Οδήγηση & αντιολισθητικά μέσα – οι έλεγχοι και τα πρόστιμα της Τροχαίας 

Πλήρης οδηγός με πληροφορίες και συμβουλές για τους οδηγούς, για τα ελαστικά και τα αντιολισθητικά μέσα  οδήγησης σε χειμερινές συνθήκες, λόγω της επερχόμενης κακοκαιρίας «Μπάρμπαρα», με κύριο χαρακτηριστικό τις χαμηλές θερμοκρασίες και τις χιονοπτώσεις. Τι προβλέπει η απόφαση του υπουργείου Μεταφορών για τις υποχρεώσεις των οδηγών, τους ελέγχους της Τροχαίας και τα πρόστιμα.

Ενόψει της κακοκαιρίας «Μπάρμπαρα» είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ασφάλεια μας, να προετοιμαστούμε κατάλληλα και να προσαρμόσουμε αναλόγως την οδική συμπεριφορά μας, τονίζει  το Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς», μέλος της Συμμαχίας «Δρόμοι στο Μέλλον», που δημοσιοποιεί πλήρη οδηγό, με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζετε για ασφαλείς μετακινήσεις σε χειμερινές συνθήκες.

Oι έλεγχοι και τα πρόστιμα της Τροχαίας

Στο μεταξύ έχουν αρχίσει σε πολλές περιοχές της Αττικής – που δεν έχει ακόμη χιονίσει-  οι έλεγχοι, και επιβάλλονται πρόστιμα από την Τροχαία στους παραβάτες οδηγούς που δεν είναι εφοδιασμένοι με αντιολισθητικά μέσα, κατ΄ εφαρμογή της νέας υπουργικής απόφασης του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών, που εγκρίθηκε τον περασμένο Μάρτιο και κάνει «πρεμιέρα» φέτος ενόψει της κακοκαιρίας  «Μπάρμπαρα».

Η Υπουργική Απόφαση (Δ30/Δ5α/73567/2022) συνδυαστικά με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ)  ισχύει κατά τη χρονική περίοδο από Οκτώβριο έως και Απρίλιο κάθε έτους και όταν οι επικρατούσες συνθήκες το επιβάλουν.

Οι έλεγχοι της Τροχαίας ενεργοποιούνται σύμφωνα με τον ΚΟΚ  (παρ. 2 του άρθρου 52 του ν. 2696/1999 «Κύρωση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας» (Α΄ 57)  Η σχετική διάταξη προβλέπει ότι: «τα μέτρα μπορεί να λαμβάνονται προσωρινά  εντός και εκτός κατοικημένων περιοχών, με απόφαση των κατά τόπους αρμοδίων Διευθύνσεων  Αστυνομίας ή Διευθύνσεων Τροχαίας, όταν αυτό επιβάλλεται από ιδιαίτερους λόγους ασφαλείας ή  σε έκτακτες περιπτώσεις για την αντιμετώπιση τελείως προσωρινών καταστάσεων».

Σύμφωνα με τον ΚΟΚ για τα οχήματα όλων  των κατηγοριών το πρόστιμο για τους παραβάτες είναι 80,00 ευρώ ενώ για λεωφορεία φορτηγά οχήματα, το διοικητικό πρόστιμο των 80 ευρώ επιβάλλεται στον ιδιοκτήτη του οχήματος και όχι στον οδηγό  αυτού, εφόσον η παράβαση αφορά στον εφοδιασμό του οχήματος με τα κατάλληλα  ελαστικά.

Η Υπουργική Απόφαση προβλέπει για τους οδηγούς ότι επιβάλλεται:

α. να φροντίζουν για τον εφοδιασμό των οχημάτων που οδηγούν, με κατάλληλα αντιολισθητικά εφόσον το όχημα κυκλοφορεί σε εντός και εκτός κατοικημένων περιοχών περιοχές στις οποίες ισχύουν μέτρα  της Τροχίας.

β. να γνωρίζουν τον τρόπο τοποθέτησης και λειτουργίας των αντιολισθητικών που βρίσκονται στα οχήματά τους, για να είναι εξασφαλισμένη η ορθή χρήση τους με σκοπό τη διασφάλιση της οδικής κυκλοφορίας και ασφάλειας των αυτοκινήτων οχημάτων σε χιονισμένο ή παγωμένο οδικό δίκτυο.

