Οδηγία του ΥΠΕΝ για τη θεμελίωση κατασκευών,  ανάλογα με τη γεωλογική καταλληλότητα δόμησης

Του Αργύρη Δεμερτζή

Τι λέει γνωμοδότηση της Γενικής Διεύθυνσης Πολεοδομίας  του ΥΠΕΝ, που εκδόθηκε με την ευκαιρία έγκρισης μελέτης γεωλογικής καταλληλότητας για δόμηση,  σε προς πολεοδόμηση περιοχή β΄ κατοικίας της Αναβύσσου, του δήμου Σαρωνικού.

Θεμελίωση των κατασκευών σε βάθος,  όπου συναντάται συνεκτικό βραχώδες υπόβαθρο, η υπάρχουν συνεκτικές γαιώδεις στρώσεις, σε περίπτωση ύπαρξης υδάτων να εφαρμόζονται μέτρα προσωρινής αντιστήριξης των πρανών και κατά τη διάρκεια της θεμελίωσης να γίνεται συνεχής άντληση των νερών, όπως επίσης να εκπονείται μελέτη στεγάνωσης των υπογείων.

Αυτά μεταξύ άλλων, προβλέπει Οδηγία,  που εξέδωσε το ΥΠΕΝ, για τη θεμελίωση των κατασκευών. Η Οδηγία εκδόθηκε με τη μορφή γνωμοδότησης από την Γενική Διεύθυνση Πολεοδομίας  του ΥΠΕΝ, σε συνδυασμό με την απόφαση «Έγκρισης της Μελέτης Γεωλογικής Καταλληλότητας για δόμηση της προς πολεοδόμηση περιοχής Β’ κατοικίας της Κοινοτικής Ενότητας Αναβύσσου του Δήμου Σαρωνικού της ΠΕ Αττικής, η οποία εκπονήθηκε στο πλαίσιο της Πολεοδομικής Μελέτης της περιοχής και αντίστοιχη». ( Αριθ. πρωτ. : οικ. 43707, η οποία δημοσιεύτηκε την Τρίτη 24 Οκτωβρίου 2017). Τεχνικοί παράγοντες επισημαίνουν ότι η συγκεκριμένη γνωμοδότηση έχει ευρύτερη σημασία, καθώς εμπεριέχει από την πλευρά της επίσημης πολιτείας και του αρμόδιου υπουργείου τεχνικές οδηγίες χρήσιμες σε κάθε περίπτωση.

Η Οδηγία του ΥΠΕΝ διακρίνει την προς πολεοδόμηση έκταση σε τέσσερις βασικές κατηγορίες, ανάλογα με τα γεωλογικά χαρακτηριστικά τους, ως εξής: 1)  Περιοχές γεωλογικά κατάλληλες για δόμηση, 2) Περιοχές γεωλογικά κατάλληλες υπό προϋποθέσεις για δόμηση, 3) Περιοχές γεωλογικά ακατάλληλες για δόμηση και 3) Περιοχές αμφιβόλου γεωλογικής καταλληλότητας για δόμηση.

Η ίδια οδηγία καθορίζει τα πρόσθετα μέτρα και τις πρόνοιες,  που πρέπει να λαμβάνονται από τους μελετητές μηχανικούς για την θεμελίωση των κτιρίων, τις πρόσθετες προϋποθέσεις, που απαιτούνται για την έκδοση των οικοδομικών αδειών και τις ακολουθούμενες διαδικασίες από τους ελεγκτές δόμησης,  στις περιπτώσεις που ανεγείρονται κτίρια, ιδίως σε «περιοχές γεωλογικά υπό προϋποθέσεις κατάλληλες για δόμηση» αλλά και τις πρόσθετες μελέτες, που απαιτούνται σε αυτές.

Αναλυτικά η οδηγία γνωμοδότηση του ΥΠΕN  αναφέρει:

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΔΟΜΗΣΗ:  Οι περιοχές που χαρακτηρίζονται ως κατάλληλες για δόμηση  είναι αυτές που δομούνται από ασβεστολίθους και μάρμαρα, βραχώδεις σχηματισμούς,  οι οποίοι παρέχουν πολύ καλές συνθήκες θεμελίωσης.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΥΠΟ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΔΟΜΗΣΗ:  Οι περιοχές αυτές δομούνται από κορήματα (Qsch, Qmr) και θεωρούνται κατάλληλες για δόμηση υπό τις εξής προϋποθέσεις :

