Οι δημιουργοί των κτιρίων πλούτος για την ιστορική μνήμη της πόλης

Από τον Βασίλη Σγούτα*

Τα κτήρια έχουν ταυτότητα, όπως και εμείς οι πολίτες. Πόσο μάλλον τα εμβληματικά δημόσια κτήρια. Στην ολοκληρωμένη πια Εθνική Πινακοθήκη, σωστή η αναφορά των χορηγών, αλλά οι αρχιτέκτονες γιατί είναι εξαφανισμένοι; Μουτσόπουλος, Μυλωνάς, Φατούρος, οι εμπνευστές του αρχικού κτηρίου, δεν δικαιούνται μια θέση στο κτήριο;  Δεν ήταν, όμως, πάντα έτσι. Σε παλαιότερα έργα, ακόμα και σε πολυκατοικίες, διαβάζεις εγχάρακτα τα ονόματα των δημιουργών τους. Πλούτος είναι αυτό για την ιστορική μνήμη της πόλης.

Λυκαβηττού 5 – όταν τα κτίρια είχαν ταυτότητα

Η ταυτότητα των κτιρίων

Είναι σημαντικό να υπάρχει συμμετοχή των μελετητών στην επίβλεψη ενός έργου, ιδιαίτερα σε έργα δημοσίου ενδιαφέροντος. Κανένας άλλος δεν είναι σε θέση να καταλάβει ένα έργο όσο ο αρχιτέκτονας που το εμπνεύστηκε. Το έργο είναι μέρος του εαυτού του. Το ζει και το πονάει και πάντα κάτι θα σκεφτεί που θα φέρει το τελικό κτήριο ακόμα πιο κοντά στο αρχικό του όραμα.

Η επέκταση της Εθνικής Πινακοθήκης φέρνει στο προσκήνιο το θέμα αυτό. Αλλά και το, ιδιαίτερα σημαντικό, δεοντολογικό θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων των μελετητών του αρχικού κτιρίου της Πινακοθήκης, πόσο μάλλον όταν το κτήριο αυτό είχε τύχει ευρύτερης αναγνώρισης.

Και στην Ακαδημίας 8 θυμόμαστε τους δημιουργούς

Έχει κάνει την εμφάνιση του ένας κατήφορος αντιδεοντολογικής πρακτικής, όπου η αναθέτουσα Αρχή προχωρεί στην υλοποίηση ενός έργου αντλώντας, επιλεκτικά, ιδέες από διάφορες βραβευμένες μελέτες ενός αρχιτεκτονικού ή πολεοδομικού διαγωνισμού, αντί να βασιστεί στο πρώτο μόνο βραβείο. Τα πνευματικά δικαιώματα ξεχασμένα και εδώ. Με ότι αυτό σημαίνει για την ταυτότητα και την αναγνωρισιμότητα των έργων.

*Βασίλης Σγούτας: Αρχιτέκτων. Μετά την Νότιο Αφρική και το Ιράκ, σταδιοδρομεί από το 1961 ως εταίρος του Κώστα Σγούτα και από το 1999 με τον Δημήτρη Σγούτα. Αντιπρόεδρος ΣΑΔΑΣ 1983-1984, μέλος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ 1984-2006, Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA) 1999-2002, και από το 2019 Επίτιμος Πρόεδρός της. Το 2007 θεσπίστηκε το Vassilis Sgoutas Prize το οποίο απονέμεται ανά τριετία σε αρχιτέκτονες με έργο σε περιοχές κάτω από το όριο της φτώχειας. Το βιβλίο του A Journey with the Architects of the World (Jovis Verlag, 2017) έχει μεταφραστεί στην κινεζική.

-Πηγή του κειμένου είναι το βιβλίο του Βασίλη Σγούτα με τίτλο: «Ένας Αθηναίος για την πόλη του» από  τις εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

-Φωτογραφίες: Χαράλαμπος Λουιζίδης, Κατερίνα Γληνού.

-Eξώφυλλο: Βάσω Αβραμοπούλου / Α4 Design