γ. να προσαρμόζουν την οδήγησή τους, όταν χρησιμοποιούνται αντιολισθητικά, ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες και τις προδιαγραφές των οχημάτων και των αντιολισθητικών, με γνώμονα την προάσπιση της οδικής κυκλοφορίας και ασφάλειας.

-Οι ελεγκτικές αρχές οφείλουν να διεξάγουν οπτικό έλεγχο αναφορικά με την ύπαρξη κατάλληλων αντιολισθητικών, εφόσον το όχημα κυκλοφορεί σε περιοχές.

Οδηγός για τα ελαστικά και οδήγηση σε χειμερινές συνθήκες

Η οδήγηση σε χιονισμένους ή παγωμένους δρόμους είναι μια από τις δυσκολότερες καταστάσεις, που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ένας οδηγός. Με δεδομένη την όλο και συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων στη χώρα μας στα οποία συμπεριλαμβάνονται και οι χιονοπτώσεις, κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι οδηγοί οφείλουν να είναι προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουν δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Μια επιπλέον παράμετρος που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ο υποχρεωτικός εφοδιασμός των οχημάτων με αντιολισθητικές αλυσίδες ή άλλα ανάλογα αντιολισθητικά μέσα, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στην Υπουργική Απόφαση Δ30/Δ5α/73567/2022 και στο άρθρο 52 του ΚΟΚ, τη χρονική περίοδο από Οκτώβριο έως και Απρίλιο κάθε έτους και όταν οι επικρατούσες συνθήκες το επιβάλουν.

Ο ρόλος των ελαστικών

Τα ελαστικά αποτελούν το μοναδικό σημείο ενός οχήματος το οποίο έρχεται σε απευθείας επαφή με το οδόστρωμα και είναι υπεύθυνα για τη σωστή και ασφαλή οδική του συμπεριφορά. Παρά το γεγονός ότι τα σύγχρονα ελαστικά είναι εξελιγμένα και κατασκευασμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να λειτουργούν αποδοτικά σε διάφορους τύπους οδοστρώματος δεν είναι συνήθως κατάλληλα για όλες τις καιρικές συνθήκες. Για αυτό το λόγο χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες που έχουν να κάνουν με την χρήση τους, σε θερινά, χειμερινά και τεσσάρων εποχών.

Στις περισσότερες χώρες της Βόρειας Ευρώπης, αλλά και σε γειτονικές μας χώρες, είναι κανόνας η χρήση χειμερινών ελαστικών για ένα μεγάλο διάστημα του έτους, συνήθως από τον Οκτώβριο μέχρι τον Απρίλιο. Στην Ελλάδα, εκτός από κάποιες συγκεκριμένες περιοχές, τα χειμερινά ελαστικά δεν είναι τόσο διαδεδομένα λόγω κλίματος και χρησιμοποιούμε περισσότερο θερινά ελαστικά, τα οποία είναι σχεδιασμένα να αποδίδουν σε ήπιες καιρικές συνθήκες και θερμοκρασία μεγαλύτερη των 7o C.

Χειμερινά ελαστικά

Τα χειμερινά ελαστικά είναι σχεδιασμένα ώστε να αποδίδουν σε θερμοκρασίες κάτω από τους 7ο C και να παρέχουν καλύτερη πρόσφυση στο χιόνι και στον πάγο. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της ειδικής σχεδίασης στο πέλμα τους και της πιο πυκνής χάραξης. Αποτελούν την πιο κατάλληλη λύση για τη κίνηση σε περιοχές που σημειώνονται χαμηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του χειμώνα και χιονίζει συχνά.

Σύμφωνα με όσα καθορίζονται από την πρόσφατη Υπουργική Απόφαση, ως ειδικά ελαστικά θεωρούνται εκείνα που φέρουν την ειδική σήμανση του «Αλπικού συμβόλου» και χαρακτηριστικό M+S. Για τα οχήματα που φέρουν ειδικά ελαστικά έχει θεσπιστεί εξαίρεση από την απαίτηση εφοδιασμού με αντιολισθητικές αλυσίδες.