• Η θεμελίωση των κατασκευών να πραγματοποιείται σε υγιείς στρώσεις των υποκείμενων σχηματισμών, μετά από αφαίρεση των σχετικά μικρού πάχους κορημάτων,  σύμφωνα με τις προϋποθέσεις καταλληλότητας που ισχύουν για τους υποκείμενους των κορημάτων βραχώδεις σχηματισμούς .
• Στην περίπτωση που το πάχος των κορημάτων είναι μεγαλύτερο ή στην περίπτωση που τα κορήματα καλύπτουν τον σχηματισμό των Qal, ως προϋπόθεση καταλληλότητας για την σωστή θεμελίωση των κατασκευών είναι αυτή να γίνεται σε βάθος όπου συναντάται συνεκτικό βραχώδες υπόβαθρο ή συνεκτικές γαιώδεις στρώσεις. Να περιέχεται στον φάκελο Άδειας Δόμησης σχετική γεωτεχνική γνωμάτευση από τον υπεύθυνο, κατά τον νόμο, Μηχανικό.
• Εάν στις εκσκαφές θεμελίωσης διαπιστωθεί υψηλός υδροφόρος ορίζοντας, να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα προσωρινής αντιστήριξης των πρανών και να γίνεται συνεχής άντληση των νερών κατά την διάρκεια της θεμελίωσης. Επίσης στην περίπτωση αυτή, εφόσον προβλέπεται η κατασκευή υπογείων, θα πρέπει να εκπονείται μελέτη στεγάνωσης των υπογείων.
• Να κατασκευαστούν τα απαραίτητα έργα απαγωγής ομβρίων όπου προβλέπεται από την σχετική εκπονηθείσα υδραυλική μελέτη.
• Στις περιοχές όπου δεν έχει εκπονηθεί υδραυλική μελέτη, θα πρέπει απαραιτήτως αυτή να εκπονηθεί και να κατασκευασθούν τα προτεινόμενα έργα απαγωγής ομβρίων.
• Να εγκριθούν οι θεωρημένες υδραυλικές μελέτες των υδατορεμάτων της περιοχής.
• Να γίνεται εξασφάλιση των ανάντη και κατάντη τεχνητών πρανών κατά την κατασκευή των κτιριακών έργων.
• Οι περιοχές που δομούνται από τις τεταρτογενείς αποθέσεις (Qal ), είτε το σχηματισμό των σχιστολίθων (sch) θεωρούνται κατάλληλες για δόμηση, υπό τη βασική προϋπόθεση  η θεμελίωση των κατασκευών να πραγματοποιείται στο συνεκτικό υποκείμενο υγιές τμήμα του σχηματισμού, αφού αφαιρεθεί ο επιφανειακός αποσαθρωμένος μανδύας, σύμφωνα με την κατηγορία της Γεωλογικής Καταλληλότητας.
• Οι περιοχές που δομούνται από το σχηματισμό των νεογενών ( Mc) και θεωρούνται κατάλληλες για δόμηση εκτός των άλλων προϋποθέσεων προβλέπεται  να εκπονηθεί υδραυλική μελέτη αποχέτευσης ομβρίων υδάτων και η κατασκευή των απαραιτήτων αντιστοίχων έργων.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΓΙΑ ΔΟΜΗΣΗ:  Στην έκταση της Αναβύσσου του δήμου Σαρωνίδας ακατάλληλη για δόμηση χαρακτηρίζεται:

-Η ζώνη η οποία περιλαμβάνει την εντός των εγκεκριμένων οριογραμμών του ρέματος περιοχή και εκτείνεται μέχρι τα 10 μέτρα εκατέρωθεν των εγκεκριμένων οριογραμμών σύμφωνα με την σχετική νομοθεσία.

-Η ελαχίστη ζώνη των 20 μέτρων περιμετρικά του Κοιμητηρίου Αναβύσσου όπως προβλέπεται από τις εγκεκριμένες μελέτες

-Η περιοχή με τεχνητές επιχώσεις κατάντη του παλαιού λατομείου.

-Η περιοχή με τεχνητές επιχώσεις ανάντη της κοινοτικής γεώτρησης, στην αρχή της οδού Πανοράματος, λόγω του ότι αυτές έχουν σημαντικό πάχος.

-Tα βραχώδη πρανή του πληρωμένου με τεχνητές αποθέσεις παλαιού σημείου απόληψης υλικού ανάντη των αλυκών, λόγω της χαλαρότητας των πρανών αυτών και του υψηλού κινδύνου καταπτώσεων βράχων.

– Το αμέσως ανάντη τμήμα αυτών και σε απόσταση τουλάχιστον 5μ. από το φρύδι του πρανούς .

– Το αμέσως κατάντη τμήμα των πρανών που έχει πληρωθεί με χαλαρά μπάζα απροσδιορίστου πάχους.

ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΜΦΙΒΟΛΟΥ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΔΟΜΗΣΗ : Περιοχή αμφιβόλου γεωλογικής καταλληλότητας χαρακτηρίζεται η νότια περιοχή μελέτης που γειτνιάζει με την περιμετρική οδό των αλυκών.

