αιτιολογική έκθεση της σχετική νομοθετικής ρύθμισης του υπουργείου Εσωτερικών αναφέρει ότι:  «Με τις διατάξεις του άρθρου 2 του ν. 4674/2020 δόθηκε η δυνατότητα στους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού να συστήσουν για πρώτη φορά στην ιστορία της τοπικής αυτοδιοίκησης αμιγώς αναπτυξιακά νομικά πρόσωπα, τα οποία ο νομοθέτης εξόπλισε με την απαιτούμενη ευελιξία λειτουργίας και με ευρείες αρμοδιότητες».

Ειδικότερα σημειώνεται ότι:  «Με τις προτεινόμενες διατάξεις επέρχονται σημειακές τροποποιήσεις στο άρθρο 2 του ν. 4674/2020 και θωρακίζεται θεσμικά η λειτουργία των εν λόγω νομικών προσώπων.

Ειδικότερα, αναδιατυπώνονται οι σκοποί λειτουργίας και ρητά προστίθεται ότι οι Αναπτυξιακοί Οργανισμοί ανήκουν σε ΟΤΑ κατά την έννοια της επίτευξης αυτοδιοικητικού σκοπού, η οποία συνίσταται στην υποστήριξη των ΟΤΑ κατά την άσκηση αυτοδιοικητικών αρμοδιοτήτων. Στους σκοπούς προστίθεται η υλοποίηση κάθε είδους έργου ή δράσης που εντάσσονται στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ.

Κατ’ εξαίρεση δε, οι δήμοι με πληθυσμό άνω των εκατό χιλιάδων (100.000) κατοίκων, με βάση τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, μπορούν να συστήσουν μονομετοχικό Αναπτυξιακό Οργανισμό, εισφέροντας το σύνολο του μετοχικού κεφαλαίου. Η εν λόγω προσθήκη κρίνεται

σκόπιμη λόγω του μεγέθους των δήμων αυτών και των αναπτυξιακών ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζουν.

Ρητά ορίζεται ότι σε περίπτωση μετατροπής Αναπτυξιακής Εταιρείας σε Αναπτυξιακό Οργανισμό, ο τελευταίος καθίσταται καθολικός διάδοχος και εκτελούμενα αναπτυξιακά προγράμματα και προγραμματικές συμβάσεις συνεχίζουν να εκτελούνται αυτοδίκαια, χωρίς άλλη διατύπωση. Η εν λόγω προσθήκη κρίνεται σκόπιμη για να μην διαταραχθεί η εκτέλεση προγραμμάτων, όπως π.χ. του Προγράμματος Τοπικής Ανάπτυξης με πρωτοβουλία των Τοπικών Κοινοτήτων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς και λοιπών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Κατά τούτο, για την ομαλή εξέλιξη του προγράμματος ρητά ορίζεται ότι δεν επηρεάζονται αναληφθείσες νομικές δεσμεύσεις. Επιπλέον, δίνεται εξουσιοδότηση στον αρμόδιο υπουργό να καθορίσει τα αποφαινόμενα όργανα για τις δημόσιες συμβάσεις.

Ρυθμίζονται θέματα νομιμότητας και χρηστής λειτουργίας των υφιστάμενων αναπτυξιακών εταιρειών. Ειδικότερα, με δεδομένο ότι με τις διατάξεις της περίπτωσης 38 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016 καταργήθηκαν μεν οι ειδικότερες προβλέψεις της νομοθεσίας για την έκδοση κανονισμών προμηθειών και υπηρεσιών από τους ΟΤΑ και τα νομικά τους πρόσωπα, πλην όμως δεν καταργήθηκαν ρητά και οι εκδοθέντες έως τότε κανονισμοί, προκλήθηκε παρερμηνεία και μικρός αριθμός αναπτυξιακών εταιρειών των ΟΤΑ συνέχισαν να αναθέτουν προμήθειες και υπηρεσίες με βάση τους οίκοθεν κανονισμούς, παρόλο που ως επιχειρήσεις ΟΤΑ είναι πέραν ουδεμίας αμφιβολίας αναθέτουσες αρχές (βλ. σχετικά υπ’ αρ. 45/2018 Πράξη VII Τμ. ΕλΣυν, σκέψεις 9, 14, 19 και 20, και Τεχνική Οδηγία 4/2019 ΕΑΑΔΗΣΥ παρ. 3.1. Δ, Ε).