Τα χειμερινά ελαστικά που έχουν πάρει έγκριση για χρήση σε συνθήκες έντονου χιονιού φέρουν ένα συγκεκριμένο εικονίδιο, που ονομάζεται «Αλπικό σύμβολο» (Alpine symbol) ή 3PMSF (3 peaks mountain with snow flake – βουνό με 3 κορυφές και νιφάδα χιονιού). Τα ελαστικά που έχουν τη σήμανση M+S (Mud and Snow) είναι σχεδιασμένα ώστε να εξασφαλίζεται καλύτερη απόδοση στη λάσπη και στο φρέσκο ή λιωμένο χιόνι από αυτή ενός κανονικού ελαστικού. Για να έχει και το εικονίδιο 3PMSF (εκτός από τη σήμανση M+S) ένα ελαστικό πρέπει να περάσει μια τυποποιημένη δοκιμή σύμφωνα με τον Κανονισμό αριθ. 117 (ΟΕΕ/ΗΕ). Τα περισσότερα χειμερινά ελαστικά που είναι διαθέσιμα στην αγορά φέρουν το Αλπικό σύμβολο.

Αν και τα χειμερινά ελαστικά είναι σχεδιασμένα να αποδίδουν σε χαμηλές θερμοκρασίες και σε καιρικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του χειμώνα, όταν ο δρόμος είναι παγωμένος μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιηθούν επιπρόσθετα αντιολισθητικές αλυσίδες. Επίσης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι σταθερά πάνω από 10ο C καθώς δεν αποδίδουν και φθείρονται. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να τοποθετούνται στο όχημα θερινά ελαστικά. Για να λειτουργούν αποτελεσματικά τα χειμερινά ελαστικά θα πρέπει να έχουν ελάχιστο βάθος πέλματος 4 mm, αν είναι μικρότερο θα πρέπει να αντικαθίστανται.

Αντιολισθητικά μέσα

Αν και τα χειμερινά ελαστικά και τα ελαστικά τεσσάρων εποχών είναι η πλέον ενδεδειγμένη λύση, λόγω του ήπιου κλίματος στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας μας δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα καθώς ο ιδιοκτήτης του οχήματος θα πρέπει να διαθέτει δύο σετ ελαστικών και να τα εναλλάσσει ανάλογα με την εποχή του χρόνου. Η εναλλακτική λύση για την ασφαλή μετακίνηση σε χιονισμένο ή παγωμένο οδόστρωμα είναι η χρήση αντιολισθητικών μέσων, με πιο κοινό μέσο αυτό των αλυσίδων. Οι αλυσίδες είναι μια φθηνότερη λύση από τα χειμερινά ελαστικά. Η χρήση τους όμως περιλαμβάνει αρκετούς περιορισμούς και μειονεκτήματα.

Οι οδηγοί θα πρέπει να έχουν πάντα υπόψη ότι παρά το γεγονός ότι τα αντιολισθητικά μέσα όλων των τύπων είναι σχεδιασμένα για να βελτιώνουν την πρόσφυση σε χιονισμένο, παγωμένο δρόμο ή ακόμα και στη λάσπη, δεν είναι σχεδιασμένα να χρησιμοποιούνται σε στεγνό ή βρεγμένο οδόστρωμα και θα πρέπει να αφαιρούνται. Παράλληλα θα πρέπει να είναι κατάλληλα για το όχημά μας και για τις διαστάσεις των ελαστικών του, σύμφωνα και με όσα προβλέπονται από το κατασκευαστή του οχήματος στο βιβλίο οδηγιών.

Δεν αρκεί όμως να έχετε τις αλυσίδες στο χώρο αποσκευών του οχήματος, θα πρέπει να γνωρίζετε και πώς να τις χρησιμοποιείτε. Οι αλυσίδες θα πρέπει να τοποθετούνται έγκαιρα και σίγουρα πριν ακινητοποιηθεί το όχημά μας λόγω μειωμένης πρόσφυσης. Σε κάθε περίπτωση, όταν χρησιμοποιούνται αντιολισθητικά μέσα η μέγιστη ταχύτητα με την οποία κινούμαστε δε θα πρέπει να υπερβαίνει τα 30-40 χλμ./ώρα.