Προκειμένου να αποσαφηνιστεί ο χαρακτηρισμός της γεωλογικής καταλληλότητας της περιοχής αυτής με την εκπόνηση νέας αντίστοιχης μελέτης, απαιτείται η εκπόνηση των ακολούθων μελετών για την τεκμηρίωσή της :

– Γεωτεχνική μελέτη για τον έλεγχο ενδεχομένης ρευστοποίησης των γαιωδών γεωλογικών σχηματισμών της περιοχής αλλά και της συμπύκνωσης των τεχνικών επιχωματώσεων. 5

– Υδρογεωλογική μελέτη για την παροχή των σχετικών στοιχείων στην Γεωτεχνική μελέτη προκειμένου να αποσαφηνισθεί το υδρογεωλογικό καθεστώς της περιοχής.

-Πρέπει να γίνουν μετρήσεις του ακριβούς βάθους του υδροφόρου ορίζοντα κατά την υψηλή και χαμηλή υδρολογική περίοδο με καταγραφή των σημείων εμφάνισης ύδατος.

-Η έρευνα να επεκταθεί και περιμετρικά της περιοχής , σε πρόσφορη απόσταση.

– Υδρολογική – Υδραυλική μελέτη για την αποσαφήνιση του κινδύνου πλημμύρας και της επάρκειας του δικτύου επιφανειακής απορροής για την αποστράγγιση των επιφανειακών υδάτων με πρόταση λήψης των κατάλληλων μέτρων.

– Τοπογραφική μελέτη με την οποία να γίνει λεπτομερέστερη από την ήδη υφισταμένη τοπογραφική αποτύπωση των υψομετρικών θέσεων ολόκληρης της περιοχής, με σκοπό να διαπιστωθεί αν υπάρχουν θέσεις κάτω από το επίπεδο της θάλασσας και να γίνει η κατάλληλη υψομετρική διαμόρφωση των επί μέρους θέσεων για την ασφαλή αποστράγγιση της περιοχής.

Η Υπηρεσία Δόμησης

Στο έγγραφο του ΥΠΕΝ σημειώνεται ότι η απόφαση έγκρισης και η γνωμοδότηση γεωλογικής καταλληλότητας για δόμηση στην περιοχή της Αναβύσσου του δήμου Σαρωνικού  αποστέλλεται στην καθ΄ ύλη αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης εγκεκριμένο τεύχος της εν θέματι μελέτης  και πρέπει κατά την έκδοση των αδειών δόμησης να λαμβάνει υπόψη της τα στοιχεία που αναφέρονται στην συνημμένη εγκεκριμένη μελέτη όπως επίσης και τα στοιχεία της Μελέτης Οριοθέτησης των υδατορεμάτων της περιοχής, ώστε να ενημερώνονται εγγράφως οι μελετητές και οι επιβλέποντες για την τήρηση των σχετικών με θεμελιώσεις διατάξεων.

Επισημαίνεται ότι οικοδομικές άδειες δεν πρέπει να εκδίδονται σε οικοπεδικές εκτάσεις οι οποίες βρίσκονται εν όλω ή εν μέρει εντός της ζώνης πλημμύρας της υφιστάμενης κατάστασης των υδατορεμάτων της περιοχής,  πριν την κατασκευή των έργων διευθέτησής τους και μέχρι την ολοκλήρωση κατασκευής των έργων αυτών.

Επίσης, οικοδομικές άδειες δεν πρέπει να εκδίδονται σε οικοπεδικές εκτάσεις οι οποίες βρίσκονται εν όλω ή εν μέρει εντός της περιοχής η οποία έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή αμφιβόλου γεωλογικής καταλληλότητας, μέχρι να αποσαφηνιστεί ο χαρακτηρισμός της γεωλογικής καταλληλότητας της περιοχής αυτής με νέα αντίστοιχη μελέτη η οποία να τεκμηριωθεί με τα στοιχεία των προαναφερομένων υποστηρικτικών μελετών που απαιτούνται.

Αποχετευτικά έργα

Τέλος σημειώνεται στο έγγραφο του ΥΠΕΝ ότι ο αρμόδιος για την υλοποίηση του έργου φορέας πρέπει να μεριμνήσει κατά την κρίση του για την κατασκευή του απαραίτητου δικτύου απαγωγής ομβρίων στην προς ένταξη στο σχέδιο περιοχή,  το οποίο να σχεδιαστεί με βάση σχετική μελέτη. Η μελέτη απαιτείται για τον σχεδιασμό των έργων παροχέτευσης ομβρίων στους τελικούς αποδέκτες και την κατάλληλη υψομετρική διαμόρφωση των επί μέρους θέσεων με σκοπό την ασφαλή αποστράγγιση της περιοχής,  ώστε να μην λιμνάζουν όμβρια ύδατα μετά από έντονες βροχοπτώσεις.

Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΥΠΕΝ

YPEN DOMHSH