Με την προτεινόμενη ρύθμιση προστίθενται ρητά στις καταργούμενες διατάξεις του ν. 4412/2016 και οι κανονισμοί αυτοί και θεωρούνται νόμιμες οι συμβάσεις, των οποίων η διαδικασία ανάθεσης εκκίνησε μετά τη δημοσίευση του ν. 4412/2016 και έως τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, οι οποίες ανατέθηκαν και εκτελέστηκαν ή εκτελούνται με εφαρμογή των ως άνω κανονισμών, καθώς και οι απορρέουσες από αυτές δαπάνες, υπό την προϋπόθεση ότι η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης δεν υπερέβαινε τα ισχύοντα κατά το χρόνο εκκίνησης της διαδικασίας όρια του άρθρου 5 του ν. 4412/2016. Επιτυγχάνονται κατ’ αυτόν τον τρόπο, αφενός η απρόσκοπτη εκτέλεση των εκτελουμένων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, καθώς αποτρέπονται δημοσιονομικές διορθώσεις για την προαναφερθείσα αιτία, αφετέρου η καθολική υπαγωγή στο ρυθμιστικό πεδίο του ν. 4412/2016 του συνόλου των νομικών προσώπων των δήμων, καθώς τυγχάνουν αναθέτουσες αρχές κατά την έννοια του άρθρου 2 του ως άνω νόμου, άνευ ετέρου «οργανισμοί δημοσίου δικαίου» κατά τις προβλέψεις των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ (σκέψη 10) και2014/25/ΕΕ (σκέψη 12), ως δημοτικές επιχειρήσεις ιδρυθείσες από το κράτος με άμεσο σκοπό την υλοποίηση στόχων αναγκαίων για την ικανοποίηση του γενικού συμφέροντος, ήτοι την προώθηση της αναπτυξιακής πολιτικής των ΟΤΑ μέσω της διαχείρισης εθνικών και ενωσιακών προγραμμάτων.

Η νομοθετική ρύθμιση

Η σχετική νομοθετική ρύθμιση στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, που κατατέθηκε στη Βουλή αναλυτικά αναφέρει τα ακόλουθα:

«4.Η παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 4674/2020 αντικαθίσταται ως εξής:

«6. Έως την 31η.12.2020, οι δήμοι, οι περιφερειακές ενώσεις τους και οι περιφέρειες μπορούν να λάβουν αποφάσεις για τη σύσταση Αναπτυξιακού Οργανισμού, για την προσαρμογή των υφιστάμενων αναπτυξιακών ανωνύμων εταιρειών στις διατάξεις του άρθρου αυτού ή για τη συμμετοχή τους σε Αναπτυξιακούς Οργανισμούς. Οι αποφάσεις αυτές λαμβάνονται με απόλυτη πλειοφηφία των παρόντων μελών του οικείου συμβουλίου. Λειτουργούσες αναπτυξιακές εταιρείες των ΟΤΑ που μετατρέπονται σε Αναπτυξιακούς Οργανισμούς οφείλουν να προσαρμόζουν τη μετοχική τους σύνθεση κατά την παρ. 2. Μετά τη μετατροπή Αναπτυξιακής Εταιρείας σε Αναπτυξιακό Οργανισμό, ο τελευταίος καθίσταται καθολικός διάδοχος. Αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες ΟΤΑ, οι οποίες λειτουργούν και δεν μετατρέπονται σε Αναπτυξιακούς Οργανισμούς, συνεχίζουν να λειτουργούν και να διέπονται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, υπό την επιφύλαξη της παρ. 2 του άρθρου 121 και της παρ. 8 του άρθρου 265 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α’ 114). Για τις εταιρείες αυτές, δεν έχουν εφαρμογή τα άρθρα 3 και 4.».