Οι αλυσίδες τοποθετούνται στον κινητήριο άξονα, συνεπώς:

✓   Στα αυτοκίνητα με μετάδοση κίνησης στον εμπρόσθιο άξονα τοποθετούνται στους δύο εμπρόσθιους τροχούς

✓   Σε αυτοκίνητα με κίνηση στον οπίσθιο άξονα τοποθετούνται στους δύο οπίσθιους τροχούς.

✓   Σε τετρακίνητα αυτοκίνητα και εφόσον είναι διαθέσιμο μόνο ένα ζευγάρι αλυσίδων τοποθετούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Στα περισσότερα σύγχρονα τετρακίνητα τύπου SUV συνήθως προτείνεται να τοποθετηθούν στον εμπρόσθιο άξονα. Η καλύτερη λύση είναι να τοποθετηθούν σε όλους τους τροχούς του οχήματος.

Τύποι αντιολισθητικών μέσων

Τα αντιολισθητικά μέσα μπορούν να χωριστούν σε δύο κύρους τύπους, τις κοινές αλυσίδες και τις τύπου «κουβέρτας» (snow socks) ενώ υπάρχουν και κάποιοι εναλλακτικοί τύποι που διαφοροποιούνται ως προς τον τρόπο τοποθέτησης.

✓ Αλυσίδες

Το πιο διαδεδομένο αντιολισθητικό μέσο είναι οι αλυσίδες οι οποίες τοποθετούνται στην επιφάνεια ελαστικού για να βελτιώσουν την πρόσφυση σε χιονισμένο ή παγωμένο οδόστρωμα. Είναι ανθεκτικές και αποτελεσματικές αλλά καθώς δεν καλύπτουν ολόκληρη την επιφάνεια του ελαστικού προκαλούν κραδασμούς κατά την κίνηση του οχήματος και καταπονούν τα ελαστικά και μηχανικά μέρη του οχήματος (ανάρτηση, σύστημα διεύθυνσης και σύστημα μετάδοσης της κίνησης), ιδιαίτερα αν δεν τοποθετηθούν σωστά. Η τοποθέτησή τους απαιτεί εξοικείωση ενώ υπάρχουν διαθέσιμες αρκετές παραλλαγές, με συρματόσχοινο για τη στήριξη, με χειροκίνητο ή αυτόματο τεντωτήρα, με λεπτό ή κανονικό κρίκο κτλ..

Να σημειωθεί ότι με την τοποθέτηση αλυσίδων το πλάτος του τροχού αυξάνεται και υπάρχει πιθανότητα να έρχεται σε επαφή με το αμάξωμα ή με εξαρτήματα της ανάρτησης. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να επιλέξετε κάποιον εναλλακτικό τύπο αντιολισθητικού.

✓ Τύπου κουβέρτας – υφάσματος

Κατασκευάζονται από ειδικό συνθετικό ύφασμα και κύριο πλεονέκτημα τους είναι η εύκολη τοποθέτηση. Είναι αποτελεσματικές σε μαλακό χιόνι και δεν προκαλούν κραδασμούς κατά την κίνηση αλλά υστερούν στο παγωμένο οδόστρωμα σε σχέση με τις αλυσίδες. Σε μερικές χώρες επίσης δεν αναγνωρίζονται επίσημα ως εναλλακτική λύση έναντι των αλυσίδων. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται καθόλου σε στεγνό οδόστρωμα καθώς φθείρονται και υπάρχει κίνδυνος να καταστραφούν.

✓ Εναλλακτικοί τύποι αντιολισθητικών αλυσίδων

Σε αυτή την κατηγορία υπάγονται κυρίως οι αλυσίδες τύπου «αράχνης». Οι συγκεκριμένες συνδυάζουν την καλή απόδοση σε χιονισμένο ή παγωμένο δρόμο με την ευκολία στην τοποθέτηση. Συνήθως στερεώνονται στον τροχό με ένα δίσκο ο οποίος στηρίζεται στα μπουλόνια. Το κόστος τους είναι μεγαλύτερο αλλά είναι κατάλληλες και για οχήματα στα οποία δεν μπορούν να τοποθετηθούν συμβατικές αλυσίδες.

Ελαστικά τεσσάρων εποχών

Μια εναλλακτική λύση απέναντι στα χειμερινά ελαστικά είναι τα ελαστικά τεσσάρων εποχών. Τα συγκεκριμένα είναι σχεδιασμένα να αποδίδουν σε διάφορες καιρικές συνθήκες. Είναι μια καλή εναλλακτική λύση για χώρες με ήπιο κλίμα όπως η Ελλάδα αλλά δεν προτείνονται για περιοχές όπου χιονίζει συχνά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Στην αγορά υπάρχουν διαθέσιμα ελαστικά 4 εποχών που έχουν τη σήμανση του «Αλπικού συμβόλου» για να είναι σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας.

Συμβουλές για χειμερινή οδήγηση – οδήγηση στο χιόνι

Κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου είναι αρκετά πιθανό οι οδηγοί να αντιμετωπίσουν δυσμενεις καιρικές συνθήκες, ιδιαίτερα όσοι κινούνται σε ορεινές περιοχές. Γ ια αυτό το λόγο θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι και να προσαρμόσουν τον τρόπο οδήγησής τους στις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. Παράλληλα θα πρέπει να φροντίσουν και για τη σωστή συντήρηση του οχήματός τους, ξεκινώντας από τα ελαστικά τα οποία πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση. Παραθέτουμε μερικές χρήσιμες συμβουλές για πιο ασφαλείς μετακινήσεις.

✓   Βεβαιωθείτε ότι οι υαλοκαθαριστήρες είναι σε καλή κατάσταση και ότι έχετε αντιψυκτικό υγρό στο δοχείο των ψεκαστήρων για τον καθαρισμό του παρμπρίζ.

✓   Τα τζάμια του αυτοκινήτου θα πρέπει να είναι καθαρά, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Το ίδιο ισχύει και για τα κρύσταλλα όλων των φώτων του οχήματος.

✓   Πριν ξεκινήσετε, να καθαρίσετε το όχημά σας από το χιόνι σε όλη του την επιφάνεια.

✓   Να έχετε στο αυτοκίνητο ζεστά ρούχα και αδιάβροχο μπουφάν, γάντια εργασίας σε περίπτωση που χρειαστεί να τοποθετήσετε αλυσίδες, φακό και ξύστρα χιονιού.

✓   Να έχετε επαρκή ποσότητα καυσίμων, ιδανικά γεμάτο ρεζερβουάρ.

✓   Ενημερωθείτε για τις καιρικές συνθήκες πριν ξεκινήσετε και επιλέξτε να ταξιδέψτε κατά τη διάρκεια της ημέρας.

✓   Να έχετε αναμμένα φώτα και την ημέρα όταν η ορατότητα είναι περιορισμένη.

✓   Σε χιονισμένο δρόμο κρατήστε μεγαλύτερη απόσταση ασφαλείας, 10 δευτερόλεπτα από το προπορευόμενα οχήματα. Σε βρεγμένο δρόμο η απόσταση ασφαλείας θα πρέπει να είναι 4 δευτερόλεπτα.

✓   Προσαρμόστε την ταχύτητα που κινείστε ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Σε χιονισμένο ή παγωμένο δρόμο κινηθείτε με πολύ χαμηλή ταχύτητα.

✓   Σε συνθήκες χαμηλής πρόσφυσης να αποφεύγετε τις απότομες επιταχύνσεις – επιβραδύνσεις και τις απότομες κινήσεις στο τιμόνι και στα χειριστήρια του οχήματος γενικότερα, κρατήστε τον κινητήρα σε χαμηλές στροφές.

✓   Πριν τοποθετήσετε αλυσίδες βάλτε χειρόφρενο, εμπλέξτε ταχύτητα στο κιβώτιο και σβήστε τον κινητήρα.

✓   Ακόμα και αν δεν έχει χιονίσει όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι κάτω από τους 3°C είναι πιθανό να έχει σχηματιστεί πάγος στο οδόστρωμα.

✓   Ιδιαίτερη προσοχή να δίνετε σε σκιερά μέρη, σήραγγες και γέφυρες όπου μπορεί να υπάρχει διάφανος (μαύρος) πάγος ο οποίος δεν είναι ορατός από απόσταση.

Το Ι.Ο.ΑΣ. «Πάνος Μυλωνάς» και η GOODYEAR Ελλάς Α.Β.Ε.Ε., Μέλος της Συμμαχίας «Δρόμοι στο Μέλλον» συμβουλεύουν τους οδηγούς για τα ελαστικά και την οδήγηση σε χειμερινές συνθήκες.