5.Η παρ. 7 του άρθρου 2 του ν. 4674/2020 αντικαθίσταται ως εξής:

«7. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών μπορεί να ρυθμίζονται θέματα λειτουργίας και οργάνωσης των Αναπτυξιακών Οργανισμών και να ορίζονται τα αποφαινόμενα όργανα για τις δημόσιες συμβάσεις, κατά τον ν. 4412/2016.»

6.Η παρ. 2 του άρθρου 121 του ν. 4674/2020 αντικαθίσταται ως ακολούθως:

«2. α. Για το τακτικό και έκτακτο προσωπικό των επιχειρήσεων ΟΤΑ που λειτουργούν με τη μορφή της αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας ΟΤΑ κατά την περ. β’ της παρ. 3 του άρθρου 252 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α’ 114) και των δικτύων δήμων και περιφερειών του άρθρου 101 του ν. 3852/2010 (Α’ 87), έχουν εφαρμογή οι περ. α’, β’ και γ’ της παρ. 5 του άρθρου 2 του ν. 4674/2020 (Α’ 53).

β. Η περ. (38) της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται από τότε που ίσχυσε, ως εξής:

«(38) των παρ. 1, 2 και 3, του πρώτου εδαφίου της παρ. 9 και της παρ. 10 του άρθρου 209, της παρ. 5 του άρθρου 223, του δεύτερου εδαφίου της παρ. 2 του άρθρου 257, της παρ. 7 του άρθρου 265 και της παρ. Ιτου άρθρου 268 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α’ 114), καθώς και των κατ’ εξουσιοδότηση αυτών εκδοθέντων κανονισμών.»

γ. Το τελευταίο εδάφιο της περ. β’ της παρ. 3 του άρθρου 252 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α’ 114), όπως προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 4483/2017 (Α’ 107) καταργείται.»

7.α. Η παρ. 4 του άρθρου 100 του ν. 4674/2020 καταργείται.

β. Η περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 101 του ν. 4674/2020 αντικαθίσταται, ως εξής:

«α. Στη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρων 100 του ν. 3852/2010 (Α’ 83), καθώς καί συμβάσεων οριζόντιας συνεργασίας του άρθρου 12 του ν. 4412/2016 (Α’ 147), με τον Δήμο Αθηναίων και με άλλες αναθέτουσες αρχές για την παροχή υπηρεσιών έναντι αμοιβής.»

1. Η περ. α’ της παρ. 3 του άρθρου 101 του ν. 4674/2020 αντικαθίσταται, ως εξής:

«α. Οι αμοιβές που λαμβάνει από τον Δήμο Αθηναίων για τη διαχείριση των χώρων της παρ. 1, καθώς και οι αμοιβές από παροχή υπηρεσιών σε άλλους φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα.»

δ. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 103 του ν. 4674/2020 αντικαθίσταται, ως εξής:

«1. Το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας ορίζεται σε πεντακόσιες χιλιάδες (500.000,00) ευρώ, διαιρεμένο σε πεντακόσιες (500) ονομαστικές μετοχές των χιλίων (1.000,00) ευρώ η καθεμία, αποκλειστικής και πλήρους κυριότητας του Δήμου Αθηναίων.»

ε. Η παρ. 2 του άρθρου 104 του ν. 4674/2020 αντικαθίσταται, ως εξής :

«2. Οι διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά για την πρόσληψη έκτακτου προσωπικού των Αναπτυξιακών Οργανισμών εφαρμόζονται και στον φορέα «Εθνικός Κήπος Μητροπολιτικό Πράσινο Α.Ε.».